اشارتی در باب توصیه های دیروز آقایان تیلرسون و الجبیر به حسن روحانی

به گزارش «تابناک»؛ طی سفر دیپلماتیک دونالد ترامپ به ریاض، چندین و چند اتفاق با اهمیت رخ داد؛ از امضای «بیانیه چشم انداز مشترک» میان دو کشور برای گسترش همکاری های دوجانبه گرفته تا قرارداد 110 میلیارد دلاری فروش سلاح به عربستان تا سخنان جالب توجهی که عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان و همتای آمریکایی اش، رکس تیلرسون در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود در خصوص ایران بیان کردند.

آن گونه که فارس گزارش داده، تیلرسون در این کنفرانس خبری به صراحت بیان کرده است: بسته تجهیزات نظامی، امنیت عربستان سعودی را در کل منطقه تضمین می‌کند، به ویژه در مقابل نفوذ مخرب ایران و تهدیدات مرتبط با ایران. همه این اقدامات جدید، به تلاش مشترک آمریکا و عربستان برای ایجاد بازدارندگی در برابر تهدید منطقه‌ای ایران در سوریه و یمن کمک می‌کنند.

وی گفت: در زمینه مقابله با افراط‌گرایی ایران و صادرات جنگجویان خارجی توسط این کشور به خصوص در سوریه و عراق، همکاری نزدیکی داریم. به دقت در حال هماهنگی هستیم تا به دیدی مشترک در مورد برجام برسیم و از آن برای مهار تمایلات هسته‌ای ایران استفاده کنیم.

این کنفرانس در حالی برگزار شد که ساعاتی قبل از آن، پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوی ایران، به عنوان چهره ای معتدل و قائل به تعامل سازنده در روابط بین الملل، مسجل شده بود. در همین باب، تیلرسون بیان کرده است: امیدوارم روحانی از دوره جدیدش برای از بین بردن شبکه تروریستی ایران، پایان دادن به حمایت مالی از این شبکه تروریستی استفاده کند و شبکه جذب نیرو و پشتیبانی این شبکه ثبات‌زدا از منطقه را از میان بردارد.

وی همچنین گفته است: در عین حال امیدواریم او به آزمایش‌ موشک‌های بالستیک پایان دهد. امیدواریم او حق ایرانی‌ها برای آزادی بیان را احیا کند. اگر روحانی می‌خواهد روابط ایران با جهان را تغییر دهد، این‌ها کارهایی است که می تواند انجام دهد.

از سوی دیگر، عادل الجبیر نیز در همین زمینه بیان کرده است: ایران خواهان رفتار محترمانه نیست. در خصوص انتخاب دوباره روحانی باید بگویم که این مسأله ای داخلی ایران است و اینکه آنها چه کسی را به ریاست جمهوری انتخاب می‌کنند، به خودشان مربوط است. بنای ما برای قضاوت درباره ایران، اقدامات روحانی است نه سخنان وی.

جبیر ادامه داد: آنها گروه‌های تروریستی در کشور ما و کشورهای متحد ما ایجاد می‌کنند؛ آنها شبه‌نظامیانی مانند حزب‌الله، حوثی‌ها و برخی دیگر در سوریه را که در پی بی‌ثباتی در کشورها هستند، حمایت تسلیحاتی می‌کند؛ آنها در مسائل داخلی کشورهای عربی مانند عراق، سوریه، لبنان و یمن دخالت و از تروریسم حمایت می‌کنند و اصلی‌ترین سازمان تروریستی جهان یعنی حزب‌الله را ایجاد کرده‌اند.

عادل‌الجبیر ادامه داد: اگر ایران می‌خواهد به یک کشور عادی تبدیل شود و مانند یک کشور عادی با آن رفتار شود، باید بنا بر قوانین و ارزش‌های بین‌الملل عمل کند که قرن‌هاست وجود دارد. ما از ایرانی که پذیرای دنیا باشد، استقبال می‌کنیم؛ ما از ایرانی که با همسایگانش در صلح زندگی می‌کند، استقبال می‌کنیم؛ ما از ایرانی که در امور داخلی دیگر کشورها دخالت نمی‌کند استقبال می‌کنیم اما این ایرانی‌ نیست که این روزها می‌بینیم.

شمشیر از روی تفکر محافظه کاری در روابط بین الملل

به وضوح مشخص است که توصیه ها و گفته های وزرای خارجه این دو کشور و در پی آن اقدامات آنها برای مقابله با ایران در منطقه در راستای همین موضوع تفسیر می شود و قطع به یقین، اکنون رویکرد محافظه کارانه به شکلی جدی در برابر رویکرد تجدید نظر خواه در روابط بین الملل قرار گرفته است.

چندی پیش، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان، در یک سخنرانی این موضوع را به تفصیل بیان و تشریح نمود. وی با اشاره به فروپاشی نظام فکری مبتنی بر الگوهای جنگ سرد گفت: در این شرایط حتی می شد پیش بینی کرد که اگر کنشگری - مثل جمهوری اسلامی ایران- بخواهد خارج از سیستم بازی کند، همه اعم از بلوک شرق و غرب و فارغ از همه تعارضات ایدئولوژیک که با هم داشتند با آن مقابله می کنند. کمااینکه در جنگ ایران و عراق دیدیم همه علیه کنشگری که می خواست خارج ازآن نظام کنشگری کند، متحد شدند.

ظریف در ادامه سخنرانی خود با اشاره به فرصت ها و چالش های مهمی که تغییر و پویایی نظم روابط بین الملل برای ایران به همراه دارد، تمامی تلاش خود را معطوف به آن کرده بود تا یک نکته را بیان کند و آن اینکه در شرایطی که تغییرات سیستمی در روابط بین الملل در حال وقوع است، باید پسماندهای فکری باقی مانده از نظم سابق را به دور ریخت.

این موضوعی است که البته آمریکا و عربستان سعودی به عنوان دو بازیگر محافظه کار در روابط بین الملل که خواهان ابقای وضع موجود و نظم سابق هستند، برنمی تابند. کنشگری ایران با رویکرد تجدید نظر طلب در این صحنه، بزرگترین خطر را برای آمریکای ترامپ و عربستان سعودی مطرح می سازد و از همین روی است که به وضوح خواهان توقف برنامه موشکی ایران، دست برداشتن از حمایت از حزب الله و بشار اسد و مانند آن هستند.

اما مسأله اساسی اینجاست که ایران از این زاویه به صحنه بین الملل نگاه نمی کند. حضور ایران در منطقه و کنشگری فعال ایران در صحنه بین الملل به ویژه بعد از خروج از انزوای بین المللی با توافق هسته ای، در راستای استفاده از فرصت هایی است که تغییر نظم سابق و تکتونیک سیاست بین الملل فراهم می آورد. در مورد بازیگری روسیه در دوران پوتین نیز با کمی اغماض می توان همین مسأله را صادق دانست و همراهی ایران و روسیه در بسیاری از مسائل خاورمیانه بی جهت نیست.

می توان به وضوح دید که قدرت های محافظه کار روابط بین الملل با عقد قراردادهای صدها میلیون دلاری مابین خود در پی مبارزه با این فرصت طلبی ایران به عنوان یک بازیگر تجدید نظر طلب هستند. به وضوح میتوان دید که حضور ترامپ در صحنه سیاست آمریکا بار دیگر آن وجه محافظه کاری و شطرنج کسینجری را به سیاست خارجی این کشور بازگردانده و همراهی این کشور با عربستان سعودی به عنوان بازیگر محافظه کار منطقه ای از این به بعد بیشتر نیز خواهد بود.

آنچه مشخص است، آنکه قدرت های محافظه کار در منطقه و خارج از منطقه، اکنون به شدت شمشیر را برای ایران از رو بسته اند و توصیه های آنها به حسن روحانی رویکرد کلی آنها به بازیگری ایران در منطقه و صحنه بین المللی را نشان می دهد؛ موضوعی که باید به سرعت در مرکز توجه سیاست خارجی ایران قرار گرفته و به خوبی مدیریت شود.