اتحادیه اروپا بیانیه «جمع‌بندی» را درباره ایران در دوازده بند منتشر کرد؛ بیانیه ای که برخی بندهای آن را واقع بینانه و برخی دیگر را باید غیرواقع بینانه و سوگیرانه در نظر گرفت.
به گزارش «تابناک»؛ این بیانیه که دوازده بند منتشر شده است، اتحادیه اروپا در ابتدا با اعلام حمایت از توافق هسته‌ای برجام، این توافق را گامی موثر در راستای جلوگیری از اشاعه تسلیحات هسته‌ای و نتیجه دیپلماسی چندجانبه دانسته است.
متن این بیانیه به شرح زیر است؛
۱) با عنایت به تصمیمات شورای اروپا در نوامبر ۲۰۱۶، اتحادیه اروپا تعهد راسخ خود به "برنامه جامع اقدام مشترک" (برجام) و تداوم اجرای آن را ابراز می‌دارد. برنامه جامع اقدام مشترک، از جمله مؤلفه‌های کلیدی ساختار منع اشاعه هسته ای در دنیا و دستاوردی برای دیپلماسی چندجانبه است که به اتفاق آرا به تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد، در قطعنامه شماره ۲۲۳۱ رسیده است.
۲) اتحادیه اروپا از اجرای کامل و مؤثر تعهدات مرتبط هسته‌ای توسط ایران، که در سیزده گزارش متوالی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از جمله در آخرین گزارش فصلی این سازمان به تاریخ دوازده نوامبر ۲۰۱۸، به تأیید این نهاد بین‌المللی رسیده استقبال می‌کند. اتحادیه اروپا بر ضرورت تداوم اجرای تعهدات و ادامه همکاری‌های کامل و به موقع با آژانس از سوی ایران تأکید می‌کند. اتحادیه اروپا از فعالیت‌های آژانس در زمینه نظارت و راستی‌آزمایی اجرای برجام استقبال کرده و کاملاً از آن حمایت می‌کند. اتحادیه اروپا از تعهد ایران مبنی بر اینکه هرگز به دنبال توسعه یا دست‌یابی به هیچ سلاح هسته‌ای نخواهد بود استقبال می‌کند. این اتحادیه از اجرای موقت «پروتکل الحاقی به توافق جامع پادمانی» از سوی ایران تقدیر می‌کند و ایران را به تصویب آن ترغیب می‌کند.
۳) اتحادیه اروپا درک می‌کند که رفع تحریم‌ها جزو بخش‌های اساسی برجام است و عمیقاً از بازاعمال تحریم‌ها توسط ایالات متحده بعد از خروج این کشور از برجام ابراز تأسف می‌کند. اتحادیه اروپا تلاش‌های انجام شده برای حفظ منافع اقتصادی و منافع گسترده‌تر ایران، به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام را مورد تأکید قرار می‌دهد. این تلاش‌ها از طریق ابتکار فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده برای عملیاتی کردن یک کانال ویژه مالی تقویت شده‌اند. این کانال، اکنون به عنوان یک شرکت خصوصی با هدف تأثیرگذاری مثبت بر روابط تجاری و اقتصادی با ایران و مهم‌تر از همه روی زندگی مردم ایران به ثبت رسیده است. این کانال ویژه، منطبق با قوانین اتحادیه اروپا و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت از عاملان اقتصادی دخیل در تجارت با مشروع با ایران حمایت خواهد کرد.
همان‌طور که در بیانیه مشترک مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزرای دارایی فرانسه، آلمان و انگلیس به تاریخ دوم نوامبر ۲۰۱۸ یادآوری شده، عزم ما برای تکمیل این اقدام، تزلزل‌ناپذیر است. اتحادیه اروپا خاطرنشان می‌کند به‌روزرسانی «قوانین مسدودساز» اتحادیه اروپا و «مجوز وام خارجی» بانک سرمایه گذاری اروپا روز هفتم آگوست ۲۰۱۸ اجرایی شد.
۴) اتحادیه اروپا بر حمایت از توسعه روابط اتحادیه اروپا و ایران در حوزه‌های دارای منافع مشترک به نحو مشخص‌شده در بیانیه مشترک توافق شده میان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه ایران در آوریل ۲۰۱۶ تأکید می‌ورزد. این موارد، حوزه‌هایی نظیر گفت‌‌وگوی سیاسی، حقوق بشر، همکاری اقتصادی، تجارت و سرمایه‌گذاری، کشاورزی، حمل و نقل، انرژی، تغییرات آب و هوایی، همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای، محیط زیست، حفاظت شهروندی، علوم، پژوهش و نوآوری، آموزش از طرق مختلف از جمله مبادلات در زمینه‌های دانشگاهی، فرهنگی، مواد مخدر، مهاجرت، منطقه و موارد بشردوستانه را شامل می‌شوند.
۵) شورا، از پیشرفت‌های صورت‌گرفته برای انجام اصلاحات ضروری استقبال می‌کند و از ایران میخواهد منطبق با تعهداتش ذیل برنامه اقدام کارگروه اقدام مالی (FATF) قوانین ضروری را به تصویب رسانده و اجرا کند. اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن آماده همکاری با ایران در این حوزه‌ها، از جمله با ارائه کمک‌های فنی در زمینه اجرای برنامه اقدام FATF هستند.
۶) شورا از نگرانی‌های رو به فزونی در منطقه و نقش ایران در این زمینه، از جمله تأمین حمایت‌های نظامی، مالی و سیاسی برای بازیگران غیردولتی در کشورهایی مانند سوریه و لبنان ابزار نگرانی می‌کند.
۷) این شورا، از بابت دخالت‌های نظامی ایران و حضور مداوم نیروهای ایرانی در سوریه نگرانی‌های جدی دارد. اتحادیه اروپا از ایران میخواهد منطبق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل کاملاً از روند تحت رهبری سازمان ملل در سوریه حمایت کند و از ایران میخواهد از نفوذ خود روی رژیم سوریه در این راستا استفاده کند. این شورا از ایران به عنوان یکی از ضامن‌های روند آستانه همراه با روسیه و ترکیه میخواهد ترک خصومت‌ها در سوریه و دسترسی‌های بی چون و چرا، ایمن و دوام‌پذیر را در سراسر این کشور و به ویژه در ادلب ضمانت کند.
۸) درباره یمن، اتحادیه اروپا از همه طرف‌ها در منطقه از جمله ایران میخواهد از اجرای قطعنامه ۲۴۵۱ شورای امنیت سازمان ملل حمایت کرده و تحت رهبری سازمان ملل در مسیر رسیدن به راه حل سیاسی ماندگار جهت پایان دادن به درگیری‌ها در این کشور همکاری‌های سازنده داشته باشند. اتحادیه اروپا از جمع‌بندی‌های مندرج در گزارش «هیأت کارشناسان سازمان ملل درباره یمن» نگران است. در این گزارش به عدم رعایت تحریم‌های تسلیحاتی مربوط به بند ۱۴ قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت اشاره شده است. اتحادیه اروپا در راستای هدف خود برای تداوم بخشیدن به حصول نتایج ملموس و بهبود فضای منطقه‌ای خود را به ادامه گفت‌وگوهایِ سیاسی که تحت رهبری این اتحادیه با ایران درباره منطقه انجام می‌شوند متعهد می‌داند. این اتحادیه، نتایج تلاش‌هایی را که در چهارچوب گفت‌وگوهای فعلی اتحادیه اروپا در زمینه مسائل منطقه‌ای انجام شده‌اند به رسمیت می‌شناسد. اتحادیه اروپا در این راستا، از حمایت علنی ایران از گفت‌وگوهای سازمان ملل در سوئد که منجر به توافق استکهلم شد، استقبال می‌کند.
۹) این شورا درباره فعالیت‌های موشک‌های بالستیک ایران نگرانی‌های خطیر دارد و از ایران میخواهد از انجام این فعالیت‌ها به ویژه شلیک موشک‌هایی که با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت مغایرت دارند، اجتناب کند. ایران همچنان به تلاش‌ها برای افزایش برد و دقت موشک‌های خود و همچنین افزایش شمار آزمایش‌ها و پرتاب‌های عملیاتی خود، ادامه می‌دهد. این فعالیت‌ها بی‌اعتمادی را تعمیق کرده و موجب بی‌ثباتی منطقه می‌شوند. شورا از ایران میخواهد، همه تدابیر لازم برای رعایت کامل تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت در زمینه ارسال موشک‌ها و مواد و فناوری‌های مرتبط به بازیگران دولتی و غیردولتی در منطقه به کار ببندد. این شورا همچنین در چارچوبی گسترده‌تر نگرانی‌های دیرینه و جدی خود از تشکیلات‌سازی نظامی در منطقه را یادآور می‌شود.
۱۰) این شورا، از فعالیت‌های خصمانه‌ای که ایران در خاک چند کشور عضو انجام داده عمیقاً نگران است و در همین راستا، تصمیم گرفت دو فرد و یک مؤسسه را در فهرست تحریم قرار دهد. اتحادیه اروپا، در این زمینه اتحاد و همبستگی از خود نشان خواهد داد و از ایران میخواهد فوراً به این رفتارهای غیرقابل قبول خاتمه بدهد.
۱۱) شورا، همچنان درباره وضعیت حقوق بشر در ایران نگرانی‌های جدی دارد. ایران کماکان مجازات اعدام را اجرا می‌کند. با آنکه شورا اذعان دارد که اصلاحات ایجاد شده در قوانین ضد مواد مخدر مصوب اکتبر ۲۰۱۷ به کاهش چشمگیر اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر منجر شده تأکید می‌کند که اتحادیه اروپا با استفاده از مجازات اعدام در هر شرایط و در هر کشور مخالف است.
مطابق با تعهدات اتحادیه اروپا برای تضمین حقوق برابر زنان و دختران و اقلیت‌ها از جمله اقلیت‌های قومی و مذهبی شورا از ایران میخواهد تمامی معاهدات بین‌المللی را که این کشور عضو آن است، اجرا کرده و کاملاً به حقوق بشر و آزادی‌های بنیادین احترام بگذارد.
۱۲) شورا تأکید می‌کند که تنش‌ها و بی‌اعتمادی‌های موجود را نباید تشدید کرد و از ایران و تمامی بازیگران منطقه‌ای میخواهد در این زمینه نقش سازنده‌ای ایفا کرده و از لفاظی‌های غیرسازنده اجتناب کنند. این شورا از رویکردهای متوازن و جامع در قبال ایران از جمله گفت‌وگو با این کشور با هدف پرداختن تمامی نگرانی‌ها استقبال می‌کند. چنین گفت‌وگوهایی هنگام وجود اختلافات، حیاتی و هنگام وجود منافع دوجانبه، سازنده هستند.
بندهای 1، 2، 3، 4، 5، 8 و 12 را باید واقع بینانه و متناسب با واقعیت های موجود دانست. اما بندهای 9، 10 و 11 را باید تا حدود زیادی غیرواقع بینانه در نظر گرفت.
