سال ۱۳۸۸ بعد از سالها در چشمه سرخون که یکی از بزرگ ترین چشمههای آب شیرین کشور است علائم آلودگی نفتی آشکار شد.
به گزارش آرمان، خیلی از کودکان، زنان و بزرگسالان به دلیل استفاده از این آب برای استحمام دچار حساسیت و ضایعات پوستی شدند که دو علت برای این آلودگی احتمال داده میشد. اول شکستگی لوله در دهه شصت و دوم تخلیه لجنهای نفتی مخازن نفت خام تلمبه خانه شماره شش گندمکار. اما بهرغم وجود مستندات فراوان وزارت نفت و شرکت خطوط نفت و مخابرات اصفهان مسئولیت این موضوع را بر عهده نگرفت. با این حال، آب شرب و کشاورزی حدود ۳۰ هزار نفر از اهالی دهستانهای سرخون و هلیساد بخش میانکوه شهرستان اردل استان چهارمحال و بختیاری آلوده و بخش اعظم کشاورزی و پرورش ماهیان سردابی تعطیل و آب شرب مردم نیز از طریق آبرسانی سیار با تانکر و دو چشمه کوچک غیرآلوده تامین شد.
یک کارشناس منابع طبیعی در این زمینه میگوید: یک خط انتقال نفت از منطقه مارون خوزستان به منطقه اصفهان وجود دارد که لولهگذاری آن بیش از ۴۰ سال پیش اتفاق افتاده و چند تلمبهخانه هم در طول مسیر دارد که نفت را به پالایشگاه اصفهان پمپاژ میکند. یکی از این تلمبهخانهها در استان چهارمحال و بختیاری در یکی از مناطق جنگلی و در منطقهای به نام «سرخون» در شهرستان اَردل استان چهارمحال و بختیاری واقع شده که از سال ۹۰ یعنی حدود پنج سال پیش بحث نشت نفت در منابع آبی در بین مردم منطقه به صورت جدی مطرح شد. هومان خاکپور اضافه میکند: درآن منطقه چشمهای وجود داشت که آب چند روستا را تامین میکرد و آن چشمه به منابع نفتی آلوده شد. آن زمان هم چند گزینه مطرح بود که یا به دلیل نشتی نفت از لولهها و یا به دلیل چاهکهایی که رسوبات نفتی در آنجا تخلیه میشود و دفن غیربهداشتی و غیراصولی این لجنهای نفتی است که این بلا را بر سر منابع آبی آنجا آورده است. بنابراین برخی گمانهزنیها از همان سال ۹۰ مطرح بود و کمکم به سمتی رفت که بیماریهای پوستی در منطقه زیاد شد و دیگر آب چشمه قابل شرب نبود.
آلودگی وارد سد کارون ۴ شده استعضو شبکه تشکلهای محیطزیستی استان چهارمحال و بختیاری تصریح میکند: بارندگی عصر روز جمعه هفته گذشته باعث شکستن لوله شد. حدود ۴۸ ساعت، نفت از طریق این لوله، تخلیه و علاوه بر چشمه، وارد منابع آبی و رودخانه شده است. در مرحله نخست ظرف یک روز لوله بسته شد، اما نفتی که در مسیر و در منطقه شیبدار بود باید به طور کامل تخلیه میشد، تمام رودخانه و چندین مزرعه پرورش ماهی که زیردست این رودخانه وجود داشته و شالیزارهای مردم را آلوده کرده و از طرف دیگر این رودخانه به سد کارون چهار متصل و آلودگی آن هم وارد این سد شده است. خاکپور تاکیدکرد: سد کارون چهار یک فاجعه در حوزه آبزیان آن منطقه در بحث رودخانه و مزارع پرورش ماهی ایجاد کرده و هم اکنون سازمان محیطزیست در این موضوع ورود پیدا کرده است، اما این مشکل طی چند سال اخیر حل نشده و این مطالبهگری وجود داشته است، تا جایی که سال ۱۳۹۰ سازمان محیطزیست از مدیرعامل خط لوله نفت اصفهان شکایت کرد و درپی آن احضاریه قضائی صادر شد و در همین راستا مدیرعامل را تغییر دادند و چون پرونده به اسم شخص شده بود، ماجرای آن منتفی شد. او ادامه میدهد: به تعهداتشان عمل نکردند و در این مدت نسبت به این مساله که چقدر از خاک این منطقه آلوده شده و پیش رفته هم گمانهزنی نکردند. آیا منبع این آلودگی، منابع آبی زیرزمینی را هم آلوده کرده که این چشمهها آلوده شده و همچنان این آلودگی نفتی در منطقه وجود دارد؟ این در حالی است که هیچ کار تحقیقی و پژوهشی انجام نشده که عمق فاجعه، نفوذ و منشا این آلودگی مشخص شود و این مساله با یک سهلانگاری مواجه شده است.
هزینه تعویض لوله قابل مقایسه باخسارتها نیستعضو شبکه تشکلهای محیطزیستی استان چهارمحال و بختیاری با تاکید بر اینکه هم با تهدیدهای محیطزیستی و هم با خطراتی برای سلامت مردم روبهرو هستیم میگوید: نارضایتیهای اجتماعی درمنطقه ایجاد شده، مردم تجمع کردند و به شدت به این موضوع معترض هستند. خاکپور اعلام میکند: اداره کل محیط زیست استان چهارمحال و بختیاری به شدت پیگیر این ماجرا و در حال انجام اقدامات لازم هستند. قسمت جنگلی، رودخانه و سد کارون چهار به طور کامل آلوده و خسارت چندین میلیاردی به حوزه محیطزیست وارد شده است. او با بیان اینکه ابعاد این آلودگی هنوز مشخص نیست، میگوید: چطور میتوان این موضوع را پیشگیری کرد که در آینده شاهد این اتفاقات نباشیم؟ اگر این مساله ناشی از قدمت و پوسیدگی لولههای انتقال است، باید تدبیری اندیشیده شود که این خسارتها وارد نشود. اگر به لحاظ اقتصادی محاسبه شود عوض کردن این لولهها به طورمثال A ریال هزینه دارد، اما وقتی که خسارتهای محیطزیستی همچون این فاجعه را در نظر بگیرند، میبینند که هزینه تعویض لوله در برابر این خسارتهای محیطزیستی اصلا قابل قیاس نیست. این فعال محیط زیست تاکید میکند: آن منطقه، یک منطقه رانشی است و این سومین شکستگی است که در طول این چند سال اتفاق میافتد. به گزارش مهر، امامداد شهبازی بخشدار میانکوه شهرستان اردل چهارمحال و بختیاری در این باره از آماده باش و اعزام به موقع نیروهای امداد و نجات در کمترین زمان ممکن برای مهار نفت و ترمیم خط لوله خبر داد و با اشاره به وجود تعدادی مزرعه پرورش ماهی سردابی در مسیر رودخانه سرخون و آلودگی نفتی تصریح کرد: احتمال تلفات محصولات آبزی در مزارع پایین دست حادثه دور از انتظار نیست.
برطرفسازی چالش مارون با بویههای شناورمشاور معاون سازمان حفاظت محیط زیست درباره نشت و شکستگی خط لوله نفت مارون به «آرمان» میگوید: خوشبختانه نفت از آب سبکتر است و روی آب مینشیند. در این شرایط میتوان با نصب بویههای شناور از انتشار نفت در محیط زیست جلوگیری کرد. اسماعیل کهرم میافزاید: در شرایط تحریمها این لولهها چندین برابر قیمت خریداری شده و در صورت بروز هر گونه نشتی همچون قیر، نفت گاز و... در آبهای کشور این بویههای شناور را به دور لکههای نفتی انداخته و از سوی دیگر به وسیله یک دستگاه مکنده این لکهها جمع آوری شده و به حوضچهها مخصوص منتقل میشود. به گفته او به دلیل تحریمهای اعمالشده وجود چنین دستگاههای گرانی در استان اصفهان بعید به نظر میرسد.