چای رایج‌ترین نوشیدنی در بین خانواده‌های ایرانی است. معمولا در تمام مراسم‌ها از این نوشیدنی به عنوان یک وسیله پذیرایی از مهمان استفاده می‌شود. البته مصرف چای سبز در تعداد انگشت شماری از خانواده‌های ایرانی رایج است، اما این اطمینان وجود دارد که افراد با آگاهی از فواید این چای بیشتر به سمت مصرف این نوشیدنی باارزش جذب می‌شوند.
گیاه چای در آب‌وهوای گرم رشد می‌کند. برای تولید چای معمولا برگ‌های کوچک‌تر و جوان‌تر انتخاب می‌شوند. در مجموع 3نوع چای وجود دارد: چای سیاه، چای سبز و چای اولانگ (نوعی چای چینی.) مزیت چای سبز بر چای‌های دیگر این است که کمتر تحت تاثیر فرآیند قرار گرفته و ترکیبات موجود در آن پایدار باقی مانده است. چای سبز ضدسرطان و آنتی‌اکسیدان است.
این خصوصیات مربوط به ماده‌ای به نام کاتچین است که فعالیت آنتی‌اکسیدانی آن بسیار بالا بوده و نسبت به آنتی‌اکسیدان‌های معروفی چون ویتامین‌های C وE بسیار قوی‌تر عمل می‌کند. نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماریهای مختلف را کاهش دهد، از بیماریهای ساده باکتریایی گرفته تا بیماریهای مزمنی چون بیماریهای قلبی، سکته، سرطان، دهانی دندانی، و استئوپرز.
جلوگیری از بیماریهای قلبی عروقیهمچنین مصرف چای سبز می‌تواند از بروز بیماریهای قلبی عروقی جلوگیری کند. مصرف روزانه 5 فنجان یا بیشتر از این چای می‌تواند تا 61 درصد از بروز بیماریهای قلبی بکاهد. وجود رادیکال‌های آزاد در سرخرگ می‌تواند منجر به بروز بیماریهای قلبی عروقی شود. در حالی‌که کاتچین موجود در چای سبز قادر است از پوشش درونی سرخرگ در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت کرده و به این وسیله از بروز بیماریهای قلبی جلوگیری کند. در ژاپن با وجود اینکه استعمال سیگار بسیار رایج و معمول است اما کمترین آمار بیماریهای قلبی در آنها گزارش شده است.
همچنین از آنجائی‌که چای سبز موجب کاهش کلسترول بد)LDL(، تری‌گلیسیرید و فیبرینوژن (پروتئینی در خون که در شکل‌گیری لخته خون نقش دارد.) می‌شود، به این وسیله قادر است آرترواسکلروز (سخت شدن سرخرگ‌ها) را مهار کند.
کاهش تری‌گلیسیرید
کاتچین موجود در چای سبز، فعالیت آنزیم لیپاز(آنزیم مسئول هضم چربی‌ها) پانکراس (لوزالمعده) را مهار می‌کند. در نتیجه، شکسته شدن چربی و تبدیل آن به اجزای قابل جذب با سرعت بسیار کمی صورت می‌گیرد. با توجه به اینکه افزایش تری‌گلیسیرید خون بعد از مصرف هر وعده غذایی یک ریسک فاکتور در بروز بیماریهای قلبی است، مصرف یک فنجان چای سبز در بین وعده‌های غذایی روشی مناسب در کاهش تری‌گلیسیرید خون است.
ضدانعقادچای سبز منجر به رقیق شدن خون شده و از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. با مصرف گوشت و روغن‌های غیر اشباع گیاهی مثل روغن ذرت و سویا،ترکیباتی در بدن ایجاد می‌شود که منجر به ایجاد پلاک‌های خونی می‌شود. در حالی که با مصرف چای سبز می‌توان از ایجاد لخته‌های خونی جلوگیری کرد.
نکته دیگر این است که معمولا بعد از حمله قلبی، پروتئین‌هایی در بدن تولید می‌شود که منجر به مرگ سلولی می‌شوند. در حالی که کاتچین موجود در چای سبز فعالیت این پروتئین را بلوکه و متوقف کرده و به این وسیله سکته‌های مغزی و قلبی را به حداقل رسانده و سرعت بهبود را افزایش می‌دهد.
کاهنده فشارخونمصرف نیم تا 5/2 فنجان چای سبز در روز احتمال بروز پرفشاری خون را تا 64 درصد کاهش می‌دهد. در حالی‌که مصرف بیش از 5/2 فنجان در روز،از بروز این بیماری تا 56 درصد می‌کاهد. بنابراین روزانه مصرف 4 فنجان چای سبز توصیه می‌شود.
جلوگیری از دیابتمعمولا با افزایش سن، قندخون هم کم‌کم بالا می‌رود،خصوصا اگر به رژیم غذایی خود توجه کافی نداشته باشیم، وزن به مرور زمان بالا رفته و به دنبال آن احتمال بروز دیابت نوع 2 هم افزایش می‌یابد. مصرف روزانه 5 فنجان چای سبز می‌تواند از بروز دیابت جلوگیری کند. چای سبز قادر است از عوارض ناشی از دیابت همچون آب مروارید و بیماریهای کلیوی هم به طرز معجزه‌آسایی جلوگیری کند. اما چای سبز چطور قادر به کاهش قندخون است؟ به نظر می‌رسد، اصلی‌ترین مکانیسم، مهار کردن فعالیت آنزیم آمیلاز بزاق و روده (آنزیم مسئول هضم نشاسته) است. با مهار شدن فعالیت این آنزیم، نشاسته با سرعت بسیار آهسته‌ای می‌شکند و در نتیجه قندخون با سرعت کمی بالا می‌رود. مصرف چای به همراه یک وعده غذایی سرشار از کربوهیدارت منجر به کاهش سرعت رها شدن گلوکز و کاهش جذب آن می‌شود و به این وسیله از ترشح انسولین جلوگیری می‌کند.
همچنین چای سبز قادر است جذب روده‌ای گلوکز و چربی را کاهش دهد و به این وسیله منجر به کاهش وزن در فرد می‌شود. وزن افرادی که چای سبز مصرف می‌کنند 10 تا 81 درصد کمتر از افرادی است که چای سبز مصرف نمی‌کنند.
دیگر فوایدچای سبز قادر است از بروز سرطان جلوگیری کند. میزان شیوع سرطان‌هایی چون؛ پستان، کولون، پوست، پانکراس و معده در بین افرادی که چای سبز می‌نوشند، بسیار کمتر است. در ژاپن با وجود بالاترین آمار در استعمال سیگار کمترین مقدار سرطان ریه در آنها مشاهده شده است. مطالعات حاکی از آن است که مصرف بیشتر چای سبز با کاهش بروز سرطان سینه ارتباط دارد. چای سبز همچنین قادر است کبد را سم‌زدایی کرده و از تجمع چربی در کبد جلوگیری کند. چای سبز نقص و کمبود استروژن را در دوران یائسگی جبران کرده و از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. در نهایت اینکه چای سبز منجر به ایجاد آرامش روح و روان شما می‌شود و در نتیجه مصرف عصرانه آن برای رفع خستگی توصیه می‌شود.
چای سیاه و چای سبز هر دو از گیاه واحدی به دست می آیند.
تفاوت در این است که برای تهیه چای سبز برگها را بخار داده، گرد می کنند و سپس آنرا خشک می نمایند. ولی برای تهیه چای سیاه برگها، خشک شده، تخمیر شده، در برخی اوقات مواد و رنگهای شیمیائی به آن اضافه میگردد و برشته می شود یعنی فرآیند بیشتری به روی چای صورت می گیرد.
هم چای سیاه و هم چای سبز دارای رنگدانه هایی می باشند که اثر کاهش ابتلا به سرطان های مختلف در آنها دیده شده است. زمانی که چای با غلظتی مناسب دم بکشد، تنها محتوی نیمی از کافئین یک فنجان قهوه است. با اینحال چای بدون کافئین هم وجود دارد.
ترکیب شیمیایی برگ چایمواد متشکله برگ چای عبارتند از مواد سلولزی، مواد صمغی، دکسترین، پکتین، مواد چربی، مواد مومی، نشاسته، قند، اسید گالیک، اسید اگزالیک، کورستین، مواد پروتئینی، الیاف، مواد معدنی، تانن، کافئین یا تئین، ترکیبات معطر و بالاخره دیاستاز.
مصرف دم‌کردهٔ چای باعث تسریع حرکات تنفسی، سرعت در گردش خون، رفع خواب‌آلودگی، احساس تجدید نیرو، تقویت نیروی فکری، گوارش بهتر غذا و تعریق می‌شود از اینرو چای را هنگام خستگی، ضعف عصبی، میگرن، بیماریهای قلبی و آسم می‌توان تجویز نمود.
در پژوهشهای امروزه مشخص شده چای ممکن است در کاهش خطر برخی بیماریهای مزمن عمده مثل سکته، حمله قلبی و بعضی سرطانها مفید باشد،
نوشیدن چای می‌تواند از پوسیدگی دندانها جلوگیری کند؛ اینها اخبار بسیار خوبی برای مردم تمام دنیاست چون چای پس از آب پر مصرفترین نوشیدنی در دنیاست.
مصرف چای تأمین کننده رنگدانه هایی است که شما به طریق دیگر دریافت نمی کنید، پس با مصرف متعادل این نوشیدنی مفید زمینه های سلامتی را درخود فراهم آورید.
صرفنظر از آب، چای پرمصرف ترین نوشیدنی در جهان است و هرساله سه میلیارد کیلوگرم چای در جهان تولید می‌شود.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد در حدود 80 درصد مردم ژاپن چای سبز می‌نوشند به طوری که بیش از نیمی از آنها روزانه سه فنجان یا بیشتر از آن مصرف می کنند.
پژوهشگران همچنین از این مطالعات دریافتند فواید چای سبز ظاهرا برای زنان بیشتر بود.
زنانی که روزانه پنج فنجان یا بیشتر چای سبز می‌نوشیدند در مقایسه با کسانی که یک فنجان یا کمتر مصرف می کردند 31 درصد کمتر باخطر مرگ در اثر بیماری قلبی روبرو بودند.
چای سبز طول عمر را می‌افزاید
نتایج یک بررسی جدید در ژاپن نشان می‌دهد که اگر به طور مرتب چای سبز بنوشید، احتمال مرگ ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی 25 درصد کاهش پیدا می‌کند.
تجزیه و تحلیل اطلاعات ثبت شده نشان داد که افرادی که روزانه پنج فنجان یا بیشتر چای سبز می‌نوشیدند نسبت به افرادی که چای سبز نمی‌نوشیدند، 16 درصد کمتر در معرض مرگ به هر علت بودند. هنگامی که مرگ به علت بیماری قلبی در نظر گرفته می‌شد، نوشیدن چای سبز 26 درصد خطر مرگ را کاهش می‌داد، اما در مورد مرگ ناشی از سرطان نوشیدن چای سبز تاثیری نداشت.
