رییس شبکه هپاتیت کشور بایدها و نبایدهای تغذیه‌ای در مبتلایان به سیروز کبدی را تشریح کرد.
به گزارش ایسنا، دکتر سید موید علویان با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مسائل در رابطه با بیماران مبتلا به سیروز، رژیم غذایی است، گفت: طبق تحقیقات مختلف نشان داده شده است که یک رژیم غذایی مناسب در بسیاری از موارد باعث تحول شدیدی در بیماری و حال شخص می‌شود. البته رژیم غذایی هر بیمار به شدت و وضعیت بیماری‌اش بستگی دارد، اما اصول کلی همه این رژیم‌ها یکسان است.
وی با بیان اینکه عناصر تشکیل دهنده مواد غذایی عبارتند از کربوهیدرات‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبرهای غذایی، افزود: در بیشتر نقاط جهان، از جمله آسیا و ایران غلات ۷۰ درصد انرژی مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند. از جمله غلات می‌توان به مواد غذایی چون گندم، برنج، جو، ماکارونی، بلغور، سیب‌زمینی و ... اشاره کرد. مصرف این گروه از مواد غذایی در افراد مبتلا به سیروز بلامانع است. بیشتر غلات دارای ترکیبات شیمیایی مشابه و آهن و برخی از ویتامین‌های گروه B هستند. باید توجه کرد که سیب زمینی به علت داشتن پتاسیم بالا و هضم آسان، ماده غذایی خوبی برای افراد ناتوان و بیماران مبتلا به سیروز است و توصیه می‌شود این بیماران در رژیم غذایی روزانه خود مقداری سیب زمینی مصرف کنند.
علویان با بیان اینکه قند معمولی، شکر، عسل و خرما نیز از جمله مواد کربوهیدرات هستند، افزود: عسل به دلیل داشتن مواد غذایی ضد عفونی کننده، از رشد بیش از حد باکتری‌ها در روده جلوگیری می‌کند. عسل همچنین دارای مقدار زیادی پتاسیم و برخی از ویتامین‌هاست. به بیماران مبتلا به سیروز توصیه می‌شود که در صورت میل داشتن، روزانه یک تا چند قاشق مرباخوری عسل بخورند. خرما نیز به دلیل داشتن مواد معدنی مناسب و فیبر غذایی و انرژی بالا و قابل هضم، ماده غذایی خوبی است و می‌توان روزانه یک تا دو عدد مصرف کرد. البته اگر مبتلا به دیابت هستید، باید رژیم غذایی خاص آن را رعایت کنید و در این مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.
رییس شبکه هپاتیت ایران با بیان اینکه پروتئین نیز از مهم‌ترین مواد غذایی محسوب می‌شود، گفت: از آنجایی که پروتئین موجود در گوشت قرمز حیوانی، آمونیاک بیشتری تولید می‌کند، باید به جای آن بیشتر از گوشت سفید مانند ماهی و مرغ و پروتئین‌های گیاهی نظیر غلات، سیب زمینی و سویا استفاده کرد. بر این اساس توصیه می‌کنیم بیش از دو بار در هفته گوشت قرمز مصرف نکنید. توصیه می‌شود در رژیم غذایی خود هر روز یا یک روز در میان مقداری ماهی از نوع گوشت سفید مصرف کنید. اولا ماهی باید کباب شده و یا آب پز باشد و ثانیا پوست آن را نخورید.
علویان همچنین اظهار کرد: چربی یا روغن از زمره مواد غذایی با قدرت انرژی‌زایی بالاست. چربی‌ها ممکن است منشأ گیاهی یا حیوانی داشته باشند. روغن‌های گیاهی نظیر نارگیل، دانه پنبه، بادام زمینی، زیتون و آفتابگردان از چربی‌های بسیار مناسب در بیماران مبتلا به سیروز است. بر این اساس توصیه می‌شود بیماران مبتلا به سیروز از خوردن چربی‌های حیوانی و به اصطلاح اشباع شده نظیر کره، روغن حیوانی و خامه خودداری کنند و به جای آنها از چربی‌های سبک گیاهی و به اصطلاح اشباع نشده نظیر مارگارین (کره نباتی)، روغن زیتون، روغن ماهی و روغن آفتابگردان استفاده کنند. در عین حال مواد معدنی نظیر کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، منیزیم و... نیز از اجزای اصلی و لازم برای بدن هستند و افراد مبتلا به سیروز باید در حد معمول و کمی بیشتر از معمول آنها را دریافت کنند. این مواد در سبزیجات و میوه‌ها و بسیاری از غلات به وفور یافت می‌شوند و محدودیتی برای آنها وجود ندارد.
چند نکته تغذیه‌ای به مبتلایان به سیروز کبدی
وی همچنین گفت: بیماران مبتلا به سیروز کبدی باید به چند نکته در تغذیه خود توجه کنند:
- گوشت بدون چربی، مرغ بدون پوست و شیر و با چربی معمولی استفاده شود.
- برای پختن یا سرخ کردن از روغن یا کره به میزان اندک (در حد یک قاشق مرباخوری) استفاده شود.
- هر روز هویج یا اسفناج (تازه یک فنجان، پخته ۱.۲ فنجان) میل شود.
- از غذاهای کم نمک استفاده شود و از استفاده از نمکدان سر سفره خودداری شود.
- هر روز چهار نوع میوه میل شود.
- علاوه بر مصرف روزانه منابع غذایی متنوع، ویتامین B، اسید فولیک و در صورت لزوم ویتامین آ استفاده شود.
- افراد مبتلا به سیروز کبدی در زمانی که تحت کنترل هستند می‌توانند ۰.۸ – ۰.۶ گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پروتئین در روز مصرف کنند و باید توجه داشت که مطابق با وضعیت بیمار باید در مورد میزان مصرف پروتئین قضاوت کرد. باید توجه داشت در صورت بروز سوء تغذیه در این بیماران میزان مرگ و میر نیز زیاد می‌شود.
- پرهیز از مصرف الکل و استعمال دخانیات نیز مهم است.
- باید از مصرف کردن تخم مرغ، قهوه، شکلات خودداری کنند؛ چراکه این مواد ارزش درمانی ندارند.
- در بیماری سیروز میزان ویتامین‌های گروه «بی» به مرور کاهش می‌یابد و باید مقادیر کافی مورد نیاز بدن تامین شود.
- برای جلوگیری از تحلیل عضلات، تجویز قند (گلوکز) و مصرف کالری به میزان کافی ضروری است.
- مصرف برخی مواد غذایی که حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان هستند، در بیماران کبدی مفید است. آنتی اکسیدان‌ها از کبد در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. انواع کلم، آلو، کشمش، گریپ فروت سرخ، سیب و گلابی دارای مقادیر زیاد آنتی اکسیدان هستند.
- شکلات تلخ برای بیماران کبدی خوب است. مصرف شکلات تلخ به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌هایی به نام فلاوونول‌ها در کاهش فشار خون در وریدهای شکمی در بیماران مبتلا به بیماری کبدی مزمن و سیروز مفید است.
