در دوره‌ای که معضل کمبود دانشجو یکی از چالش‌های جدی آموزش عالی در کشور به حساب می‌آید و بسیاری از دانشگاه‌ها را با مشکل مواجه کرده، دانشگاه علم و فرهنگ با حرکت به سمت دانشگاه نسل سه و چهار و به واسطه پشتوانه علمی جهاد دانشگاهی و با همکاری‌های علمی مستمر با پژوهشگاه‌هایی چون رویان و ابن‌سینا، امروزه از دانشگاه‌هایی به شمار می‌رود که با اقبال عمومی دانشجویان مواجه شده و حداقل از بابت کمبود دانشجو دغدغه چندانی ندارد.
به گزارش ایسنا، کمبود دانشجو در ایرانی که این روزها گفته می‌شود به سمت سالمندی در حرکت است تبدیل به مشکل این سال‌های اکثر دانشگاه‌ها شده است، به گونه‌ای که حتی برای ثبت نام در برخی از دانشگاه‌های فعلی کشور مشوق‌های متعددی در نظر گرفته شده و حتی بسیاری رشته‌ها و مقاطع به پذیرش دانشجوی بدون کنکور می‌پردازند، در چنین شرایطی طبیعی است در موارد متعدد حتی صحبت از ادغام واحدهای دانشگاهی با یکدیگر یا حتی تعطیلی برخی دانشگاه‌ها به میان آید.
اما اینکه تنها چند سال پیش از رسیدن به این اوضاع چه می‌شود که جهاد دانشگاهی تصمیم می‌گیرد مؤسسهٔ آموزش عالی جهاد دانشگاهی در تهران را تبدیل به دانشگاه کند، موضوعی است که انجام آن بدون تحقیق و استدلال کافی غیر منطقی به نظر می‌رسد.
جهاد دانشگاهی بر اساس اهداف و وظایف مندرج در اساسنامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فعالیت آموزشی خود را در حوزه آموزش عالی با تأسیس مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی در سال ۱۳۷۲ آغاز کرد. در واقع مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی در ابتدا مؤسسه‌ای غیرانتفاعی از نوع دوم بود که در سال ۱۳۷۲ تأسیس شد و علاوه بر تهران در شهرهایی چون اهواز، اصفهان، رشت، همدان، کاشمر، اردکان، اشکذر و یزد راه‌اندازی شد.
مؤسسات غیرانتفاعی نوع دوم نیز طبق تعاریف مؤسساتی هستند که مدرک رسمی دانشگاه اعطا نمی‌کنند. اما به دنبال فعالیت چهار ساله و با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در تیرماه ۱۳۷۶ این مرکز به مؤسسه غیرانتفاعی نوع اول تبدیل شد که در تفاوت این دو نوع می‌توان گفت مؤسسات نوع یک مدرک رسمی دانشگاهی اعطا می‌کنند و موظف به رعایت کلیه ضوابط و مقررات (مربوط به وزارت فرهنگ و آموزش عالی) هستند.
پس از گذشت هشت سال از این موضوع در سال ۱۳۸۴ مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی تهران به دانشگاه علم و فرهنگ ارتقا یافت و پس از فعالیت مستمر و در پی احراز شرایط لازم، شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم در جلسه ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۸۴ با ارتقای مؤسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی (تهران) به دانشگاه علم و فرهنگ موافقت قطعی به عمل آورد. بدین ترتیب این مؤسسه پس از ۱۲ سال فعالیت از یک مؤسسه آموزشی تبدیل به دانشگاه شد و تاکنون ۱۳ سال از فعالیت آن به شکل دانشگاه می‌گذرد.
اما دانشگاه علم و فرهنگ این روزها دارای پنج دانشکده "فنی مهندسی"، "هنر و معماری"، "علوم انسانی"، "علوم گردشگری" و "علوم پایه و فناوری‌های زیستی" است که بیش از ۷۰۰۰ هزار دانشجو در آن مشغول به تحصیل هستند. این دانشگاه که خود را در زمره دانشگاه‌های نسل سوم می‌داند دارای ۲۴ رشته علوم انسانی، ۱۶ رشته هنر و معماری، ۱۰ رشته در حوزه علوم پایه و فناوری‌های زیستی، ۱۹ رشته فنی مهندسی و ۱۰ رشته علوم گردشگری است. دانشگاه نسل سوم نیز طبق تعاریف رایج دانشگاهی کارآفرین است که تمرکز خود را صرفاً بر آموزش و تحقیق نمی‌گذارد و در تلاش است که دانش‌آموختگانی کارآفرین تربیت کند. بسیاری از تصمیم‌گیران حوزه آموزش عالی معتقدند دانشگاه‌های نسل سوم می‌توانند پاسخی برای رفع بحران اشتغال دانش‌آموختگان باشند.
به گفته رئیس سابق دانشگاه علم و فرهنگ «دانشگاه‌های نسل سوم به دانشگاه‌های کارآفرین مشهورند که علاوه بر آموزش و پژوهش به اشتغال و کارآفرینی دانشجویان نیز توجه دارند.» دکتر محمدحسین ایمانی خوشخو در گفت‌وگویی که سال ۹۶ با ایسنا داشت اینگونه اظهار کرده بود که «بیش از ۷۵ درصد دانشجویان علم و فرهنگ وارد بازار کار می‌شوند.»
دکتر سید سعید هاشمی، رئیس فعلی این دانشگاه نیز در آستانه سالروز تأسیس این دانشگاه وضعیت فعلی آن را مناسب دانست و گفت: زیر ساخت‌های مناسبی فراهم شده که بتوانیم در مسیر تبدیل شدن به دانشگاه‌های نسل چهارم قرار بگیریم. از اهداف مجموعه دانشگاه علم و فرهنگ تبدیل شدن به دانشگاه‌های نسل سوم بود. البته دانشگاه نسل چهارم هم تکمیل‌کننده دانشگاه نسل سوم است. با توجه به نیاز جامعه و نرخ بالای بیکاری در میان دانش آموختگان یکی از دغدغه‌های اصلی ما اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاه علم و فرهنگ است. به همین جهت شعار ما این بود که ما به سمت تبدیل شدن به دانشگاه‌های نسل سه و در آینده نسل چهار حرکت کنیم.
این دانشگاه که دارای ۱۲۸ عضو هیئت‌علمی و ۶۰۰ استاد مدعو است در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی ایران که توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام انجام گرفته در سال ۹۶-۹۵ جزو ۶۰ دانشگاه برتر کشور شناخته شده و ریاست آن اکنون برعهده دکتر سید سعید هاشمی است.
این دانشگاه در طول دوره فعالیت‌های خود میزبان مراسم‌های مختلفی چون هفتمین دوره مسابقات ملی مناظره دانشجویان، رونمایی از ۱۰ دستاورد فناورانه جهاد دانشگاهی و کنفرانس ملی بهره‌وری و اقتصاد مقاومتی بوده است.
دانشگاه علم و فرهنگ در برخی مقاطع زمانی به طور جدی به آموزش نیروهایی برای حوزه گردشگری و صنایع فرهنگی همت گمارده است به طوری که نخستین پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی در این دانشگاه کار خود را آغاز کرد. این پارک نخستین پارک علم و فناوری در حوزه علوم انسانی است که با همکاری دانشگاه علم و فرهنگ و جهاد دانشگاهی و به منظور تبدیل ایده‌های نو در حوزه‌هایی همچون صنایع دستی، گردشگری، رسانه‌های تصویری، علوم انسانی و فناوری‌های نوین شروع به کار کرده است. علاوه بر اینکه این دانشگاه دارای نخستین فارغ‌التحصیلان دکترای گردشگری بوده است؛ رشته‌های مختلفی چون گردشگری مذهبی و اوقات فراغت در حوزه گردشگری را در آموزش عالی کشور به تصویب رسانده است. همچنین میزبان دومین جشنواره ملی ناصرخسرو که در آن برترین‌های گردشگری معرفی می‌شوند بوده است.
علاوه بر این، دانشگاه علم و فرهنگ دارای چهل انجمن و کانون فرهنگی است که برگزاری آئین دانش‌آموختگی، کسب مقام در مسابقات فرهنگی، برگزاری یادواره شهدای مدافع حرم، تأسیس مرکز استعدادیابی علمی و ورزشی، و همچنین برگزاری اولین جشنواره فرهنگی رویش، اجرای توانمندسازی فرهنگی دانشجویان و غیره از فعالیت‌های دانشجویی فرهنگی دانشگاه علم و فرهنگ است.
یکی از اقدامات دانشگاه علم و فرهنگ برگزاری دوره‌های میان رشته‌ای است؛ در این دانشگاه رشته‌ای به نام حقوق تجارت الکترونیک تدوین و توسط وزارت علوم هم مصوب شد همچنین این دانشگاه رشته اوقات فراغت را هم تدوین کرده است و از سال ۹۴ در سه گرایش اقتصاد و اوقات فراغت، فرهنگ اوقات فراغت و مدیریت اوقات فراغت پذیرش دانشجو دارد.
از جمله دستاوردهای دیگر این دانشگاه نیز می‌توان به مواردی مانند تأسیس اولین مرکز وب‌پژوهشی کشور در دانشگاه و امضای تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی با دانشگاه‌های مالزی، سوئد و انگلستان اشاره کرد.
این دانشگاه که با هدف توسعه همکاری‌های علمی با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی خارج از کشور امور خود را دنبال می‌کند طبق آنچه اعلام شده بزرگترین و معتبرترین دانشگاه غیرانتفاعی ایران محسوب می‌شود که طبق برخی آمارهای ارائه شده از نظر تولید علم در کشور رتبه ۱۹۲ را به خود اختصاص داده است. همچنین با اعلام رتبه بندی‌های وب سایت‌های دانشگاه‌های جهان در جولای ۲۰۱۸ اینگونه اعلام شد که رتبه وب سایت دانشگاه علم و فرهنگ با یک جهش ۳۷۰۰ پله‌ای طی یک سال به رتبه ۴۰۴۳ جهانی صعود کرده است.
همچنین بر اساس گزارش مؤسسه رتبه‌بندی شانگهای مربوط به سال ۲۰۱۵، دانشگاه علم و فرهنگ در رده ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان قرار داشته است.
