احکام نذر

نذر

مسأله 2640- نذر آن است كه انسان ملتزم شود1 كه كار خيري را براي خدا بجا آورد، يا كاري را كه نكردن آن بهتر است براي خدا ترك نمايد.

1- گلپايگاني، خوئي، فاضل، تبريزي، سيستاني، صافي، نوري، مظاهری: انسان بر خود واجب كند...

*****

اراكي: مسأله- نذر آن است كه انسان ملتزم شود براي خدا بر عهده او باشد انجام كار خيري يا ترك كاري كه نكردن آن بهتر است يا ملتزم شود به اين كه مالي ازاموال او ملك ديگري باشد.

بهجت: مسأله- انسان مي تواند با نذر كردن، انجام كاري كه مطلوب شارع است و يا ترك كاري را كه مورد نهي واقع شده بر خود واجب كند.

مكارم: مسأله- نذر آن است كه كار خيري را براي خدا بر عهده خود قرار دهد، يا ترك كاري كه نكردن آن بهتر است.

زنجاني: مسأله- نذر آن است كه انسان براي خدا چيزي را در عهده خود قرار دهد و آن چيز مي تواند انجام يا ترك كاري باشد.

سبحانی: مسأله- نذر آن است كه انسان براى خدا چيزى را بر خودقرار دهد مثلاً كارى را انجام دهد يا ترك كند.

مسأله اختصاصي

مكارم: مسأله 2273- فاضل: مسأله 2771- نذر دو قسم است: اوّل: نذري كه به صورت مشروط انجام مي شود، مثلاً مي گويد: چنانچه بيمار من بهبود يابد، انجام فلان كار براي خدا بر عهده من است «اين گونه نذر را نذر شكر مي گويند» يا اگر مرتكب فلان كار زشت شوم فلان كار خير را براي خدا انجام خواهم داد «اين گونه نذر كردن را نذر زجر گويند». دوم: نذر مطلق و آن نذري است كه بدون هيچ قيد و شرطي بگويد: «لله علی» یا « براي خدا برعهده من است» که فلان کار را انجام دهم و همه اين نذرها صحيح است..

.مکارم: دوم: نذر مطلق و آن نذری است که بدون هیچ قید و شرطی بگوید : «من برای خدا نذر می کنم که نماز شب بخوانم» و همه این نذرها صحیح است.

(مسأله 2641)در نذر بايد صيغه خوانده شود1 و لازم نيست آن را به عربي صحيح بخوانند، پس اگر بگويد چنانچه مريض من خوب شود، براي خدا بر من است2 كه ده تومان به فقير بدهم، نذر او صحيح است3.

1-فاضل: و اگر صيغه نذر خوانده نشود، نذر منعقد نمي شود و چيزي واجب نمي شود...

2-صافي: اگر بگويد از براي خدا بر من، يا بر عهده من يا بر ذمّه من است كه اگر مريض من خوب شود...

3-فاضل: و بايد «براي خدا» به زبان گفته شود و قصد آن در دل كافي نيست.

سيستاني: و اگر بگويد براي خدا نذر كرده ام چنين كنم، بنابر حتياط واجب بايد عمل كند ولي اگر نام خدا را نبرد و فقط بگويد نذر كردم يا نام يكي از اولياي خدا را ببرد نذر صحيح نیست و كفّاره وفا نكردن به نذر مانند كفّاره مخالفت قسم است كه بعداً خواهد آمد.

*****

مكارم: مسأله- نذر در صورتي صحيح است كه براي آن صيغه خوانده شود، خواه به عربي باشد يا به زبانهاي ديگر. بنابراين اگر بگويد چنانچه فلان حاجت من روا شود، براي خدا بر من است كه فلان مقدار مال را به فقير بدهم نذر او صحيح است، بلكه اگر بگويد نذر مي كنم براي خدا اگر فلان حاجت من روا شود، فلان كار خير را انجام دهم، كافي است.

بهجت: مسأله- كسي كه نذر مي كند، بايد به قصد قربت و نزديك شدن به خداوند متعال نذر كند، بنابراين اگر براي خدا نذر نكند، صحيح نيست، بنابراين كافي است موقع نذر كردن بنابر أظهر بگويد «لله عليّ» يعني: «براي خداوند، به عهده من باشد كه فلان كار را انجام دهم» و اگر كسي كه عربي نمي داند ترجمه آن را به هر زباني بگويد كافي است.

زنجاني: مسأله- نذر نيازمند صيغه است، و در صيغه نذر بايد نام خداوند به زبان جاري گردد، ولي ساير اجزاء صيغه لازم نيست با لفظ باشد، بلكه مي تواند با نوشتار يا انجام كاري باشد، همچنين لازم نيست نام خدا به لفظ عربي برده شود پس اگر مثلاً بگويد چنانچه مريض من خوب شود، براي خدا بر من است كه هزار تومان به فقير بدهم نذر او صحيح است.

مظاهری: مسأله- نذر بايد با زبان گفته شود و قصد آن در دل كافى نيست و لازم نيست آن را به عربى بگويد، و اگر بگويد چنانچه مريض من خوب شود هزار تومان به فقير مى‏دهم نذر او صحيح است.

(مسأله 2642)نذر كننده بايد ملكّف و عاقل باشد1 و به اختيار و قصد خود نذر كند2، بنابراين نذر كردن كسي كه او را مجبور كرده اند3، يا بواسطه عصباني شدن، بي اختيار4 نذر كرده صحيح نيست5.

1- سيستاني، مکارم: بالغ و عاقل باشد...

مظاهری: نذر كننده بايد مكلّف و رشيد باشد و آن كار براى او مقدور باشد...

2- خوئي، گلپايگاني، صافي: به اختيار خود نذر كند...

سبحانی: بنابراين نذر كردن كسى كه بى اختيار نذر كرده صحيحنيست.

3-تبريزي: صحيح نيست.

4- سيستاني: بي قصديا بي اختيار...

5- مظاهری: و همچنين سفيه و كسى كه حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش منع كرده است نذرهاى مربوط به اموالشان صحيح نيست.

*****

بهجت: مسأله- كسي كه نذر مي كند بايد عاقل، بالغ و مسلمان باشد، بنابراين نذر از غير بالغ و ديوانه، يا كافر صحيح نيست، كسي كه نذر مي كند بايد به اختيار خود نذر كند، بنابراين اگر كسي مجبور شده باشد، يا عصباني باشد به طوري كه بي اختيار شده باشد، يا كسي در حال غفلت و بي توجّهي يا اشتباهي و بدون تصميم نذر كند، نذر او صحيح نيست.

زنجاني: مسأله- نذر كننده بايد مميّز و عاقل باشد و با قصد و اختيار خود نذر كند، بنابراين نذر كردن كسي كه او را مجبور كرده اند يا به واسطه عصباني شدن –مثلاً- بي قصد يا بي اختيار نذر كرده صحيح نيست، ولي اگر شخصي كه او را به نذر كردن مجبور كرده اند بعداً نذر را اجازه دهد، ظاهراً نذر صحيح خواهد بود، نذر مفلّس درباره اموالي كه از تصرّف در آنها منع شده، بدون اذن يا اجازه طلبكاران و نذر طفل مميّز بدون اذن يا اجازه وليّ وي باطل است ولي اگر طلبكاران يا وليّ طفل اذن داده يا بعداً نذر را اجازه دهند صحيح خواهد بود.

وحید: مسأله- نذر كننده باید بالغ و عاقل باشد و با قصد و اختیار خود نذر كند ، بنابراین كسى كه به واسطه عصبانى شدن بى اختیار نذر كرده یا او را بر نذر اكراه كرده باشند نذر او صحیح نیست.

(مسأله 2643)آدم سفيهي كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف مي كند1، چنانچه با حال سفاهت بالغ شده باشد يا حاكم شرع او را از تصرّف در اموالش جلوگيري كرده باشد نذرهاي مربوط به مالش صحيح نيست.

1-اراكي: اگر مثلاً نذر كند چيزي به فقير بدهد، صحيح نيست.

گلپايگاني، صافي: اگر نذر كند مالش را به مصرفي برساند، صحيح نيست.

مكارم: همچنين كسي كه حاكم شرع او را به خاطر ورشكست شدن از تصرّف در اموالش جلوگيري كرده، نذرهاي مربوط به اموالشان صحيح نيست.

سبحانی: نذرهاى مربوط به مالش صحيح نيست.

مظاهری:رجوع کنید به ذیل مسأله 2642.

*****

خوئي، فاضل، تبريزي، وحید: مسأله- شخص مفلس . و آدم سفيه (كسي كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف مي كند) اگر مثلاً نذر كند چيزي به فقير بدهد صحيح نيست.

.وحید: مفلس ( شخصى كه حاكم شرع او رااز تصرّف در اموالش منع كرده)...

بهجت: مسأله- سفيه و كسي كه مفلّس است يعني ورشكست شده، نذري كه مربوط به مسائل مالي باشد از آنان صحيح نيست.

سيستاني: مسأله- شخص سفيه (كسي كه مال خود را در كارهاي بيهوده مصرف مي كند) اگر مثلاً نذر كند چيزي به فقير بدهد، صحيح نيست، و همچنين شخص مفلس اگر نذر كند كه مثلاً چيزي از اموالي كه از تصرّف در آنها منع شده به فقير بدهد، صحيح نيست.

زنجاني: مسأله- آدم سفيه (كه تشخيص وي در امور مالي از معمول مردم كمتر است) اگر بدون اجازه ولی نذر كند –مثلا- چيزي به فقير بدهد صحيح نيست، مگر اين كه وليّ او بعداً نذر را اجازه كند.

(مسأله 2644) نذر زن بي اجازه شوهرش باطل است.

*****

گلپايگاني، صافی: مسأله- اگر شوهر از نذر كردن زن جلوگيري نمايد و يا زن بدون اجازه شوهر نذر كند، نذر او باطل است.

خوئي، تبريزي: مسأله- اگر شوهر از نذر كردن زن جلوگيري نمايد، زن نمي تواند در صورتي كه وفا به نذرش منافي با حقّ شوهر باشد نذر كند. (خوئي: بلكه بدون اذن شوهر در اين صورت نذر زن منعقد نمي شود).

.وحید: بلكه بدون اذن شوهر در این صورت نذر زن باطل است ، و صحّت نذر زن در مال خودش بدون اذن شوهر ـ در غیر حجّ یا زكات یا احسان به پدر و مادر یا صله ارحام ـ محلّ اشكال است.

مکارم: مسأله- نذر زن اگر مزاحم حقوق شوهر باشد، بي اجازه او باطل است و اگر مزاحم نباشد احتياط مستحبّ آن است كه با اجازه او باشد.

بهجت: مسأله- نذر زن بدون اجازه شوهر بنابراحتياط واجب وضعاً منعقد مي شود.

سيستاني: مسأله- نذر زن بدون اذن قبلي يا اجازه بعدي شوهر در آنچه با حقّ استمتاع او منافات دارد، صحيح نيست حتي اگر قبل از ازدواج نذر كرده باشد، و صحت نذر زن در اموالش بدون اجازه شوهر محلّ اشكال است، پس بايد رعايت احتياط شود، مگر در حجّ و زكات و صدقه و احسان به پدر و مادر و صله ارحام.

زنجاني: مسأله- بنابر مشهور نذر زن با نهي شوهر، بلكه بي اذن او صحيح نيست، و ظاهراً با اجازه بعدي صحيح مي شود، ولي بنابراحتياط حتّي در صورت نهي شوهر به نذر عمل شود.

سبحانی:مسأله- نذر زن در صورتى كه با حقوق شوهر منافى باشد صحيحنيست و اگر در چنين مورد با اذن او نذر كرد، شوهر نمى تواند از انجام آن ممانعتكند.

مظاهری: مسأله- نذر زن احتياج به اجازه شوهر ندارد و همچنين نذر فرزند احتياج به اجازه پدر و مادر ندارد ولى اگر مزاحم حقوق شوهر شد يا مايه آزار پدر يا مادر شد، نذر آنها باطل مى‏شود حتّى اگر آنها قبلاً اجازه داده باشند.

(مسأله 2645)اگر زن با اجازه شوهر1 نذر كند شوهرش نمي تواند2 نذر او را به هم بزند، يا او را از عمل كردن به نذر جلوگيري نمايد3.

این مسأله در رساله آيات عظام:بهجت و مظاهری نیست.

1- مكارم: در جايي كه احتياج به اجازه شوهر دارد...

2- مكارم: بنابراحتياط واجب...

3- خوئي: مگر اين كه در ظرف عمل وفا به نذر، منافي با حقّ شوهر باشد كه در اين صورت بعيد نيست بتواند به هم بزند.

زنجاني: مگر زن عملي را نذر كرده كه انجام آن بدون اذن شوهر جايز نيست، در اين صورت شوهر مي تواند در هنگام عمل اجازه انجام آن را ندهد، در نتيجه عمل به نذر لازم نخواهد بود هر چند در هنگام نذر اجازه داده باشد.

سبحانی: رجوع کنید به ذیل مسأله 2644.

(مسأله 2646)هرگاه فرزند نذري كند اگر چه بدون اجازه پدر هم باشد بايد به آن نذر عمل نمايد1.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست .

1- اراكي: مگرپدر يا مادر از عملي كه نذر كرده است منع نمايند كه در اين صورت، نذر منحل مي شود.

فاضل: و چنانچه بعد از نذر، پدر او را منع كند وفاء به نذر لازم نيست .

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2644.

*****

گلپايگاني، صافي: مسأله- اگر فرزند با اجازه پدر نذر كند، بايد به آن نذر عمل نمايد، بلكه اگر بدون اجازه او هم نذر كند، عمل كردن به آن نذر واجب است ولي اگر پدر از كاري منع كرده باشد و يا بعد از نذر از آن كار منع كند، آن نذر صحيح نيست.

خوئي، تبريزي، نوري: مسأله- اگر فرزند بدون اجازه پدر يا با اجازه او نذر كند، بايد به آن نذر عمل نمايد ولي اگر پدر (خوئي، تبريزي: يا مادر) از عملي كه نذر كرده منعش كند، (خوئي، تبريزي: ظاهر اين است كه) نذرش منحل مي شود.

.وحید: نذر او صحیح نیست .

مكارم: مسأله- نذر فرزند، احتياجي به اجازه پدر ندارد، مگر اينكه كار او مايه آزار پدر باشد كه در اين صورت، نذر او صحيح نيست.

سيستاني: مسأله- در نذر فرزند، اجازه پدر شرط نيست، ولي اگر پدر يا مادر از عملي كه نذر آن را كرده است منعش كنند –اگر نهي آنها از روي شفقت باشد و مخالفت موجب ايذاء آنها باشد- نذرش باطل مي شود.

زنجاني: مسأله- اگر فرزند با اجازه پدر نذر كند، بايد به آن نذر عمل نمايد، بلكه بنابر احتياط اگر بدون اذن او نذر كند، بكله اگر با نهي پدر نذر كند، عمل به آن نذر بنمايد.

سبحانی: مسأله-هر گاه فرزند نذرى كند بدون اين كه به پدر خبردهد، بايد به آن نذر عمل نمايد.

(مسأله 2647)انسان كاري را مي تواند نذر كند كه انجام آن برايش ممكن باشد، بنابراين كسي كه نمي تواند پياده كربلا برود، اگر نذر كند كه پياده برود، نذر او صحيح نيست1.

1- زنجاني: ولي اگر نذر كند كه روزه اي بگيرد و بدون پيش بيني قبلي از انجام آن عاجز شود، بايد آن را قضا كند و اگر ممكن نشد به مقدار يك مدّ طعام (مدّ صاع است كه مقدار آن در مسأله [1864] و [1991] بررسي شد) به فقير صدقه بدهد.

مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2642.

*****

سيستاني: مسأله- انسان كاري را مي تواند نذر كند كه انجام آن مقدور باشد، بنابراين كسي كه مثلاً نمي تواند پياده كربلا برود، اگر نذر كند كه پياده برود، نذر او صحيح نيست، و اگر در وقت نذر، مقدور باشد و بعداً عاجز شود، نذر باطل مي شود و چيزي بر او نيست بجز در موردي که نذر روزه کند که اگر از انجام ان عاجز شد احتیاط واجب آن است که یا به جای هر روز 750 گرم غذا به فقيري صدقه بدهد يا 5/1 كيلو به كسي بدهد كه بجاي او آن روزه را بگيرد.

بهجت: مسأله- بايد به آنچه كه نذر كرده قدرت و توانايي داشته باشد، بنابراين اگر به چيزي عقلاً يا عادتاً قدرت نداشت و نذر كرد، صحيح نيست.

مكارم: مسأله- نذر در مورد كارهايي صحيح است كه انجام آن ممكن باشد.

(مسأله 2648)اگر نذر كند كه كار حرام يا مكروهي را انجام دهد، يا كار واجب يا مستحبّي راترك كند، نذر او صحيح نيست1.

این مسأله در رساله آیات عظام: سبحانی و مظاهری نیست.

1- زنجاني: ولي اگر نذر كند يك سال يا هر روز جمعه را مثلاً روزه بگيرد روزهايي را كه روزه در آن صحيح نيست یا مکروه بايد قضا نمايد و اگر نتواند براي هر روز به مقدار يك مدّ طعام به فقيرصدقه دهد.

*****

مكارم: مسأله- كاري را كه انسان نذر مي كند، بايد شرعاً مطلوب باشد، بنابراين نذر كار حرام، يا مكروه، يا ترك واجب و مستحبّ، صحيح نيست.

بهجت: مسأله- اگر نذر كند كاري را انجام دهد، بايد بنابرأقرب، آن كار واجب يا مستحبّ باشد، پس اگر نذر كند كار مباحي انجام دهد، صحيح نيست، و اگر نذر كند كاري را ترك كند، بايد آن كار حرام يا مكروه باشد.

مسائل اختصاصي

بهجت: مسأله 2135- اگر در نذر خصوصيت معيّني قرار دهد مثلاً نذر كند اين پول را در فلان مسجد مصرف كنم، يا فلان روز را روزه بگيرم، يا اين مال را خرج روضه حضرت سيدالشهداء عليه السلام نمايم، بايد به همان صورتي كه نذر كرده عمل كند و مخالفت با آن نمي تواند بكند.

مكارم: مسأله 2282- فاضل: مسأله 2780- لازم نيست جزئيات و خصوصيات عملي كه نذر كرده مطلوب باشد، همين اندازه كه اصل آن شرعاً مطلوب باشد كافي است، مثلاً اگر نذر كند شب اوّل هر ماه نماز شب بخواند، صحيح است و بايد به آن عمل كند، يا اگر نذر كند در محلّ خاصّي فقرا را اطعام نمايد، بايد مطابق آن عمل نمايد.

(مسأله 2649)اگر نذر كند كه كار مباحي را انجام دهد يا ترك نمايد، چنانچه بجا آوردن آن و تركش1 از هر جهت مساوي باشد، نذر او صحيح نيست و اگر انجام آن از جهتي2 بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر كند، مثلاً نذر كند غذايي را بخورد كه براي عبادت قوّت بگيرد نذر او صحيح است. و نيز اگر ترك آن از جهتي3 بهتر باشد و انسان براي همان جهت نذر كند كه آن را ترك نمايد مثلاً براي اين كه دود مضرّ است4 نذر كند كه آن را استعمال نكند، نذر او صحيح مي باشد5.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1 و 2 و 3- سیستانی: شرعاً...

4- فاضل: مثلاً براي اين كه سيگار مضرّ است...

سيستاني: مثلا برای اینکه دود مضر و مانع انجام وظائف شرعی به نحو احسن است...

وحید: مثلا برای آنکه دخانیات مضر است...

5- سیستانی: ولي اگر بعداً ترك استعمال دود براي او ضرر داشته باشد نذر او باطل مي شود.

*****

مكارم: مسأله- كار مباحي كه انجام و ترك آن از هر جهت مساوي است، نذر انجام آن صحيح نيست، ولي اگر انجام يا ترك آن، از جهتي بهتر باشد و به همان منظور نذر كند صحيح است، مثلاً نذر كند غذايي بخورد كه براي عبادت قوّت بگيرد يا غذايي كه مايه سستي بدن او براي انجام عبادت مي شود، ترك نمايد.

زنجاني: مسأله- اگر نذر كند كه كار مباحي را انجام دهد يا ترك نمايد، چنانچه بجا آوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد بنابراحتیاط واجب باید به نذرش عمل کند و اگر انجام آن از جهتي بهتر باشد بي ترديد نذر انجام ان صحيح است، بنابراين اگر كاري را نذر كند كه ذاتاً انجام دادن و ترك آن يكسان است ولي عمل به نذر مقدمه اي است براي واجب يا مستحبّ و نذر كننده با عمل به نذر به واجب يا مستحبّي عمل خواهد نمود، بي اشكال نذر او صحيح است، هر چند به قصد انجام كار خوب نذر نكرده باشد، بنابراين اگر خوردن غذايي را نذر كند كه سبب قوّت گرفتن براي عبادت مي شود و نذر كننده با خوردن غذا، عبادت خواهد كرد نذر او صحيح است.

سبحانی: مسأله- نذر در صورتى صحيح است كه انجام و يا ترك فعلى كهبه عهده گرفته، رجحان داشته باشد و همچنين نذر كارى كه فعل و ترك آن مساوى است صحيحنيست.

مظاهری: مسأله- اگر نذر كند كه كار مباحى را انجام دهد يا ترك نمايد، اگر انجام آن از جهتى بهتر باشد مثلاً نذر كند در اطاق خلوتى نماز بخواند چون حضور قلب پيدا مى‏كند، نذر او صحيح است و نيز اگر ترك آن از جهتى بهتر باشد مثلاً براى اينكه دود مضر است نذر كند كه آن را استعمال نكند نذر او صحيح مى‏باشد.

(مسأله 2650)اگر نذر كند نماز واجب1 خود را در جايي بخواند كه به خودي خود ثواب نماز در آنجا زياد نيست مثلاً نذر كند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه خواندن در آنجا از جهتي2 بهتر باشد مثلاً بواسطه اين كه خلوت است انسان حضور قلب پيدا مي كند، نذر صحيح است3.

این مسأله در رساله آيات عظام: بهجت و سبحانی نیست.

1- زنجاني: يا مستحبّ...

2- سيستاني: شرعاً...

3- زنجاني: بلكه بنابر احتياط واجب اگر آنجا هيچ امتيازي هم نداشته باشد بايد به نذر عمل شود مگر نماز خواندن در آن محلّ از جهتي ناپسند باشد كه نذر صحيح نيست.

سيستاني: اگر نذر او براي آن جهت باشد صحيح است.

وحید: نذر او به آن جهت صحیح است.

مکارم، مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 2649.

(مسأله 2651)اگر نذر كند عملي را انجام دهد، بايد همان طور كه نذر كرده بجا آورد1 پس اگر نذر كند كه روز اوّل ماه صدقه بدهد، يا روزه بگيرد، (يا نماز اوّل ماه بخواند2) چنانچه قبل از آن روز يا بعد از آن بجا آورد كفايت نمي كند. و نيز اگر نذر كند كه وقتي مريض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پيش از آن كه خوب شود صدقه را بدهد كافي نيست.

این مسأله در رساله آيات عظام: بهجت, مكارم و سبحانی نیست.

1- مظاهری: پس اگر نذر كند كه وقتى مريض او خوب شد صدقه بدهد، چنانچه پيش از آنكه خوب شود صدقه را بدهد كافى نيست.

2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: گلپايگاني ،صافي و وحید نيست].

(مسأله 2652)اگر نذر كند روزه بگيرد ولي وقت و مقدار آن را معين نكند چنانچه يك روز روزه بگيرد كافي است، و اگر نذر كند نماز بخواند و مقدار و خصوصيات آن را معين نكند اگر يك نماز دو ركعتي بخواند1 كفايت مي كند2 و اگر نذر كند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معين نكند، اگر چيزي بدهد كه بگويند صدقه داده، به نذر عمل كرده است و اگر نذر كند كاري براي خدا بجا آورد، در صورتي كه يك نماز بخواند يا يك روز روزه بگيرد، يا چيزي صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است.

این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.

1- سيستاني: يا نماز وتر را بخواند...

2-مكارم: [و] نذر ساير كارهاي خير نيز همين گونه است. [پايان مسأله]

*****

مظاهری: مسأله- هرگاه نذر كند كار خيرى را انجام دهد ولى وقت و مقدار آن را معيّن نكند، مثلاً نذر كند كه نماز بخواند و مقدار و خصوصيات آن را معيّن نكند خواندن يك نماز دو ركعتى كافى است.

(مسأله 2653)اگر نذر كند روز معيني را روزه بگيرد، بايد همان روز را روزه بگيرد1 و چنانچه در آن روز مسافرت كند قضاي آن روز بر او واجب است.

1- سبحانی:و تا ناچار نباشد مسافرت نكند و چنانچه در آن روز براى ضرورتمسافرت كند، قضاى آن روز را بگيرد و كفّاره ندارد.

*****

اراكي، گلپایگانی، زنجانی، صافی: مسأله- اگر نذر كند روز معيني را روزه بگيرد (گلپایگانی، زنجانی: باید همان روز را روزه بگیرد) نمي تواند در آن روز مسافرت كند و اگربواسطه مسافرت روزه نگيرد، بايد گذشته از قضاي آن روز كفّاره هم بدهد. (گلپایگانی: یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد) ولي اگر ناچار شود كه مسافرت كند* يا عذر ديگري مثل مرض يا حيض براي او پيش آيد، قضاي تنها كافي است.

.صافی: و احوط در کفاره نذر برای عاجز از آزاد کردن بنده اطعام شصت مسکین است و اگر از آن عاجز بود جمع بین پوشاندن ده فقیر و دو ماه پی در پی روزه است و با عجز از پوشاندن ده فقیر اکتفا به دو ماه روزه نماید.

*زنجانی: و اگر در آن روز ناچار شود که مسافرت کند و نتواند درسفر روزه بگیرد...

خوئي، تبريزي، فاضل، وحید، سیستانی: مسأله- اگر نذر كند روز معيني را روزه بگيرد، بايد همان روز را روزه بگيرد و در صورتي كه عمداً روزه نگيرد بايد گذشته از قضاي آن روز كفّاره هم بدهد. (و أظهر اين است كه كفّاره اش كفّاره مخالفت يمين است چنان كه خواهد آمد*) ولي در آن روز اختياراً مي تواند مسافرت كند و روزه را نگيرد و چنانچه در سفر باشد، لازم نيست قصد اقامه كرده و روزه بگيرد و در صورتي كه از جهت سفر يا از جهت عذر ديگري مثل مرض يا حيض روزه نگيرد، لازم است روزه را قضا كند ..

. فاضل: و اگر در آن روز عذري داشت كه نمي توانست روزه بگيرد، مثلاً حائض بود يا بيمار بود، آن روز را روزه نگيرد و تنها قضاي آن را بگيرد و كفّاره ندارد. و همين طور مي تواند در آن روز مسافرت كند، هر چند ناچار به آن مسافرت نباشد، ولي بعداً بايد آن را قضا نمايد و كفّاره ندارد.

*وحید: کفاره اش کفاره مخالفت قسم است چنانچه در مسأله [2670]خواهد آمد...

*[قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله سيستاني نيست]

. سيستاني: ولي كفّاره ندارد.

. وحید: وهمچنین بنابراحتیاط واجب اگر از جهت حیض روزه نگیرد و در هر صورت كفّاره ندارد.

مكارم: مسأله- هرگاه نذر كند روز معيني را روزه بگيرد، احتياط واجب آن است كه آن روز سفر نكند تا بتواند روزه خود را بجا آورد و چنانچه در آن روز مسافرت كند، قضاي آن روز بر او واجب است و احتياط واجب آن است كه كفّاره نيز بدهد.

مظاهری: مسأله- اگر نذر كند روز معيّنى را روزه بگيرد و بدون عذر در آن روز مسافرت كند روزه آن روز بر او واجب نيست و قضا و كفّاره نيز ندارد و همچنين است اگر عذرى براى او پيدا شود مثل اينكه مريض شود يا زن حيض شود.

(مسأله 2654)اگر انسان از روي اختيار به نذر خود عمل نكند بايد كفّاره بدهد1 يعني يك بنده آزاد كند يا به شصت فقير طعام دهد يا دو ماه پي در پي روزه بگيرد.

1- خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: [پایان مسأله].

گلپايگاني، صافي: بايد به مقداري كه در مسأله پيش گفته شد كفّاره بدهد.

بهجت: و كفاره آن بنابر أظهر كفّاره قسم و بنابراحتياط مستحبّ كفاره افطار عمدي روزه ماه رمضان است.

زنجانی: کفاره آن مانند کفاره افطار روزه ماه رمضان است پس باید به مقداری که در مسأله [2653] گفته شد کفاره بدهد.

*****

مکارم: مسأله- اگر کسی از روی اختیار به نذر خود عمل نکند گناه کبیره کرده و باید کفاره بدهد و کفاره نذر عبارت است از اطعام شصت فقیر یا دو ماه پی در پی روزه گرفتن (یعنی سی و یک روز آن را پشت سر هم بجا آورد) یا یک بنده آزاد کردن و در زمان ما که بنده آزاد کردن موضوع ندارد در میان دو چیز دیگر مخیر است.

مظاهری: مسأله- اگر انسان بدون عذر به نذر خود عمل نكند بايد كفّاره بدهد و كفّاره آن كفّاره قسم است ) ده فقير را سير نمايد يا بپوشاند و اگر نتواند بايد سه روز روزه بگيرد( مگر آنكه براى تخلّف نذر، كفّاره‏اى معيّن كند كه در صورت تخلّف همان چيز بر او واجب مى‏شود.

(مسأله 2655)اگر نذر كند كه تا وقت معيّني عملي را ترك كند، بعد از گذشتن آن وقت مي تواند آن عمل را بجا آورد و اگر پيش از گذشتن وقت از روي فراموشي يا ناچاري1 انجام دهد، چيزي بر او واجب نيست ولي باز هم لازم است كه تا آن وقت آن عمل را بجا نياورد و چنانچه (دوباره پيش از رسيدن آن وقت2) بدون عذر آن عمل را انجام دهد، بايد به مقداري كه در مسأله پيش گفته شد كفّاره بدهد3.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت، سبحانی و مظاهری نیست.

1- مكارم: از روي فراموشي يا اجبار...

2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله مكارم نيست]

3- خوئي، تبريزي، سيستاني، وحید: بايد كفّاره بدهد.

گلپايگاني، صافي: بايد به مقداري كه درمسأله[2653] گفته شد كفّاره بدهد.

*****

زنجاني: مسأله- اگر نذر كند كه تا وقت معيّني عملي را ترك كند کفاره آن مانند کفاره افطار روزه ماه رمضان است ، پس بعد از گذشتن آن وقت مي تواند آن عمل را بجا آورد و اگر پيش از گذشتن وقت از روي عمد يا عذر انجام دهد چنانچه ديگر هدفي از نذر براي ترك آن عمل در بقیه زمان نباشد، لازم نيست در بقيّه مدّت آن را ترك نمايد و اگر هدف از نذر ترك هنوز باقي باشد، بنابر احتياط بايد تا آخر وقت تعيين شده آن عمل را بجا نياورد، و چنانچه دوباره پيش از رسيدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، بايد به مقداري كه در دو مسأله پيش گفته شد كفّاره بدهد، و در اين فرض اگر از اوّل بي عذر انجام داده باشد بی تردید باید كفّاره دهد که بنابر احتياط متعدّد است.

(مسأله 2656)كسي كه نذر كرده عملي را ترك كند و وقتي براي آن معين نكرده است، اگر از روي فراموشي، يا ناچاري، يا ندانستن1، آن عمل را انجام دهد كفّاره بر او واجب نيست2. ولي چنانچه از روي اختيار آن را بجا آورد براي دفعه اوّل بايد كفّاره بدهد3.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت و سبحانی نیست.

1- اراكي: ندانستن موضوع...

خوئي، وحید: فراموشي يا ناچاري يا غفلت...

2- گلپايگاني، خوئي، تبريزي، صافي, وحید: ولي بعداً هر وقت از روي اختيار آن را بجا آورد، بايد (گلپايگاني، صافی: به مقداري كه در مسأله [2653]گفته شد) كفّاره بدهد.

سيستاني: اگر از روي فراموشي يا ناچاري يا غفلت يا اشتباه، آن عمل را انجام دهد، يا كسي او را مجبور كند يا جاهل قاصر باشد، كفّاره بر او واجب نيست، ولي نذر باقي است، پس اگر بعد از آن از روي اختيار آن را بجا آورد بايدكفّاره بدهد.

3- اراكي: چنانچه از روي اختيار آن را بجا آورد، در صورتي كه نذر او به يك نذر برگردد، به اين معني كه ترك عمل را يك واحد اعتبار كرده و آن را نذر كرده است براي دفعه اوّل بايد كفّاره بدهد و بعد از آن ديگر كفّاره ندارد و نذرش تمام مي شود ولي اگر نذر او به چند نذر برگردد، به اين معني كه تركهاي متعدّد اعتبار كرده و نذر كرده است، براي هر دفعه يك كفّاره بدهد و نذر او تمام نمي شود و اگر شك دارد كه به صورت اوّل بوده يا دوم، بيش از يك كفّاره لازم نيست.

*****

فاضل: مسأله- كسي كه نذر كرده عملي را مستمراً ترك كند، مثلاً نذر مي كند كه اصلاً سيگار نكشد، اين نذر عرفاً يك نذر محسوب مي شود، لذا اگر يك مرتبه سيگار كشيد، نذر خود را شكسته و بايد كفّاره نذر خود را بدهد و اگر مرتبه ديگر آن را انجام دهد، ربطي به نذر او ندارد. و گاهي اوقات، به نحوي نذر مي كند كه عرفاً چند نذر محسوب مي شود مثل اين كه چند بار نذر كرده باشد، كه در اين صورت براي هر بار كه عمل نكند، بايد يك بار كفّاره بدهد و در آينده نيز رعايت نذر را بكند و اگر ترديد داشته باشد كه نذر او به چه نحوي بوده است، يك نذر محسوب مي شود.

زنجاني: مسأله- کسی که نذر کرده عملی را ترک کند وقتی برای آن معین نکرده است هرگاه آن عمل را انجام دهد باید به همان دستوری که در مسأله پیشین گذشت عمل کند

مكارم: مسأله- كسي كه نذر كرده عملي را مستمرّاً ترك كند و زماني براي آن معيّن ننموده، چنانچه از روي اختيار آن را بجا آورد براي دفعه اول بايد كفّاره بدهد و اگر نذر او چنان بوده كه هر دفعه از آن عمل، مستقلاً تحت نذر قرار داشته احتياط واجب آن است كه براي هر دفعه كفّاره اي بدهد، امّا اگر چنين قصدي نداشته، يا شك كند قصدش چگونه بوده يك كفّاره بيشتر واجب نيست.

مظاهری: مسأله- كسى كه نذر كرده عملى را ترك كند، اگر از روى فراموشى يا ناچارى يا اشتباه آن عمل را انجام دهد كفّاره بر او واجب نيست.

(مسأله 2657)اگر نذر كند كه در هر هفته روز معيّني مثلاً روز جمعه را روزه بگيرد چنانچه يكي از جمعه ها عيد فطر يا قربان باشد1 يا درروز جمعه عذر ديگري مانند حيض2 براي او پيدا شود، بايد آن روز را روزه نگيرد و قضاي آن را بجا آورد3.

این مسأله در رساله آیات عظام:مظاهری و سبحانی نیست.

1- بهجت: كه روزه گرفتن در آن حرام است، يا عذري جهت روزه گرفتن دارد، مثلاً حيض براي او پيدا شد، بايد آن روز را روزه نگيرد، بلكه قضاي آن را بجا آورد.

2- خوئي، تبريزي، سيستاني: مانند سفر يا حيض...

وحید: مانند سفر یا مرض...

3- زنجاني: و اگر نتوانست براي هر روز يك مدّ طعام به فقير صدقه بدهد.

اراكي، مکارم: و بنابر احتياط (مکارم: احتیاطا) قضای آن را بجا آورد.

وحید: و همچنین است بنابراحتیاط واجب اگر از جهت حیض روزه نگیرد.

(مسأله 2658)اگر نذر كند كه مقدار معيني صدقه بدهد چنانچه پيش از دادن صدقه بميرد، بايد آن مقدار را از مال او صدقه بدهند1.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- خوئي، فاضل، سيستاني، تبريزي، وحید: لازم نيست آن مقدار را از مال او صدقه بدهند و بهتر اين است (وحید: ولى احتیاط مستحبّ این است) كه بالغين از ورثه، آن مقدار را از حصّه خود از طرف ميّت صدقه بدهند.

صافي: احتياط لازم اين است كه كبار ورثه آن مقدار را از سهم خود از مال او صدقه دهند.

*****

مظاهری: مسأله- اگر به واسطه نذر چيزى بر ذمّه او آمده باشد و بميرد لازم نيست ورثه آن نذر را ادا كنند گرچه ميّت را برى الذمّه كردن بسيار شايسته است، ولى اگر چيز معيّنى را نذر كرده، بايد ورثه آن را به مصرف نذر برسانند.

(مسأله 2659)اگر نذر كند كه به فقير معيني صدقه بدهد، نمي تواند آن را به فقير ديگر بدهد و اگر آن فقير بميرد، بنابر احتياط1 بايد به ورثه او بدهد2.

این مساله در رساله آیت الله مظاهری نیست.

1-[عبارت «بنابراحتياط» در رساله آيت الله بهجت نيست]

2-سيستاني: لازم نيست آن را به ورثه او بدهد.

وحید: احتیاط مستحبّ آن است كه به ورثه او بدهد.

(مسأله 2660)اگر نذر كند كه به زيارت يكي از امامان عليهم السلام مثلاً به زيارت حضرت أباعبدالله عليه السلام مشرف شود، چنانچه به زيارت امام ديگر برود كافي نيست و اگر بواسطه عذري نتواند آن امام عليه السلام را زيارت كند، چيزي بر او واجب نيست.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت ومظاهری نیست.

(مسأله 2661)كسي كه نذر كرده زيارت برود و غسل زيارت و نماز آن را نذر نكرده، لازم نيست آنها را بجا آورد.

این مسأله در رساله آیات عظام: بهجت ،مظاهری وسبحانی نیست.

(مسأله 2662)اگر براي حرم يكي از امامان يا امامزادگان چيزي نذر كند1 بايد آن را به مصارف حرم برساند2 از قبيل فرش و پرده و روشنايي3 و اگر براي امام عليه السلام يا امامزاده نذر كند مي تواند به خدّامي كه مشغول خدمت هستند بدهد، چنانچه مي تواند به مصارف حرم (يا ساير كارهاي خير به قصد بازگشت ثواب آن به منذور له4) برساند.

1- وحید: و مصرف معینى را در نظر نگرفته باشد باید آن را در تعمیر و روشنایى و فرش حرم و مانند اینها مصرف كند.

2- مكارم:از قبيل تعميرات و فرش و روشنايي و خدّامي كه مشغول خدمت هستد و مانند آن، ولي اگر چيزي براي خود امام عليه السلام يا امامزاده نذر كرده بي آنكه نام حرم را ببرد، مي تواند علاوه بر اموري كه ذكر شد صرف مجالس عزاداري و سوگواري يا نشر آثار آن بزرگواران، يا كمك به زوّار آنها يا هر كار ديگري كه نسبتي با آنها دارد بكند.

گلپايگاني، بهجت، صافي: بايد آن را درتعمير و روشنايي و فرش و حرم و مانند اينها مصرف كند (گلپايگاني، صافي: يا به زوّار و خدّام آنان بدهد).

خوئي، تبريزي: بايد آن را بنابر احتياط در تعمير و روشنايي و فرش حرم و مانند اينها مصرف كند.

3-اراكي: و تعمير. [پايان مسأله]

سبحانی: و در صورت بی نیازی حرم می تواند به خدامی که مشغول خدمت هستند یا به زائران فقیر بدهد.

4-[قسمت داخل پرانتز در رساله آيت الله نوري نيست]

*****

سيستاني: مسأله- اگر براي حرم يكي از امامان يا امامزادگان نذر كند و مصرف معيّني را در نظر نداشته باشد، بايد آن را در تعمير و روشنايي و فرش حرم و مانند اينها مصرف كند و اگر ممكن نشد يا آن حرم بكلي بي نياز بود، در راه كمك به زوّار مستمند آن حرم مصرف نمايد.

زنجاني: مسأله- اگر براي حرم يكي از امامان يا امامزادگان چيزي نذر كند و مصرف معيّني را در نظر نداشته باشد بايد آن را در تعمير و روشنايي و نظافت و فرش حرم و مانند اينها مصرف كند يا به زوّار و خدّام آن مشاهد مشرفه بدهد یا براي سكناي زائران آن مشاهد مصرف كند و اگر اين گونه كارها ممكن نشد، در مورد زائراني كه براي مراجعت به وطن به هزينه اي نيازمندند صرف نمايد.

مظاهری: مسأله- اگر براى امام‏عليه السلام يا امامزاده و مانند آن نذر كند، همانگونه كه مى‏تواند به مصارف حرم برساند، مى‏تواند با قصد اينكه براى آن امام‏عليه السلام باشد در مطلق كارهاى خير مصرف كند.

(مسأله 2663)اگر براي خود امام عليه السلام چيزي نذر كند1، چنانچه مصرف معيني را قصد كرده بايد به همان مصرف برساند و اگر مصرف معيني را قصد نكرده بايد2 به فقرا و زوّار بدهد3، يا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هديه آن امام نمايد4 و همچنين است اگر چيزي را براي امامزاده اي نذر كند5.

این مسأله در رساله ایت الله مظاهری نیست.

1- بهجت: اگر چيزي را براي يكي از امامان عليهم السلام نذر كند...

2- اراكي: بنابراحتياط ...

3- فاضل: بايد به فقراي شيعه و زوّار بدهد...

سبحانی: باید به زوار فقیر بدهد...

4- فاضل: و يا صرف مجالس عزاداري و سوگواري يا نشرآثار آن بزرگوارن يا هر كار ديگري كه نسبتي با آنها دارد بكند...

خوئي، تبريزي: اگر مصرف معيّني را قصد نكرده، بهتر آن است كه به مصرفي برساند كه نسبتي با امام عليه السلام داشته باشد، مانند زوّار فقير يا به مصارف حرم آن امام از قبيل تعمير و مانند آن برساند...

نوري: اگر مصرف معيني را قصد نكرده، احتياط واجب آن است كه در صورت امكان آن را به مصرفي برساند كه نسبتي به امام عليه السلام داشته باشد مانند زوّار فقير يا به مصارف حرم از قبيل تعمير و خدّام حرم يا عزاداري براي آن امام و مانند آن برساند...

5- نوري: و اگر اين امر ممكن نشد به فقرا به عنوان صدقه بدهد يا مسجد و امثال آن بسازد و ثواب آن را هديه آن امام نمايد.

وحید: اگر مصرف معینى را قصد نكرده باید به مصرفى برساند كه نسبتى با امام (علیه السلام) داشته باشد ، مانند زوّار فقیر ، یا مصارف حرم آن امام (علیه السلام) از قبیل تعمیر و مانند آن ، و یا آنچه موجب تكریم و تعظیم آن امام (علیه السلام)است ، و احتیاط مستحبّ آن است كه ثواب آن را هم هدیه براى آن امام (علیه السلام) كند ، و همچنین است اگر چیزى را براى امامزاده اى نذر كند.

مكارم: رجوع كنيد به ذيل مسأله 2662.

*****

سيستاني: مسأله- اگر براي پيامبر صلّي الله عليه و آله و سلّم يا يكي از ائمّه عليهم السلام يا يكي از امامزادگان يا علماي پيشين و مانند آنها چيزي را نذر كند، چنانچه مصرف معيّني را قصد كرده است بايد به همان مصرف برساند، و اگر مصرف معيني را قصد نكرده است بايد به مصرفي برساند كه نسبتي به آن حضرت عليه السلام داشته باشد، مثلاً بر زوّار فقير او صرف نمايد و يا به مصارف حرم او برساند و يا در امري كه موجب اعلاي نام اوست، صرف كند.

زنجاني: مسأله- اگر براي خود امام عليه السلام يا امامزاده اي چيزي نذر كند، چنانچه مصرف معيّني را قصد كرده، بايد به همان مصرف برساند و اگر مصرف معيّني را قصد نكرده ظاهراً اگر در اموري كه ارتباط خاصّي با امام عليه السلام يا با آن امامزاده دارد از قبيل عزاداري و جشن ولادت يا تعمير حرم آن امام عليه السلام يا امامزاده و مانند آن صرف كند كفايت مي كند و نيازي نيست قصد هديه آن امام را بنمايد، و اگر در مثل مسجد و پل مصرف كند و ثواب آن را به امام عليه السلام هديه كند، كفايت آن محلّ اشكال است.

(مسأله 2664)گوسفندي را كه براي صدقه، يا براي يكي از امامان عليهم السلام نذر كرده اند1 (پشم آن و مقداري كه چاق مي شود جزء نذر است و 2) اگر پيش از آن كه به مصرف نذر برسد شير بدهد، يا بچه بياورد3 بايد4 به مصرف نذر برسانند5.

1-مكارم: گوسفندي را كه نذر كرده اند...

2-[قسمت داخل پرانتز در رساله آيات عظام: خوئي، گلپايگاني، صافي، سيستاني، وحید وتبريزي نيست]

3- خوئي، گلپايگاني، تبريزي، سيستاني، صافي، وحید: مال كسي است كه آن را نذر كرده (سيستاني: مگر آن كه قصدش اعم باشد)، ولي پشم گوسفند و مقداي كه چاق مي شود جزء نذر است.

4- فاضل، مكارم، نوري، سبحانی: بنابر احتياط واجب...

5- اراكي: بايد به مصرف نذر برساند اگر بعد از نذر، حمل برداشته، و اگر قبل از نذر بوده مال كسي است كه آن را نذر كرده.

*****

بهجت: مسأله- هرگاه گوسفند معيّني را براي صدقه، يا يكي از امامان نذر كند، پشم و چاقي و آنچه از او متولد مي شود بعد از نذر، جزء نذر خواهد بود.

مظاهری: مسأله- هر چيز معيّنى كه نذر روى آن آمده باشد نماء آن هم جزو نذر است مثلاً گوسفندى را كه براى صدقه يا براى يكى از امامان و مانند اينها نذر كرده‏اند پشم، شير، بچه آن و مقدارى كه چاق مى‏شود جزو نذر است، مگر آن كه فقط گوشت آن را نذر كرده باشند.

(مسأله 2665)هرگاه نذر كند كه اگر مريض او خوب شود، يا مسافر او بيايد1 عملي را انجام دهد، چنانچه معلوم شود كه پيش از نذر كردن، مريض خوب شده، يا مسافر آمده است2، عمل كردن به نذر لازم نيست3.

این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.

1- بهجت: مسافرش به سلامت برسد...

2- بهجت: مسافر به سلامت برگشته...

3- مكارم، بهجت: واجب نيست.

*****

مظاهری: مسأله- هرگاه نذر كند كارى را انجام دهد چنانچه معلوم شود كه آن كار مورد نداشته است يا مورد آن از بين رفته است، مثلاً نذر كند كه اگر مريض او خوب شود عملى را انجام دهد بعد معلوم شود كه پيش از نذر كردن مريض خوب شده، يا مالى را نذر جبهه كند ولى جنگ تمام شود، عمل كردن به آن نذر لازم نيست.

(مسأله 2666)اگر پدر يا مادر نذر كند كه دختر خود را به سيّد شوهر دهد بعد از آن كه دختر به تكليف رسيد احتياط آن است كه اگر بتوانند، او را راضي نمايند كه به سيّد شوهر كند1.

این مسال دررساله آيات عظام: بهجت، سبحانی و فاضل نیست.

1- خوئي، گلپايگاني، صافي، نوري، وحید: اختيار با خود اوست و نذر آنان اعتبار ندارد.

مكارم، مظاهری: نذر آنها اعتباري ندارد و هنگامي كه دختر به حدّ بلوغ رسيد، اختيار با خود اوست.

*****

تبريزي: مسأله- اگر مادر نذر كند كه دختر خود را به سيّد شوهر دهد، نذر او باطل است و اگر پدر نذر كند و قصدش آن باشد كه اگر سيّدي براي خواستگاري بيايد كه تزويج دخترش به او ضرري ندارد، قبول كند، نذرش صحيح است و در غير اين صورت باطل است و در هر حال، اگر خواستگار غير سيّد پيدا شود كه تزويج دختر به او ضرري ندارد، پدر مي تواند قبول كند.

زنجاني: مسأله- اگر پدر يا مادر نذر كنند كه دختر خود را به سيّد شوهر دهد، اگر مصلحت فرزند باشد بايد به نذرشان عمل كنند، بلكه بنابراحتياط واجب اگر انجام نذر با ترك آن يكسان باشد بايد به آن عمل كرد، بعد از آن كه دختر به تكليف رسيد در فرضي كه اختيار ازدواج با خود دختر است، بايد او را راضي كنند و اگر راضي كردن دختر ممكن نشد نذر باطل خواهد بود.

سيستاني: مسأله- اگر پدر يا مادر نذر كند كه دختر خود را به سيّد يا كس ديگري شوهر دهد، نذر آنان نسبت به دختر اعتبار ندارد و تكليفي بر او ثابت نمي كند