اقتصادهاي عاري از فساد هميشه براي پيشرفت آماده هستند؛ اين اصلي معروف در علم اقتصاد است كه جاي شبهه و ترديد هم ندارد اما روي ديگر اين سكه را هم بايد ديد؛ يعني اقتصادي كه در آن فساد سازمان يافته رسوخ كرده و ترويج هم يافته باشد که البته بايد فاتحه رشد و پيشرفتش را هم بخواند .فساد سازمان یافته از جمله پدیده هایی است که نظام اقتصادی کشورهاي رو به توسعه و از جمله كشور عزيزمان را به طور جدی تهدید می کند. در این میان و در اثر بی توجهی برخی دولتمردان گذشته، فساد اقتصادي چند لايه اي به برخی حوزه هاي اقتصادی نفوذ كرد، رهاورد آن از دست دادن بازارهای جذاب اقتصادی در چند رشته پرمزيت و تخریب وجهه شرکت های خوشنامي بود كه براي كسب اعتبارشان ده ها سال تلاش و پشتكار صرف شده بود. اين فساد خزنده و بي صدا كه مي توان آن را فرآيندي مافياگونه ناميد، چنان در برخی شرکت های اقتصادی نفوذ کرده بود که حتی مدیر عامل آن مجموعه ها نیز تاب مقاومت در برابر رانت خواران را نداشتند و با اندک مقاومتی، به سرانگشت اشاره روساي آشكار و نهان مافیا از کار برکنار يا به حاشيه رانده مي شدند. روايت شرکت نفت پاسارگاد كه نمادی معتبر در صنعت قير و بازار بين المللي برند قير ايراني بود هم برگي از دفتر اين قصه پر غصه است؛ عزل 8 مدیر عامل در طول تنها 2 سال و به هم ریختگی شفاف! و وجود دست های ناپاک در این شرکت کار را به جایی رساند که رهبری قیمت بازار قیر خاورمیانه در این دو سال از کف ایران پرید و جای تاسف فراوان است که بزرگترین تولید کننده قیر خاورمیانه دیگر تعیین کننده قیمت آن نیست و نقشی در قیمت گذاری آن ایفا نمی کند.
تغییر دولت و وزش نسیم تدبیر و امید، به مثابه روح تازه ای بود بر کالبد نیمه جان شرکت نفت پاسارگاد. هوای تازه با ورود مدیر عاملی جوان و تحول خواه به نام محسن دلاویز در راس این شرکت وزیدن گرفت، اما آغاز کار وی در این شرکت ویران شده به همین سادگی ها هم نبود. در حقیقت دلاویز قدم به شرکتی نهاده بود که در سالهای گذشته به خانه امن برخی افراد با نفوذ و فاسد تبدیل شده بود. او در بدو ورودش با پیشنهادات اغواکننده میلیاردی در مقابل چشم پوشی از رویه ناسالم و ادامه وضع با همان روند سابق مواجه شد، اما مخالفتش با رشوه، رانت و رانت خواری، او را تا راهروهای دادگاه و حتی سلول های زندان نیز کشاند و اگر دستان پاک حمایتگر و پشتیبانی کننده قوه قضاییه و دیگر نهادهای ناظر تصمیم گیر نبود، نه تنها درهای نفت پاسارگاد همچنان بر همان پاشنه به هم ریختگی و فساد برنامه ریزی شده می چرخید که مدیر عامل تحول خواهی همچون دلاویز هم برای ایجاد تغییرات و اصلاحات بنیادین در این شرکت با شكستي تلخ مواجه مي شد. آنگونه كه از روايت وی در گفتگویش با ما برمي آيد، او در حقیقت به حیات خلوت عده ای خاص ورود کرده بود، جایی که به زعم خودشان کسی یارای مقابله با آنان را نداشت. خوب البته شاید شاهد این ادعا هم تغییر 8 مدیر عامل در ظرف زمانی دوسال بود!
اکنون محسن دلاویز بیش از هفت ماه است که در راس بزرگترین تولید کننده قیر خاورمیانه تکیه زده و شواهد و قراین متقن نیز از ایجاد تحولات بنیادین، اصلاح رویه ها و بازگشت آرامش و ثبات نسبی به این مجموعه نفتی حکایت دارد. این مدیر عامل جوان و در عین حال پر تجربه که مسوولیتهای مهمی نیز در کارنامه کاری خویش ثبت کرده شعار این شرکت را در سه اصل: سلامت، شفافیت و تکریم تبیین کرده و معتقد است: در چند ماه گذشته تلاش کردیم با اعمال روش های مدیریتی سیستم را قانونمند و ضابطه مند نموده و تغییر در رفتار و عمل را به بهترین شکلی ایجاد نماییم. او با تقدیر و تجلیل از دستور اخير شيخ الوزراي دولت تدبير و اميد مبني بر اينكه پالایشگاهها و واحدهای پتروشیمی مجاز نیستند، بدون رضایت واحدهای پایین دستی، سهمیه خوراک آنها را کمتر از دوران پیش از خصوصی سازی تامین کنند، می گوید: مهندس زنگنه به عنوان دلسوزترين فرد براي صنعت نفت ايران مي تواند به بي ساماني صنعت قیر پایان دهد و همين دستورالعمل آگاهانه ایشان را شاهدي بر اظهارات خود ذكر مي كند.
محسن دلاویز دانشجوی دکتری مدیریت بحران است که کارشناسی ارشد خویش را در مدیریت تحول گذرانده است. مسوولیتهای اجرایی وی نیز شاهدی روشن بر توانمندی اش است. دلاویز در هیات مدیره های شرکت های ایران یاسا تایر، ذوب آهن اصفهان، لوله سازی اهواز، تولیدی تهران به ایفای نقش پرداخته ضمن آنکه حضور در مقام معاون منابع انسانی و پشتیبانی و معاون برنامه ریزی و توسعه شرکتهای سرمایه گذاری ایران خودرو، صندوق بازنشستگی کشوری و شستا را تجربه کرده است. وی در سازمان انرژی اتمی مسوولیتهای متعددی را بر عهده گرفت که سخنگویی این سازمان یکی از این مسوولیتها بود. دلاویز در مقطعی هم مدیر عاملی شرکت بازرگانی صندوق بازنشستگی کشوری را عهده دار شد. مصاحبه دانش نفت با محسن دلاويز را در ادامه بخوانيد.
جناب مهندس، برای اولین سوال در خصوص آخرین وضعیت تولید قیر در شرکت ذکر چه نکاتی را ضروری می دانید؟
ظرفیت اسمی شرکت نفت پاسارگاد به عنوان بزرگترین تولیدکننده قیر در خاورمیانه حدود 3 میلیون تن در سال است که به رغم تلاشهای صورت گرفته که در پایان سال گذشته داشتیم، توانستیم به 50 درصد ظرفیت اسمی دست پیدا کنیم.
از لحاظ کیفیت قیر تولیدی در چه جایگاهی قرار دارید؟
بی اغراق قیر نفت پاسارگاد جزء با کیفیت ترین قیر دنیاست، این کیفیت هم به خاطر رعایت استانداردها و وضیعت پالایشگاه های ماست که مقداری نسبت به پالایشگاههای ملی قدیمی تر است. اما در همین حال ما بخاطر مسایلی که کشور در چند سال گذشته با آن دست به گریبان بود، مثل مساله تحریم و برخی سوء مدیریتها، رهبری بازار قیمت قیر منطقه را از دست داده ایم و این در حالی است که در بدو ورود من به شرکت، کشوری مانند بحرین با کیفیت قیر به مراتب پایین تر از ایران به قیمت 100 دلار قیرش را بالاتر از قیمت ایران در بازار منطقه ای عرضه و به فروش می رساند.
چه نوع سوءمدیریتی در این شرکت حاکم بود؟
در واقع روش های فروش بازرگانی شرکت به گونه ای بود که قیر به طور کامل در مونوپل و در انحصار یکی دونفر واسطه بود که هیچ ارزشی برای کشور و منافع ملی در بر نداشت. وضیعت ساختاری شرکت هم نامشخص و در این زمینه برنامه خاصی وجود نداشت و بهم ریختگی شفافی در این برهه حاکم بود، در حالی که وقتی به طور عمیق به شرکت نگاه می کردید، متوجه سردرگمی در فعالیت ها می شدید. همچنین نگاه توسعه ای به هیچ وجه در شرکت وجود نداشت. این عوامل موجب شده بود که شرکت در وضعیت بسیار شکننده ای قرار داشته باشد و دورنمای آن مبهم و ناامید کننده باشد.
اقدامات جنابعالی در بدو ورود برای انجام اصلاحات چه بود؟
ما در اولین اقدام استفاده از نیروهای توانمند را در دستور کار خویش قرار دادیم. به تعبیر خودمان ما از ژنرالهایی استفاده کردیم که ما خودمان پیش آنها در گذشته سرباز بودیم. به هرحال سعی کردیم یک تیم قوی را انتخاب کنیم. همچنین موضوع سلامت، شفافیت و تکریم را به عنوان یک شعار کلیدی در سرلوحه کاری خود قرار دادیم. مستحضر هستید که این شرکت در ظرف دوسال اخیر 8 مدیرعامل عوض کرده بود که این هم به ساختار نادرست آن باز می گشت. در بحث سلامت تلاش کردیم دست کسانی که به شرکت خیانت کرده بودند را قطع کنیم. این اقدام علیرغم فشارها و سختی های صورت پذیرفت و ناگفته نماند که ما وقت بسیاری را در این زمینه صرف کردیم و جالب است بدانید که تمام وقت ما در مرحله شروع کار در این شرکت در دادگاه سپری می شد و سعی کردیم با عزم جدی در برابر خیلی از فشارها و تطمیع ها ایستادگی کنیم. در چنین فضایی، این شرکت در واقع با دو الی سه شرکت در بازار صادراتی کار می کرد که بر اثر تلاش های صورت گرفته هم اکنون 30 مشتری در زمینه صارات داریم. در اقدامی دیگر تمام اختیارات مدیرعامل در حوزه فروش و دیگر مواردی که می توانست فسادزا و فسادخیز باشد را حذف کردیم. حتی برخی افراد می گفتند که چرا اختیارات خودت را محدود می کنی؟ و با این حذفیات دیگر اختیاری در بحث فروش نخواهی داشت در حالیکه اقدام من کاملا آگاهانه بود چون اعتقاد داشتم که شخص نباید برای فروش تصمیم بگیرد بلکه این سیستم است که باید تصمیم گیری کند. من اعتقاد دارم که باید یک جایی در عمل ثابت کنیم که در یک مجموعه تغییری صورت گرفته و این تنها در گفتمان خلاصه نمی شود بلکه تغییر در رفتار و تغییر در عمل است که اثبات کنیم به آن چیزی که می گوییم اعتقاد داشته ایم و تغییر روند حرکت شرکت یک اصل برای ما بود. من در جلسه معارفه هم عرض کردم که باید مسیر حرکتی شرکت عوض شود، شاید خیلی ها این حرف من را باور نداشتند اما امروز این اصول در شرکت نهادینه شده است و همگان به این موضوع پی برده اند. در حال حاضردر بحث بازرگانی خارجی هم خیلی موفق بوده ایم. درهمین راستا یکی از راهبردهای بلند مدت مان را به بازگرداندن رهبری قیمت منطقه به سمت ایران اختصاص دادیم چرا که ایران واقعا استحقاق آن را دارد. در حال حاضر ما فاصله قیمتی را کاهش داده ایم اما بخاطر نبود یک متولی مشخص در این صنعت و آشفتگی فعلی خیلی نتوانستیم آنچه که مدنظر بود را پیاده کنیم. در میان همه این تلاش ها یکدفعه شرکت رقیب ما در همین آخرین عرضه خود 15 دلار قیمت را پایین می آورد! و در این فضا همه معادلات و برنامه ریزی ها را به هم می زند. ما تلاش می کنیم که با تدابیر منطقی، قیمت ها افزایش یابد و شیب منحنی قیمت، صعودی باشد ولی متاسفانه تصمیمات یک شبه و غیر کارشناسی نشان می دهد که این صنعت متولی ندارد. البته در کنار این موضوع، عوامل دیگری هم دخیل است که ما نتوانستیم در بحث رهبری قیمت موفق باشیم.
مثلا چه عواملی؟
از جمله اینکه همین الان شرکت های زیادی هستند که با تقلب در کیفیت قیر هم به برند کشور آسیب می زنند و هم به منافع ملی کشور زیان وارد می کنند. طبق آخرین خبرها الان یکی از شرکتها با مدارک جعلی با اسم نفت پاسارگاد، قیر در بازار ترکیه صادر می کند! متاسفانه افرادی هستند که حتی نگاهی به منافع خودشان هم ندارند و فقط یک نگاه سود محورکوتاه مدت داشته و آشکارا به منافع ملی آسیب وارد می کنند. واقعا در این شرایط نیاز عاجل به کمک همه دستگاهها از جمله ستاد مبارزه با قاچاق، وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سایر نهادهای ذیربط داریم که همه اینها دست به دست هم بدهند تا بتوانیم این گره را باز کنیم و بر مشکلات صنعت قیر فایق شویم. نکته تاسف بار دیگر آن است که هم اکنون پالایشگاهها راسا در عرصه تجارت و بازرگانی قیر وارد شده اند. در هیچ جای دنیا VB ( ماده خوراک) قیر از پالایشگاها خارج نمی شود و آن را به واحدهای پایین دستی واگذار می کنند و در واحدهای پایین دستی تبدیل به قیر و روغن می کنند اما جای تاسف است که بگویم در کشور ما این خوراک از پالایشگاهها خارج می شود. در حال حاضر بیش از 100 شرکت مجوز تولید قیر از وزارت صنعت دارند در حالی برای پفک نمکی اینقدر مجوز وجود ندارد! همچنین بالای 80 شرکت رجیستر عرضه قیر در بورس را دارند! در واقع این VB ( وکیوم باتوم) را که ما بعنوان واحد پایین دستی باید از پالایشگاه در اختیار بگیریم تا در بورس رقابت کنیم را به ما نمی دهند و در عوض با این هزینه های بالا ما باید با کسی که یک مخزن و چهار تا بشکه قیر تولید می کند رقابت هم بکنیم. البته وزیر نفت دستوری درباره تامین خوراک واحدهای پایین‌دستی پالایشگاهها صادر کردند که امید آفرین است و جای تقدیر و تشکر از این تدبیر به موقع وزیر محترم نفت دارد. بخشنامه جدید با ایجاد امنیت تأمین خوراک برای واحد های بزرگ تولید کننده قیر که سالها در این صنعت فعالیت نموده و به عنوان برند قیر سازی جمهورری اسلامی در سطح جهان مطرح هستند، موجبات برنامه ریزی دقیق تر برای این واحد ها در راستای بازارسازی و بازاریابی بین المللی شده و نیز با ایجاد امکان استفاده حداکثری از ظرفیت عملیاتی تولیدی این واحد ها، سبب افزایش بهره وری و کارایی آنان خواهد شد. البته بیشتر از این می طلبد که برای توسعه صنعت قیر و مقابله با این به هم ریختگی ها آستین ها بالا زده شود و سایر مراجع تصمیم گیر نیز به کمک ما بیایند.
با وجود معضلاتی که برشمردید، پیشنهاد مشخص شما در این باره چیست؟
در همین راستا پیشنهاد بنده این است که کمیته ای متشکل از نفت، نیرو، کار و رفاه و تعاون اجتماعی با هم متحد شوند و یک تصمیم جدی در این حوزه بگیرند. حتی اگر شده تمام مجموعه پاسارگاد را بگیرند و دوباره به نفت برگردانند فرق نمی کند، چرا که بحث شخصی و جایگاه خاصی نیست. موضوع این است که صنعت قیرمتولی پیدا کند و از این آشفتگی بیرون بیاید. چه دربحث قیمت و کیفیت، راهبردی مشخص وجود داشته باشد. اگر اینها نباشد تمام تلاشهایی که شروع کردیم، قطعا بی نتیجه خواهد ماند.
در شعار خویش به بحث شفافیت وتکریم نیروی انسانی اشاره داشتید؟ اهمیت آنها را تبیین فرمایید.
اعتقادم این است که اگر اقتصاد کشور پویا باشد و نشاط و امید به این صنعت برگردد و بخش خصوصی احساس کند که می تواند در یک فضایی کاملا عادلانه و مساوی رقابت کند، اقتصاد کشور شکوفا خواهد شد. من در آغاز ورودم به نفت پاسارگاد یک شعاری را مطرح کردم دال بر اینکه نفت پاسارگاد را به یک فضای شیشه ای تبدیل کنیم و هیچ ابهامی هم در آن وجود نداشته باشد. جالب است بدانید که هیات مدیره شرکت را باز اعلام کرده ام و کارشناسان می توانند در جلسات هیات مدیره حضور به هم رسانند که عمل به این شعار موجب شگفتی عده ای شد. همچنین در بحث تکریم نیروی انسانی ما راهی نداریم بجز ارتقای فضیلت های اخلاقی در جامعه که می تواند به بهره وری کمک کند. در بعد تکریم مشتری هم با توجه به اینکه ما شرکتی بازرگانی محور هستیم، باید تکریم مشتری برایمان اصل باشد. خوشبختانه عمل به همین شعار توانست به ما کمک شایان توجهی کند و ما از وضیعت بحران قیر در کشور تا حدودی زیادی نجات پیدا کردیم، اما آنچه که مهم است اینکه هنوز تا نقطه آرمانی خیلی فاصله داریم و باید بسیار تلاش کنیم. در بحث شفافیت متاسفانه باید بگویم که در دو سال اخیر آشفتگی عجیبی در شرکت وجود داشت که بنده واقعا از برخی فرایندهایی که در شرکت بوده است متعجب هستم، شاید این موضوع نیز منطبق با 8 سال فعالیت کشور در دولت قبل قابل تعریف باشد. واقعیت قضیه این است که در گذشته تمام امور بازرگانی این شرکت فقط در دست یک نفر بود. نکته دیگر این بود که فرایندها و پروژه های ما کاملا تعطیل بود. در این شرکت کسی نبود که نظارت کند. البته من قبل از ورود خودم را برای این شرایط آماده کرده بودم و پیش بینی هم می کردم که شرکت در شرایط بدی باشد اما شدت مشکلات را تا این حد تصور نمی کردم. وقتی می خواهید تغییر ایجاد کنید، مقاومت ها هم شدید می شود، مخصوصا وقتی گردش مالی بالایی هم وجود داشته باشد، این معضلات بیشتر هم هست. در این فضا بحث حضور در دادگاه هم طبیعت کار است. وقتی می خواهید تغییر ایجاد کنید، باید خود را برای سیری از تهمت ها و دامها آماده کنید و از هیچ چیز نترسید. مهم این است که اراده تغییر را داشته باشی و مقاومت کنید و توکل برخدای متعال داشته باشید. بنده اعتقاد دارم که کلیت نظام سالم و پاک است و عده ای به گونه ای فساد می کنند و خودشان را به بعضی از مقامات با انواع ترفندها می چسبانند. در موضوع قیر و در توفیقی که من در پرونده های مربوطه داشتم نشان داد که علی رغم اینکه ما با صاحبان ثروت و قدرت و باندهای این چنینی طرف بودیم، ولی به هرحال توفیق کسب کردیم و عزیزان دست اندرکار خیلی از ما حمایت کردند و توانستیم سربلند بیرون بیاییم. من از روز اول هم اعتقاد داشتم که این اتفاق مبارک خواهد افتاد و مافیا از این شرکت اخراج خواهند شد چون انگیزه مان قوی و نیت مان خالص و مسیر حرکتها شفاف بود، لذا اینها کمک کرد ما بتوانیم نتیجه خوبی بگیریم. البته مشکلاتی هم برای ما ایجاد شد. در حال حاضر فساد از نفت پاسارگاد رخت بربسته و فضای جدیدی در این شرکت شکل گرفته است. در این شرایط احساس می کنم که با این فضای جدید ارزش افزوده زیادی از قیر نصیب کشور می شود و ما توان، قابلیت و شایستگی رهبری قیمت منطقه را به زودی خواهیم داشت.
به دستور العمل وزیر نفت در حمایت از صنعت قیر اشاره کردید، انتظار شما از وزیر نفت چیست؟
ببینید! ما در همه حال نیازمند حمایت مسوولان ذیربط هستیم از جمله وزیر محترم نفت خیلی می تواند در صنعت قیر به ایفای کمک بپردازد. در همین جا از مهندس زنگنه خواهش می کنم که علی رغم همه دغدغه ها و گرفتاریها یی که دارند درموضوع قیر پیشقدم شوند و دراین راه یک فکر اساسی برای این صنعت انجام دهند. چون در زمان آقای زنگنه واگذاری ها انجام شد و ایشان صنعت قیر، قابلیتها و پیچیدگی های آن را به خوبی می شناسد. خواهش من این است علی رغم اینکه این شرکت واگذار شده و شاید خواهش من چندان از نظر ساختاری درست هم نباشد ولی به کمک این صنعت بشتابند. ضمن اینکه در حال حاضر یکسری هزینه ها در بحث قیر برما مترتب است که نیاز داریم که هزینه ها کم شود تا توان رقابت داشته باشیم. ما هزینه تمام شده سربار و بالایی داریم که بایستی به ما کمک شود. در حقیقت اگر معضلات مربوطه ساماندهی شود، صنعت قیر واقعا صنعت پرسودی خواهد بود. یکبار دیگر از آقای زنگنه خواهش می کنم در موضوع قیر پیش رو شوند وبا دستگاههای مرتبط که در این قضیه درگیر هستند چه وزارت صنعت، راه و کار کارگروه های مشترکی تشکیل و نسبت به موضوع خوراک تعیین تکلیف شود. جالب است بدانید که بعضا پیشنهاد خرید vb به ما می دهند در حالیکه این ماده نباید از پالایشگاهها خارج شود و اصلا فروش vb ممنوع است چرا که این خوراک باید تبدیل به قیر شود. خوب این نشان می دهد که ما مشکل جدی در این صنعت داریم لذا باید در بحث خوراک همه کمک کنند از کمیته توزیع در پخش و پالایش دست بدست هم بدهند. در عین حال پالایشگاهها باید به چرایی این سوال جواب دهند که اگر می توانستند یا می خواستند که در صنعت قیر حضور داشته باشند، پس چرا واحد های قیر سازی خود را واگذار کردند؟ با ورود پالایشگاه ها به عرصه تولید قیر،میزان خوراک تحویلی به واحدهای قیر سازی دچار نوسان می گردد زیرا در صورت ورود پالايشگاهها اولویت اول آنها مربوط به تامين خوراك واحد قیر سازی تحت مالکیت خود، خواهد بود و این سبب برهم خوردن تعادل بازار و ضربه به واحد های دیگر تولید کننده قیر و در کل ضربه به شالوده این صنعت می باشد در حقیقت پالایشگاه ها با ورود به عرصه فروش، تلاش های گسترده سالیان متمادی در جهت برند سازی صنعت قیر کشور ( به عنوان نمونه شرکت نفت پاسارگاد به عنوان بزرگترین تولید کننده قیر خاورمیانه) را از بین می برند. در همین حال، افت كيفيت محصول توليدي قير به دليل چند محصوله بودن پالايشگاهها و اينكه قير يكي از محصولات جانبي آنها تلقي مي گردد، از آسيب هاي ديگر ورود پالايشگاهها به تجارت قير است در حالی که پيرو مصوبه دولت محترم، صنعت قير سازي واگذار گرديده و پالايشگاهها به لحاظ حقوقي اجازه ورود به اين صنعت را ندارند. خوب اینها به نبود متولی برای صنعت قیر کشور بازمی گردد. متاسفانه افزايش بي رويه توليد كنندگان كوچك قير در كشور بدون شك وجود يك سازمان مرجع را لازم و ضروري مي نمايد تا علاوه بر ارايه روشهاي استاندارد و به روز در زمينه توليد و كنترل كيفيت نسبت به يكسان سازي قيمتها و اثر بخشي بيشتر در تعيين قيمت جهاني قير را به دنبال داشته باشد. در همین حال برای رهبری قیر منطقه نیازمند همدلی و هم افزایی بیشتری در این صنعت هستیم . برای این کار باید متولی خاصی در این صنعت باشد .درحالی که شاهد واگذاری واحد های قیر سازی از طرف دولت بودیم اما با مشکلاتی در زمینه دریافت خوراک مواجه هستیم که در همین جا دست یاری به سوی مهندس زنگنه دراز می کنیم و امیدواریم با درایت ایشان و پیشگامی وزارت خانه های نفت ، صنعت و معدن و راه و شهرسازی راهبرد مشخصی برای این صنعت تعیین شود . دراین مسیر اتحادیه صادرکنندگان فراورده های نفتی نیز نقش عمده ای در این میان خواهند داشت. در عین حال امیدواریم دستگاههای نظارتی ، نظارت خود را بر کیفیت و قاچاق قیر صادراتی که با جعل اسناد به اسم "پاسارگاد" انجام می گیرد ، ایفا نماید. الان با ورود پالایشگاهها به بحث قیر فروشی و با توجه به اینکه خوراک دردست آنهاست ما چگونه می توانیم با آنها رقابت کنیم؟ ما شرایط پرداختمان با توجه به اینکه به سهامدارن ما عام هستند شرایط خاصی است. بحث ضمانت های بانکی و .... ولی آنها اعلام می کنند که با یک چک هم می توانند قیر بدهند. سوال این است که آیا واگذاری واحدهای قیرسازی، فقط واگذاری ساختمان و لوله بوده پاسخ قطعا منفی است و من اطمینان دارم که حتما تفکری در پس این واگذاری ها بوده است. بنده به درایت زنگنه اعتقاد راسخ دارم که تفکر بلند مدتی در پشت این قضیه بوده است اما آیا ما توانستیم این تفکر را بعد از ده سال پیاده کنیم؟ اکنون نیاز داریم بازنگری جدی در این موضوع بکنیم. بنده آمادگی دارم واقعا در هرجایی لازم باشد مسایل صنعت قیر را مطرح کنم و به نظر می رسد که شرکت نفت جی هم بایستی به ما بیشتر نزدیک شود و همکاری کند چون بحث منافع ملی است. ما باید هر روز بیشتر به هم نزدیک شویم که بتوانیم حداقل در بحث های قیمتی به یک وحدت نظر برسیم، حتی در آینده ما می توانیم شرکت مشترک بازرگانی تاسیس کنیم که قیر ایران مناسب شان و جایگاهش در بازارهای جهانی عرضه شود. البته این ایده خام است و باید پخته شود. در این خصوص آقای زنگنه می تواند پیش رو باشد با توجه به اینکه ایشان در این صنعت خبره است که تصمیمات ایشان تاثیراگذار است و ما دست یاری می طلبیم.
برای افزایش ظرفیت تولید قیر در شرکت چه تدابیری را اندیشیده اید؟
امسال بودجه را بر اساس 2 میلیون تن تببین کرده ایم که انشاا... با این بودجه از وضعیت کنونی خارج خواهیم شد. کاری که بنده انجام دادم این بود که نگاه ویژه ای به حوزه آسفالت و نهضت آسفالت در کشور داشته باشیم. دراین زمینه جلسات خوبی با معاونین ورزارت راه داشتیم و خواهش کردیم با توجه به تغییر نگاهی که در نفت پاسارگاد صورت گرفته است، با حداکثر توان ممکن کار آسفالت انجام دهند تا وضعیت راهها و جاده ها به وضع استاندارد برسد، ضمن اینکه به عنوان یک شرکت بین المللی نگاه بنده به صادرات هم محفوظ است. بر همین اساس، امسال تا پایان سال مردم شاهد خواهند بود که یک نهضتی در آسفالت کشور اتفاق خواهد افتاد و تحولات خوبی در جاده ها به منصه ظهور خواهد رسید. در بحث قیمت قیر نیز مذاکرات و قراردادهای خوبی با وزارت راه انجام شده و تفاهمات مناسبی بسته شده و این امید را داریم که در فروش داخلی ما امسال بالای یک میلیون تن به وزارت راه قیر تحویل دهیم و نیاز کشور را رفع نماییم. همچنین جلساتی با معاون وزارت کشور داشتیم و با سازمان شهرداری ها به تفاهم خوبی رسیدیم که بتوانیم به آنها قیر بدهیم تا آنها بین شهرداریها توزیع کنند که این موضوع در حال نتیجه دادن است. ضمن اینکه در بحث آموزش برای کیفیت قیر نیز با وزارت راه صحبت کردیم که بخشی از سهمیه ای که در قیر داخلی هزینه می شود، در بحث قیرهای با کیفیت که بعضا عمر آسفالت را 10تا 15 سال ارتقا می دهد که این امر نیاز به آموزش و فرهنگ سازی دارد. لذا با این جهشی که در بحث فروش داخلی و تغییر نگاه صادراتی داریم، فکر می کنم امسال بتوانیم رکورد خوبی در تولید داشته باشیم. شاید یکی از دلایلی که آن ظرفیت خالی مانده بود هم مسایل پیرامون شرکت و هم بحث تغییر پی درپی مدیریت بود که به شرکت آسیب زده بود.
آیا کاهش ظرفیت به کاهش تقاضا هم مرتبط است؟
خیر، خوشبختانه در بحث تقاضا مشکل نداریم. در جهان بالای 100 میلیون تن تقاضای قیر وجود دارد در حالیکه کل تولید کشور 4 الی 5 میلیون تن است که این نشان می دهد بین تقاضا و عرضه فاصله زیادی است. فقط تقاضای کشور چین بالغ بر 20 میلیون تن در سال است. اگر در بحث بازرگانی بتوانیم واسطه ها را نه اینکه حذف کنیم بلکه ساماندهی کنیم و با ضوابط درست وارد عرصه بازرگانی شویم، می توانیم حضوری موفق در بازار جهانی قیر داشته باشیم. در حال حاضر قراردادهای بلندمدت با بعضی از کشورها به قیمت روز منعقد کرده ایم که می تواند به پویایی و ساماندهی بازار کمک کند. ضمن آنکه یک تمرکزی جدی بر روی کیفیت قیر گذاشته ایم که برای آن هزینه هم می کنیم که به زودی اثرات آن در بازار جهانی مشخص می شود. در مجموع نگاه ما این است که در جهت حفظ بازار و قیمت از تولید کنندگان فعلی در کشور هم قیر بخریم و ما می خواهیم که مدیریت بازار داخل و منطقه در دست نفت پاسارگاد باشد تا آشفتگی ها به حداقل برسد.
مهم ترین بازارهای صادراتی قیر ایران در کدام کشورهاست؟
دربالغ بر 20 کشور صادرات قیر داریم. از جمله چین، ترکیه، افریقا و کشورهای جنوب شرق آسیا. در حال حاضر به دنبال شناسایی بازارهای جدید هستیم. بعضا قیر ما به اروپا هم صادر شده است چرا که استاندارد قیر تولیدی نفت پاسارگاد بسیار بالاست. مشکلی که وجود دارد این است که در سالهای اخیر ما نتوانستیم زنجیره ارزش را مدیریت کنیم، در حالی که اگر زنجیره ارزش فعالیتها را مدیریت کنیم و از لحظه ای که خوراک دریافت تا وقتی که قیر در اختیار مصرف کننده نهایی قرار می گیرد بتوانیم مسایل مختلف را مدیریت کنیم، قطعا حاشیه سود بیشتری نصیب کشور خواهد شد. در این زمینه کارهایی را انجام می دهیم. در همین خصوص ترم های بازرگانی را در آینده تغییر خواهیم داد. حوزه حمل و نقل یکی از چالش هاست. به دلایل مختلف مخصوصا در بخش داخلی حمل و نقل حوزه ای فساد خیز بوده که افراد خاصی آن را در سیطره خود دارند که تلاش می کنیم به زودی درعرصه حمل و نقل به صورت جدی وارد شویم و این پیام من برای کسانی که در آن حوزه انحصار طلب هستند است که ما در زمینه اصلاح عرصه حمل و نقل تصمیمات جدی داریم. همچنین یک پیامی هم برای مدیران در شورای مدیران عرض کردم که ما آمدیم مسایل را حل کنیم و از مواجهه با مسایل هراسی نداریم. در همین خصوص دستور داده شده که تمام قراردادهای گذشته بازنگری شده و قراردادهای باز بسته شود. این اتفاق در اواخر کار قرار دارد. همانطور که عرض کردم موقعی که من وارد شرکت شدم، بحث های توسعه و پروژه های شرکت تعطیل یا نیمه تعطیل بود. پلنت آبادان که سرمایه گذاری هم کرده بودند که روزانه 15هزار بشکه نفت هم تولید کند تقریبا به حالت نیمه تعطیل بود بخاطر اینکه یک تصمیم را در طول یکسال و نیم نمی توانستند بگیرند ولی من به شما قول می دهم که با جدیتی که الان دوستان پیگیری می کنند تا اواخر آذر به بهره برداری می رسد.
پیام شما به خریداران داخلی و خارجی نفت پاسارگاد چیست؟
کسانی که می خواهند به صورت پایدار و مستمر از یک تولید کننده بزرگ قیر بخرند می توانند به ما مراجعه کنند. ما حاضر هستیم قراردادهای بلندمدت را ببندیم و تعهد بدهیم با فرمول پذیرفته شده جهانی متناسب با قیمتی که دو طرف بتوانند توافق کنند قیر تحویل دهیم. بازار قیر از حالت انحصار خارج شده است.بازار قیر بازار محدودی است و هیچ منعی وجود ندارد که ما افراد را خاص کرده باشیم این ادعا نیست که ما کسی را محدود کنیم و شما می توانید از اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفتی جویا شوید و در مجموع باز خورد حرکت های ما در بازار قیر کاملا مثبت بوده است. در عین حال هرکسی که به ما مراجعه کند ماسعی می کنیم که کمکش کنیم و اگر بحث خرید قیر است بتوانیم با شرایط یکسان برای همه در اختیارشان بگذاریم. البته صرف این نیست که با قیمت بتوانیم بازی کنیم بلکه اعتقاد داریم در نفت پاسارگاد و یکی از پتانسیل های عظیم بحث مزیت کیفیت است که ما روی این قضیه کیفیت هم به جد کار می کنیم.
در یازدهمین سالگرد تولد شرکت چه پیامی به سهامداران دارید؟
بنده در مجمع هم صادقانه با سهامداران حرف زدم و بازخورد آنرا گرفتم و شاید برای اولین بار در مجامع بود که محبت داشتند و مورد تشویق قرار گرفتیم. فرهنگ مردم ما به گونه‌ای است اگر با صداقت با آنها صحبت شود حتی از کاستی‌ها و کمبودها گفته شود آنها پیام را می‌گیرند. ما با تمام وجود در حال کار هستیم. در حال حاضر همه تیم مدیریتی از ابتدای صبح تا پاسی از شب کار مؤثر را انجام می‌دهند، اما عواملی برون‌زا و عواملی که از کنترل ما خارج است و بشدت ما را اذیت می‌کند و این باعث می‌شود در جاهایی تلاشهای ما ابتر بماند. در هر صورت ما با یک باوری کار را شروع کردیم و همان کاری که اول اعلام کردیم؛ سلامت، شفافیت و تکریم و قو‌ل‌ها و وعده‌هایی که در بحث مبارزه با رانت و بحث افزایش بهره‌وری به همه اینها پایبند هستیم و امیدواریم بتوانیم به صنعت قیر کشور کمک کنیم. فکر می‌کنم حتما روزهای خوبی در انتظار نفت پاسارگاد است منوط به اینکه کشور در تصمیم گیری این صنعت یک بازنگری و فکر اساسی بکند. نگاه حمایتی چند وزیر را می‌خواهد. ما حاضریم قیر تمام کشور را تأمین می‌کنیم به شرطی که تعهد ها دوسویه باشد و هزینه‌‌های مترتب بر ما کاهش یابد.
