حباب آمارهای کشاورزی دولت دهم ترکید

در سال‌های اخیر عدم‌تناسب بین میزان تولید و عوامل موثر بر آن مانند: قیمت‌های داخلی، میزان واردات، شکاف بین عرضه و تقاضا، مقدار مصرف نهاده‌های تولید، وجود تعارض‌های عمیق بین آمارهای موجود را تشدید و آشکار کرده است.

به گزارش شرق، اغلب آمارهای تولید بخش کشاورزی بدون‌توجه به عوامل و پدیده‌های تاثیرگذار در تولید (مانند بیماری‌ها، شرایط اقلیمی، شرایط بازار، قیمت‌ها و شرایط اقتصادی کشور) صرفا متناسب با روند اهداف و چشم‌انداز‌ برنامه‌های توسعه تولید شده است تا تصویری مطلوب از عملکرد برنامه را ارایه کند. ارایه تصویری خوشبینانه از عملکرد و توجه‌نکردن به واقعیت‌های محیطی به اندازه نگاه بدبینانه مضر است.

بررسی انجام‌شده توسط کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی دولت یازدهم و کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد حباب بزرگی در آمارهای تولید بخش کشاورزی وجود دارد و آمار ارایه‌شده درخصوص افزایش تولیدات کشاورزی در سال‌های اخیر منطقی به‌نظر نمی‌رسد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که توان و کارآیی سازمان‌ها و تشکیلات موثر بر تولید کشاورزی کاسته شده است و برای انجام وظایف مورد توقع از بخش کشاورزی مناسب نیستند و نیازمند اصلاحات‌ هستند.

 بررسی میزان سرانه مصرف انرژی نشان می‌دهد که ایران از نظر کل انرژی مصرفی به ازای هر فرد، بالاتر از متوسط جهانی کالری مصرف می‌کند. آمار سازمان خواروبار جهانی نشان می‌دهد که میزان کالری مصرفی هر ایرانی در سال90 حدود دوهزارو160کیلوکالری است. این در حالی است که متوسط کالری مصرفی در دنیا حدود دوهزارو820کیلوکالری است.  کالری مصرفی تابعی از شرایط اقتصادی جامعه، فرهنگ و ترکیب سبد غذایی خانواده است و تغییرات آن تابعی از تغییرات اقتصادی و فرهنگی است به همین دلیل تغییرات دفعی در آن امکان ندارد. حتی در مواردی که وضعیت اقتصادی به‌صورت دفعی و موقتی تغییر کند در شرایط کشوری مانند ایران که دارای متوسط مصرف انرژی بالایی است بیشتر در ترکیب سبد غذایی تاثیر خواهد داشت تا در میزان کالری مصرفی هر فرد.

همان‌گونه که از آمار فائو برمی‌آید میزان سرانه کالری مصرفی طی 15سال گذشته در ایران تغییرات محسوسی نداشته و از سال75 تا 91 حدود 5/ 2درصد افزایش داشته است. کالری مصرفی در سال87 که سال خشکسالی بود حدود سه‌هزارو150کیلوکالری و متوسط سه‌سال قبل از آن که مصادف با سال‌های ترسالی و پرمحصول بوده است حدود سه‌هزارو110کیلوکالری بوده است. سرانه کالری مصرفی که توسط وزارت جهادکشاورزی اعلام شده است اختلافاتی با آمار اعلامی فائو دارد و همواره حدود 13تا 14درصد بیشتر از آمار فائو است. بر اساس اعلام وزارت جهادکشاورزی سرانه انرژی مصرفی در سال‌های مختلف همواره بعد از سال75 در حدود سه‌هزارو500 تا سه‌هزارو600کیلوکالری بوده است. در سال87 که سال خشکسالی است به زیر سه‌هزارو200کیلوکالری رسید و در دوسال پربارش و پرمحصول یعنی سال‌های 85 و 86 نیز که حتی میزان دسترسی اقتصادی و فیزیکی به غذا در بهترین شرایط خود قرار داشت نیز به سه‌هزارو650کیلوکالری رسید به این معنی که میزان کالری مصرفی در ایران حداقل سه‌هزارو200و حداکثر سه‌هزارو650کیلوکالری بوده است.

مصرف مواد غذایی ایران از آمریکا پیشی گرفت!

سرانه کالری مصرفی هر ایرانی بر اساس ترازنامه غذایی سال85 به میزان سه‌هزارو559کیلوکالری است. اما محاسبات کارشناسی که بر اساس روش ترازنامه غذایی برای سال91 به انجام رسید، عددی بالغ بر چهارهزارو255کیلوکالری را نشان می‌دهد که حدودا 19درصد بیشتر از سال85 است. به این معنی که هر فرد ایرانی سالانه حدود 945کیلوگرم محصولات غذایی مصرف می‌کند در حالی که میانگین مصرف مواد غذایی در همه سال‌های دوره زمانی 81 تا 85 حدود 765کیلوگرم بوده است. میزان سرانه انرژی ایران در سال85 که توسط وزارت جهادکشاورزی ارایه‌شده بود در حد کشورهایی مانند مصر و ترکیه قرار می‌گرفت و تا حدی با واقعیات موجود همخوانی داشت. اما مقایسه میزان سرانه انرژی مصرفی محاسبه‌شده برای سال91 که با استفاده از روش ترازنامه غذایی انجام‌شده با کشورهای منتخب نشان می‌دهد در سال91 ایران به پرمصرف‌ترین کشور دنیا تبدیل شده و حتی از آمریکا که به پرمصرف‌ترین‌بودن در مصرف غذایی و کالری شهرت دارد نیز پیشی گرفته است.

میزان کالری مصرفی اعلامی فائو با وزارت جهادکشاورزی در سال85 حدود 450کیلوکالری تفاوت دارد اما در سال91 این اختلاف به بیش از هزارکیلوکالری رسیده است.

تفاوت‌ها به 31درصد رسید

آمار اعلامی فائو در همه زمینه‌ها با آمارهای داخلی ایران متفاوت است و همواره در شاخص‌های مثبت مانند کالری مصرفی، آمار فائو از آمار داخلی کشور پایین‌تر است و در شاخص‌های منفی مانند درصد جمعیت دارای سوءتغذیه آمار داخلی ایران کمتر از فائو است. این تفاوت آمار به هر دلیلی که باشد در 15سال اخیر وجود داشته است. در مورد میزان کالری مصرفی حدودا 14 تا 15درصد اختلاف بین آمار وزارت جهادکشاورزی و فائو وجود داشت اما در سال91 میزان این اختلاف با دوبرابر افزایش به حدود 31درصد رسیده است.