پولشویی عبارتست از فرآیند تبدیل پولهای نامشروع و کثیف حاصل از فعالیتها و اقدامات غیرقانونی به داراییهای مشروع و قانونی.
در فرایند پولشویی، پول حاصل از اقدامات غیرقانونی تبدیل به پول یا ثروتی میشود که در ظاهر از راههای قانونی به دست آمده و به این طریق «پول شسته شده» وارد اقتصاد میشود. به طور کلی پولشویی به این دلیل انجام میشود که منبع واقعی پول نامشخص باقی بماند. فرار مالیاتی هم میتواند دلیل دیگری برای آن باشد. پولشویی به طور عمده یک جرم فرعی برای رد گم کردن درآمد حاصل از جرم اصلی است. جرم پولشویی هم تا حد زیادی به جرم اولیه وابسته است. پولشویان اغلب کسانی هستند که از قاچاق مواد مخدر، اختلاس، رشوه و سایر راههای غیرقانونی کسب درآمد کردهاند و به دنبال «تمیز کردن» پول هستند.
شیوههای تطهیر پول پیچیده و متنوع است. این شیوهها به عواملی چون نوع خلاف انجام شده، نوع سیستم اقتصادی، قوانین و مقرات کشوری که در آنجا خلاف صورت گرفته و نوع مقرارتی که کشوری که پول در آنجا تطهیر میشود بستگی دارد. از معمولترین و مهمترین شیوههای پولشویی این است که پولشویان برای کاهش جلب توجه مجریان قانون به عملیات پولشویی مقادیر زیاد پول نقد را به مقادیر کوچکی تبدیل و یا به طور مستقیم در بانک سرمایهگذاری کرده و یا با آن ابزارهای مالی چون چک و غیره خریده و در مکان های دیگر سپردهگذاری میکنند.
از شیوههای دیگر تطهیر پول، سرمایهگذاری موقت در موسسات تولیدی، سرمایهگذاری در سهام و بازارهای اوراق بهادار و ایجاد سازمان خیریه قلابی، سرمایهگذاری در بازاهای طلا و الماس، شرکت در مزایدههای اجناس هنری و کالاهای قدیمی (آنتیک) و انتقال پول به کشورهای دارای مقررات بانکی آزاد مانند کشور سوئیس اشاره کرد.
استفاده از معاملات تقلبی و صوری نیز در فرآیند پولشویی متداول است. یکی از شیوههای آن سرمایهگذاری خصوصی در طرح ساختمانی (ساخت و ساز) و حتی به ظاهر تحسین برانگیز است. قاچاقچیان به طور سنتی از طریق سیستم بانکی، روش انفجار ستاره را به کار میگیرند، در این روش حساب سپردهای با پولهای مختلط کثیف و پاک افتتاح میکنند و با سفارشهای مکرر از طریق حوالههای کتبی، تلگرافی، تلفنی، فکس و .... پولها را به حسابهای متعددی در کشورهای گوناگون انتقال میدهند.
طبق اعلام وزارت خزانه داری آمریکا پولشویی عبارت است از قانونی جلوه دادن درآمدهایی که از راه غیرقانونی به دست آمدهاند؛ که معمولا شامل سه مرحله است: جای گذاری، لایهبندی و یکپارچهسازی. در مرحله اول منابع مالی نامشروع به سیستمهای مالی به صورت پنهانی، مشروع ارائه میشوند. سپس این پول توسط چک به حسابهای متعدد منتقل میشود تا سردرگمی ایجاد کند. نهایتا با تراکنشهای اضافی این پول با سیستم مالی یکپارچه میشود تا وقتی که پولهای نامشروع پاک جلوه کنند.
روشهای مبارزه با پولشویی
مهم ترین روشهای مبارزه با پولشویی عبارتند از:
۱) کنترل و نظارت لازم بر ارزهای خارجی
۲) اعمال نظارت بر سیستم های پولی و مالی
۳) تشکیل نهادها و تصویب قوانین مبارزه با پولشویی
مهم ترین نهاد بین المللی در مبارزه با پولشویی FATF است.
منبع: ایبِنا