مشهد پیشتاز در شیوع سکته‌های مغزی

پژوهشگر گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: سکته های مغزی در این کلانشهر نسبت به دیگر مناطق کشور از شیوع بیشتری برخوردار است.

به گزارش ایرنا، دکتر علی شعیبی افزود: بر اساس تحقیق انجام شده در این دانشگاه شیوع سکته های مغزی در شهر مشهد 139 نفر به ازای هر صد هزار نفر جمعیت می باشد که این میزان از میانگین کشوری و جهانی آن بالاتر است.

وی اظهار کرد: در این تحقیق که از سال 1388 آغاز شده و همچنان ادامه دارد حدود 450 هزار نفر از مردم مشهد در ارتباط با بروز سکته مغزی مورد بررسی قرار گرفته اند.

عضو هیات علمی گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: براساس این تحقیق که جامع بودن آن در کشور و خاورمیانه منحصر به فرد است، 34 درصد از افرادی که به سکته مغزی مبتلا شده اند در سال اول فوت کرده و 50 درصد آنان بعد از پنج سال جان خود را از دست داده اند.

شعیبی گفت: علل بیشتر بودن شیوع سکته های مغزی در کلانشهر مشهد شناخته شده نیست اما ممکن است عواملی مانند دیابت و فشار کنترل نشده خون در این زمینه موثر باشد.

وی افزود: هم اکنون ماهیانه هشت هزار بیمار به بخش اعصاب بیمارستان قائم (عج) مشهد که مجهزترین مرکز درمان بیماریهای مغز و اعصاب در شمال شرق کشور به شمار می رود مراجعه می کنند که بسیاری از افرادی که در این بیمارستان بستری می شوند مبتلا به سکته مغزی هستند.
وی سن شیوع سکته های مغزی را پس از 65 سالگی دانست و اظهار کرد: هم اکنون بروز سکته های مغزی در سنین جوانی و در کمتر از 45 سالگی که در گذشته نادر بود، بخش قابل توجهی از سکته های مغزی را شامل می شود.

شعیبی عوامل موثر در بروز سکته های مغزی را افزایش سن، سابقه فامیلی و عوامل ژنتیکی، زیاد بودن فشار خون، افزایش قند خون، افزایش چربی خون، استرس، استفاده از قرص های لاغری، استفاده از قرص های پیشگیری، استعمال سیگار و مواد مخدر برشمرد.

به گفته وی با ایجاد استرس متابولسیم بدن دچار اختلال می شود و بر اثر افزایش قند خون، چربی خون و ایجاد تصلب شرائین یا سختی رگها زمینه ایجاد سکته مغزی در فرد افزایش می یابد.
عضو هیات علمی گروه مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: همه افراد جامعه در هر سنی باید پنج علامت مهم و ناگهانی سکته مغزی را جدی بگیرند.
وی این پنج علامت را شامل اختلال ناگهانی تکلم، اختلال ناگهانی دید و بینایی، سردرد شدید ناگهانی، افت ناگهانی سطح هوشیاری و ضعف ناگهانی بر اثر بی حسی اندامها عنوان کرد.

* سکته های مغزی در مردان شیوع بیشتری دارد

رئیس بخش مغز و اعصاب بیمارستان رضوی مشهد نیز با بیان اینکه سکته های مغزی در مردان 25 درصد بیشتر از زنان رخ می دهد گفت: وجود زمینه های ژنتیکی از علل احتمالی افزایش سکته های مغزی در مردان است.

دکتر محسن حکاک افزود: دو سوم سکته های مغزی در افراد دارای سن بیش از 65 سال رخ می دهد.
وی اظهار کرد: سکته های مغزی دومین علت مرگ و میر بعد از بیماریهای قلبی شناخته شده و از اصلی ترین علل ناتوانی حرکتی، شناختی و عصبی هستند.

عضو انجمن علمی مغز و اعصاب ایران ادامه داد: 20 درصد افرادی که دچار سکته مغزی می شوند در یک ماه اول فوت می کنند و بهبودی مبتلایان نیز در 6 ماه تا یکسال اول است.
حکاک گفت: یک سوم بیمارانی که دچار سکته های مغزی می شوند، بهبودی کامل یا به نسبت کامل می یابند و یک سوم نیز دارای ناتوانی های مادام العمر می گردند.

این متخصص مغز و اعصاب افرود: به طور معمول 80 درصد سکته های مغزی بر اثر گرفتگی و انسداد عروق مغزی رخ می دهد و مابقی به علت پارگی عروق مغزی اتفاق می افتد.
وی با بیان اینکه عوامل مختلفی در ایجاد سکته های مغزی نقش دارند اظهار کرد: این عوامل به دو بخش عوامل قابل کنترل و عوامل غیر قابل کنترل تقسیم می شوند.

وی فاکتورهای ژنتیکی، اختلال خون، سن زیاد و بیماریهای متابولیک را از عوامل غیر قابل کنترل در ایجاد سکته های مغزی ذکر کرد.
وی گفت: استرس و هیجان های غیر طبیعی نیز باعث افزایش فشار و چربی خون شده و فرد را در برابر سکته های قلبی مستعد می کند.

وی راهکارهای پیشگیری از سکته های مغزی را شامل کنترل فشار و قند خون، عدم استعمال دخانیات، رعایت رژیم غذایی مناسب، کاهش میزان چربی خون و ورزش و فعالیت فیزیکی مناسب عنوان کرد.

حکاک افزود: ضعف حرکتی در صورت و دست ها یا به طور کامل یک طرف بدن، اختلال در تعادل و راه رفتن، اختلال در صحبت کردن و پیدا کردن واژه ها، اختلال در درک کلام، اشکال در بلع یا جویدن، اختلال ناگهانی در دید یا دوبینی، سردردهای شدید و ناگهانی، اختلال حاد حافظه و سرگیجه مهم ترین علائم سکته مغزی هستند.

وی ادامه داد: مشاهده هر یک از این علائم بستگی به این دارد که کدام قسمت از خون رسانی مغز دچار اختلال و انسداد شده است.

* خراسان رضوی فقط یک بخش اورژانس اعصاب دارد

رئیس انجمن مغز و اعصاب خراسان رضوی نیز گفت: اکنون 54 پزشک متخصص مغز و اعصاب در این استان فعالیت دارند که 35 نفر آنان در مشهد مستقر هستند.
دکتر عباس نوریان افزود: تنها یک مرکز اورژانس در بیمارستان قائم (عج) برای درمان افراد مبتلا به سکته های مغزی در مشهد وجود دارد که با وجود تلاش در خور تحسین همکاران به علت تعداد زیاد مراجعان پاسخگوی نیاز بیماران نیست.

وی اظهار کرد: کلانشهر مشهد با داشتن جمعیت بسیار زائر و مجاور برای درمان سکته های مغزی به بخش های بیشتر اورژانس اعصاب نیازمند است.
این پزشک متخصص مغز و اعصاب از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد خواست رفع مشکل کمبود فضای اورژانس اعصاب در این کلانشهر را در اولویت برنامه های خود قرار دهند تا دغدغه بیماران در این زمینه کاهش یابد.

نوریان زمان طلایی درمان سکته های مغزی را حدود سه ساعت پس از بروز سکته عنوان کرد و گفت: در کشورهای پیشرفته بین پنج تا 10 درصد بیماران در این زمان طلایی به مراکز درمانی ارجاع می شوند در حالی که این تعداد در ایران حدود یک درصد تخمین زده می شود.
به گفته وی، ارجاع بیماران مبتلا به سکته مغزی به بیمارستان ها در زمان طلایی، نقش 30 درصدی در موفقیت درمان و کاهش ناتوانی های بیمار دارد.

نوریان با بیان اینکه ابتلا به سکته های مغزی در جوامع توسعه نیافته شیوع بیشتری دارد، افزود: کشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی های منسجم شیوع سکته های مغزی را تا 40 درصد کاهش داده اند.

وی نوع تغذیه، استرس، کم تحرکی، استعمال سیگار و مواد مخدر را از عوامل شیوع سکته های مغزی برشمرد.

نوریان اظهار کرد: بروز سکته های مغزی در افراد کمتر از 45 سال در جوامع توسعه نیافته 20 تا 25 در صد هزار نفر گزارش شده در حالی که این رقم در کشورهای توسعه یافته 14 در صد هزار نفر است.
بر اساس آمارهای سازمان نظام پزشکی کشور روزانه 250 تا 300 نفر در ایران دچار سکته مغزی می شوند که مردان سهم بیشتری در ابتلا به این بیماری دارند.