رشته گیاه پزشکی از آن دسته رشته‌های نوپا،جدید، کاربردی و جذاب است که توانسته در مدتی کوتاه علاقمندان خود را پیدا کند.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، رشته گیاه پزشکی یک رشته جدید و نوپا محسوب می شود که دانشجویان آن باید به طبیعت علاقه‌مند باشند تا بتوانند در سازمان‌ها و شرکت‌های حوزه کشاورزی و منابع طبیعی استخدام شوند.
در همین راستا امروز باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا اطلاعات بیشتری را در اختیار علاقمندان به رشته گیاه پزشکی قرار دهد.
معرفی رشته گیاه پزشکی
رشته گیاه پزشکی از آن دسته رشته‌های نوپا، جدید، کاربردی و جذاب است که توانسته در مدتی کوتاه علاقمندان خود را پیدا کند.
عنوان گیاه پزشکی در علوم کشاورزی ایران از سال ۱۳۴۲ به عنوان جایگزین «دفع آفات و حفاظت گیاهان» مطرح شده است.
به طور کلی، در رشته گیاه پزشکی تشخیص و شناسایی آفات و عوامل بیماری گیاهان زراعی، باغی، زینتی، جنگلی، مرتعی و فرآورده‌های گیاهی و همچنین شناخت علایم و چگونگی اثر آفات و عوامل بیماری‌های انگلی و غیرانگلی بر گیاهان و آشنایی کامل با اصول و روش‌های مبارزه، مورد بحث قرار می‌گیرد.
هدف رشته گیاه پزشکی
در دوره کارشناسی مهندسی کشاورزی، عنوان گیاه پزشکی به رشته‌ای اطلاق می‌شود که در آن علوم و فن آوری در زمینه‌های شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی و اصول و روش‌های مبارزه با این عوامل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هدف از ایجاد این رشته، تربیت کارشناسانی است که علاوه بر داشتن معلومات علمی و فنی کشاورزی عمومی، در زمینه گیاه پزشکی، علوم مربوط به شناخت آفات و عوامل بیماری زای گیاهی را در حد کارشناسی به صورت نظری و عملی بیاموزند و با فنون و روش‌های مختلف حفظ محصولات کشاورزی، همچنین مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی نیز به صورت علمی و کاربردی آشنایی کافی پیدا کنند تا بتوانند به عنوان مدرس در هنرستان‌های کشاورزی، کارشناس اجرایی تحقیقات در مراکز پژوهشی کشاورزی و مدیر و مجری امور حفاظت گیاهان در موسسه‌های دولتی و خصوصی بخش کشاورزی خدمات شایسته‌ای را ارائه دهند.
بر اساس آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی، طول دوره کارشناسی گیاه پزشکی چهار سال است و دانشجویان به طور متوسط این دوره را در همین مدت طی می‌کنند.
حداکثر طول زمان تحصیل مجاز در این دوره ۶ سال و هر سال تحصیلی شامل دو و نیم سال است. هر نیم سال تحصیلی شامل ۱۷ هفته کامل آموزشی است.
نظام آموزشی این دوره به صورت واحدی است و برای هر واحد درس نظری در هر نیمسال ۱۷ ساعت آموزش کلاسی منظور می‌شود.
اهمیت و جایگاه رشته گیاه پزشکی در جامعه
با توجه به اهمیت محوری بخش کشاورزی در امر تغذیه و اقتصاد کشور و از آن جا که رسیدن به خودکفایی و استقلال اقتصادی در این عرصه، تضمین کننده استقلال سیاسی ما نیز خواهد بود. هر گونه تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی، بسیار ارزشمند و حیاتی است.
یکی از راه‌های افزایش محصول، جلوگیری از زیان‌های آفات و بیماری‌های مختلف گیاهان و فرآورده‌های گیاهی است که هر سال، ضرر و زیان قابل توجهی را بر کشور تحمیل می‌کند.
با توجه به دانش و فن آوری روز، لازم است روش‌های علمی جدید، جایگزین شیوه‌های سنتی مبارزه با آفات و بیماری‌های گیاهی شود، تا با افزایش سطح تولیدات از ورود محصولات کشاورزی خارجی بی نیاز شویم.
آفات کشاورزی را می‌توان از بزرگترین دشمنان انسان به شمار آورد، این آفات که شامل حشرات، وموجودات ذره بینی، علف‌های هرز ونرم تنان، جوندگان وپرندگان است با خسارت زدن به بخش‌های گوناگون گیاه‌های گیاهی، بخش مهمیاز مواد غذایی انسان را از بین می‌برند و زیان عمده‌ای به اقتصاد کشور وارد می‌کنند.
با سموم فراورد‌های کشاورزی جهان طی مراحل کاشت، داشت وبرداشت در اثر آفات و بیماری‌های وعلف‌های هرز گوناگون می‌رود که این معنا تا حدودی اهمیت دانش گیاه پزشکی رانشان می‌دهد، دانشی که آفات وعوامل بیماری زای را مطالعه وبررسی می‌کند واصول وروش‌های مدیریت خسارت این عوامل را ارائه می‌کند.
وظایف ومسئولیت‌ها وفرهنگ‌های فارسی از جمله فرهنگ معین، گیاه پزشک را به معنای پزشکی که گیاهان دارویی به درمان بیماری‌های می‌پردازد، آمده است که با آنچه امروزه مورد نظر است تفاوت اساسی دارد؛ لذا گیاه پزشک را نباید داروشناس ومتخصص به شمار آورد.
یک کارشناس (pharmacologist) گیاهان دارویی (Diagnosis) گیاه پزشکی به شناخت وتشخیص (Expert) شامل (biotic agent) علمی ودقیق عوامل زیان آور زنده آفات، بیماری‌ها وعلف‌های هرز، وعوامل غیر زنده عوامل موثر بر رشد ونمو وهمه گیری آنها، Abiotic agent)) عوارض (Etiology) ونیز سبب شدن (Epidemiology) بیماری‌ها به شیوه‌های اصولی و نوین مدیریت آنها می‌پردازد.
در واقع هدف اساسی گیاه پزشک کاهش میزان خسارت کمی وکیفی عوامل خسارت زای کشاورزی (آفات، بیماری‌های کیاهی، علف‌های هرز) وتامین تولیدات گیاهی است.
خصوصیات و توانایی‌های لازم و قابل توصیه برای رشته گیاه پزشکی
ایران، سرزمینی وسیع با اقلیم‌های بسیار متنوع و به تبع آن، گونه‌های بسیار غنی گیاهی است.
همچنین گونه‌های جانوری این سرزمین کهنسال، غنای شگفت آوری دارد.
از این رو، گیاه پزشک ایرانی باید از یک سو با گونه‌های گیاهی و جانوری طبیعی ایران آشنا باشد و از سوی دیگر با آفات، بیمار ی‌ها و علف‌های هرز قرنطینه‌ای که دائم از مبادی ورودی رسمی یا از مرز‌های طولانی کشور به صورت غیرقانونی وارد می‌شوند، آشنا شود و با آنها مبارزه کند.
در واقع مهندس گیاه پزشک، کاری دشوار، پیچیده و پرمسئولیت را برعهده دارد و باید از بیوشیمی، بیولوژی و آمار، اطلاعات وسیع و گسترده‌ای داشته باشد.
همچنین دانشجوی این رشته باید به طبیعت علاقه‌مند باشد و بداند که کار یک مهندس، گیاه پزشکی، تکیه دادن پشت میز و صندلی نیست، بلکه باید به مزارع و باغ‌ها برود یا پشت میکروسکوپ به انجام تحقیق و مطالعه مشغول باشد.
همچنین دانشجوی این رشته باید به کشاورزی و به خصوص حشره شناسی علاقه‌مند باشد، زیرا بخش عمده‌ای از دروس این رشته شامل آفات گیاهی است و در این درس، حشرات زیان آور (آفات) و زیست شناسی آنها آموزش داده می‌شوند و بالاخره، داوطلب این رشته لازم است بداند که گیاه پزشکی بیش از آن که جنبه عملی داشته باشد، جنبه علمی دارد و در طول تحصیل باید اطلاعات گسترده‌ای درباره قارچ شناسی، ویروس شناسی، باکتری شناسی و حشره شناسی به دست آورد.
وضعیت استخدام و بازار کار رشته گیاه پزشکی
استخدام گیاه پزشک می‌تواند در سازمان‌ها و شرکت‌های حوزه کشاورزی و منابع طبیعی همچون سازمان حفظ نباتات کشور، شهرداری ها، وزارت جهاد کشاورزی و سایر سازمان‌ها و شرکت‌های مرتبط انجام بگیرد.
در صورت استخدام در یک سازمان دولتی نیز با کسب تجربه بیشتر به سمت‌های مدیریتی و نظارتی در این بخش می‌تواند دست یابد.
همچنین مراکز آموزشی (هنرستان‌های کشاورزی، دانشکده‌های کشاورزی، آموزشکده‌های کشاورزی، مراکز آموزش کشاورزی و…) مراکز پژوهشی، شامل مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور (آفات و بیماری‌های گیاهی) و بخش‌های وابسته به آن در مراکز استانها، سایر ادارات دولتی و نیمه دولتی (سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کل کشور و ادارات منابع طبیعی استان ها، سازمان بوستان‌ها و فضای سبز استانها و شهرستان ها، سازمان حفاظت محیط زیست و اداره‌های کل آن در استانها و…) بخش غیردولتی شامل کلینیک‌های خصوصی گیاه پزشکی و شرکت‌های توزیع کود و سم از مهمترین حوزه‌های استخدام و یافتن شغل برای یک گیاه پزشک است.
