تعاونیهای مسکن که از زمان تشکیل در سال 1331 در ایران صدها هزار نفر را خانهدار کردهاند پس از انقلاب 21 برابر شدند. با این حال این تعاونیها از بیدانشی، بیتجربگی و بروز برخی تخلفات رنج میبرند که معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی بر رفع مشکلات آنها تاکید دارد.
به گزارش ایسنا، تا سال 1357 در ایران تنها 676 شرکت تعاونی مسکن وجود داشته؛ اما در سال 1390 تعداد تعاونیهای مسکن کشورمان به 12 هزار و 600 واحد رسید؛ یعنی در سه دهه ۲۱ برابر شد.
معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با اشاره به نقش مثبت تعاونیها در تولید و ساماندهی به وضع نامناسب بازار مسکن گفت: نباید نقش تعاونیها را در بخش مسکن کشور نادیده گرفت چرا که صدها هزار نفر در دهههای اخیر از این طریق خانهدار شدهاند، بلکه کار منطقی آن است که با رفع ضعفها به تقویت آنها کمک کنیم. البته تعاونیها تنها راه خانهدار شدن نیستند؛ ولی این تشکلها میتوانند به ساماندهی وضع نامنظم بازار مسکن کمک کنند؛ دلیل آن نیز داشتن شناخت اعضای تعاونیها نسبت به یکدیگر است.
حامد مظاهریان درباره تخلفات صورت گرفته از سوی تعاونیهای مسکن مجری طرح مسکن مهر در دولت قبل اظهار داشت: بیشترین تخلفات در تعاونیهای مسکن، مربوط به طرح مسکن مهر در دولت قبل بود؛ در آن دوره تعاونیهایی که تشکیل میشد، واقعی نبودند؛ به این معنا که افرادی که دور هم جمع میشدند از یکدیگر شناختی نداشتند. بلکه افرادی که ثبت نام کرده بودند، به ترتیب شماره پرونده و بدون نظرخواهی، در تعاونیهای مسکن غیرواقعی قرار داده میشدند. این وضعیت، بدترین تجربه تعاونی مسکن در ایران بود. در حالی که تعاونی مجموعهای از افرادی است که همدیگر را میشناسند و نوعی سیستم خودکنترلی را در بالای سرشان میبینند؛ ولی در تعاونیهای غیر واقعی مسکن مهر در دولت قبل به دلیل تعداد زیاد اعضا و ناشناس بودنشان نسبت به هم، این نوع سیستم وجود نداشت که سبب بروز تخلفاتی در آنها شده بود.
وی در پاسخ به این پرسش که «نقاط ضعف تعاونیهای مسکن را چه موضوعهایی میدانید؟» گفت: بیشترین مشکل تعاونیهای مسکن، بیدانشی و بیتجربگی برخی اعضا در مسایل گوناگون اجرایی اعم از دانش فنی و تخصصی ساخت و ساز، مباحث حقوقی، اقتصاد و بازار مسکن، عدم آشنایی با نظامات بانکی و تأمین مالی و ... است. ما قصد داریم به این شرکتها مشاورههایی در این زمینهها ارائه دهیم تا کیفیت فرآیند تولید ساختمان تعاونیساز در کشور ارتقا یابد.
معاون امور مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی درباره نقش تعاونیهای مسکن در ساخت و توسعه صنعت ساختمان اظهار کرد: با توجه به اینکه مسکن کالای گرانی محسوب میشود نحوه تأمین مالی آن هم باید به روشهایی باشد که مردم بتوانند قدرت خرید و فروش آن را پیدا کنند. یکی از تجربههای تأمین مالی مسکن در دنیا، تعاونی مسکن است که نخستین تعاونی مسکن، ۱۶۵ سال پیش و در سال ۱۸۵۰ در دانمارک شکل گرفت. پس از آن در کشورهای فرانسه، آلمان، اتریش و سوئد هم تعاونیهای مسکن تشکیل شدند.
مظاهریان خاطرنشان کرد: در کشور خودمان نخستین شرکت تعاونی مسکن در سال ۱۳۳۱ از سوی کارکنان و کارگران شرکت نفت تشکیل شد. این موضوع نشان میدهد که فاصله زمانی ایجاد تعاونی مسکن در ایران با اولین تعاونی مسکن در دنیا ۱۰۰ سال است؛ به این معنا که ما یک قرن از جهان در زمینه تشکیل تعاونی مسکن عقبتریم.