آتش بس در سوریه از ساعت ۱۹ شامگاه دوشنبه به وقت محلی در این کشور به اجرا گذاشته شد. در بخشی از استان حلب که توسط نیروهای دولتی کنترل می شود، مردم در سایۀ این آتش بس توانستند روز عید قربان را بدون جنگ بگذرانند.
به گزارش «تابناک»؛ جان کری، وزیر خارجۀ آمریکا که مذاکرات زیادی را با همتای روسی خود برای این آتش بس صورت داده است، در این باره می گوید: «ما فکر می کنیم که آتش بس تنها راه حل ممکن برای این بحران است و شاید در نهایت به یک نتیجۀ سیاسی منتهی شود. من از همۀ طرف های درگیر می خواهیم از این آتش بس حمایت کنند؛ شاید این آخرین شانس برای حفظ سوریۀ یکپارچه باشد».
بنا بر این توافق که میان آمریکا و روسیه شده، این آتش بس هفت روز در مناطق تحت اشغال گروههای مسلح و نیروهای دولتی برقرار خواهد شد. ارتش سوریه نیز در یک بیانیه اعلام کرده است، همه عملیات نظامی خود را در «جمهوری عرب سوریه» متوقف می کند. ارتش سوریه تأکید کرده است، بخش های تحت کنترل داعش و گروه هایی مانند جبهه النصره (این گروه که از متحدان داعش بود نام خود را به فاتح الشام تغییر داده است) شامل این آتش بس نمی شوند.
این آتش بس همچنین به کاروان های انسان دوستانه، امکان ورود به مناطق تحت محاصره و جنگ در این کشور را به منظور توزیع مواد غذایی و دارو می دهد.
گام بعدی، استفاده از این توافق به عنوان سکوی پرشی برای دستیابی به مذاکراتی با هدف حل و فصل درگیری ها در سوریه است؛ مذاکراتی که از سوی سازمان ملل در ژنو برگزار شده بود و اکنون متوقف شده است. قرار است استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در سوریه، با بان کی مون، دبیر کل این سازمان در 21 سپتامبر بر سر تعیین زمان دوره بعدی گفت وگوها میان طرف های حاضر در درگیری های سوریه دیدار کند. هرچند دولت سوریه نیز حمایت خود را از توافق مسکو و واشنگتن اعلام کرده است، بشار اسد، رئیس جمهوری این کشور، روز گذشته دوشنبه اعلام کرد که دمشق جنگ علیه تروریسم برای بازپس گیری تمام سوریه را ادامه خواهد داد.
شک و گمان های بسیاری درباره اینکه آیا این توافق موفق خواهد شد یا نه وجود دارد. بسیاری بر این باور هستند که این توافق در بهترین حالت، فرصتی کوتاه را برای مردم سوریه که در زیر بمباران هواپیماها زندگی می کنند و درد و رنج ناشی از جنگ را در مناطق محاصره شده تحمل می کنند، ایجاد می کند.
موفقیت یا شکست این توافق به توانایی آمریکا و روسیه برای فشار آوردن به متحدان خود برای رعایت قوانین این توافق در جنگ بستگی دارد؛ با این حال، متحدان دو طرف نسبت به این توافق خوشبین نیستند و اعتمادی به آن ندارند و به همین دلیل، این توافقی است شکننده که هر لحظه امکان شکست آن وجود دارد.
ناظران معتقدند دولت سوریه از این آتش بس راضی نیست و اگر آن را پذیرفت به رغم میلش آن را پذیرفت تا همپیمان خود یعنی روسیه را خشمگین نکند به ویژه آن که توافق آتش بس در زمانی صورت گرفت که کفه ترازو به نفع ارتش سوریه در جبهه های جنگ اصلی یعنی حلب و ریف دمشق سنگینی می کند.
نگرانی اصلی دولت سوریه از مرحله بعدی این توافق یعنی از سرگیری فرایند سیاسی این توافق است که احتمال می رود،آمریکا و روسیه بر سر حاکمیت آینده سوریه و اختیارات مرحله انتقالی و آینده «بشار اسد» رئیس جمهوری سوریه به توافق و تفاهم برسند.
به معنای دیگر، بیم آن می رود که معامله ای میان روسیه و آمریکا در خفا صورت گیرد که به موجب آن، آمریکا با پاک سازی گروه های جبهه النصره و داعش موافقت کند و به درخواست روسیه در مقابل «انعطاف»روس ها درباره آینده رئیس جمهوری سوریه تن دهد؛ مسأله ای که قطعا مورد پذیرش ایران و دولت سوریه نخواهد بود.
لاوروف و همکارش کری این آتش بس را «هدیه» عید قربان برای سوریه و همه مسلمانان تلقی کرده اند؛ اما آن چه کری و لاوروف «هدیه» می دانند، گروه های افراطی طرحی ویرانگر و پاک سازی خود توسط دو قدرت بزرگ و نیز نشانه ای برای حمله فراگیر به «الرقه»و «موصل»در شرق، حلب در شمال و «درعا» در جنوب می دانند.
در همین راستا، امروز (سه شنبه)21 گروه تروریستی در سوریه اعلام کردند، آتش‌بس کنونی مورد توافق آمریکا و روسیه را که «جبهه فتح الشام» (جفش) را مستثنی می‌کند، نمی‌پذیرند.
این گروه ها مدعی شدند، بدون ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه که همچنان به بمباران شهرها و روستاها ادامه می‌دهند، این توافق سودی ندارد.
عناصر تروریستی در بیانیه خود اعلام کردند، این آتش بس را قبول ندارند و «نباید کمکهای بشردوستانه به هیچ آتش بس یا توافقی پیوند بخورد و همچنین هیچ مکانیزمی وجود ندارد که نقض آتش بس توسط نظام {سوریه} را کنترل کند».
گروه های تروریستی همچنین اعلام کردند: ما طرح های بشردوستانه و آتش بس را در صورتی که به اصول ثابت {موسوم به} انقلابی آسیب نرساند، ارزیابی می‌کنیم، ولی نمی پذیریم که مقداری مواد غذایی به مناطق محاصره شده، وارد شود، ولی در مقابل، {کنترل} مواضع راهبردی در برابر نظام { از دست تروریستها} خارج شود.
در ادامه بیانیه آمده است: هیچ اراده بین المللی وجود ندارد که بتواند کشتار مداوم ملت را متوقف کند، از این روی، تصمیم گرفتیم، بر قدرت خود تکیه کرده و تفنگ در دست گرفته و این جنگ را تا پایان علیه نیروهای نظام [سوریه] ادامه دهیم.
بنابراین به نظر می رسد، توافقی که میان آمریکا و روسیه برای برقراری آتش بس در سوریه حاصل شده، توافقی شکننده است، چون طرفینی که باید این آتش بس را اجرا کنند، نسبت به توافق میان این دو قدرت بین المللی بدبین هستند و هیچ تعهدی نیز به اجرای کامل فرایند آتش بس ندارند و از آنجایی که موفقیت این آتش بس نیز پیش شرط ورود به مذاکرات سیاسی برای حل بحران سوریه است، شکست آتش بس که محتمل به نظر می رسد، می تواند یک سرخوردگی اساسی در رابطه با راهکارهای سیاسی حل بحران سوریه فراهم کند.
در نهایت باید گفت، این توافق آتش بس شاید آخرین شانس آمریکا و روسیه در سوریه برای همکاری با یکدیگر و کنترل و مدیریت اقدامات متحدانشان در این بحران باشد.
