بلای توتو با روکش فریبنده خوشبختی

قماربازی و شرط بندی هر روز در ورزش ایران به شکل رسمی و قانونی در قالب پیش بینی نتایج، وسعت بیشتری از مملکت را در قالب‏های رسمی و غیررسمی فرا می‏گیرد و زندگی‏ بسیاری از مردم طمع کار که تصور می‏کنند می‏توانند اینچنین یک شبه آینده‏ضان را از نو بسازند، با نابودی همراه می‏سازد و شمال کشور یکی از مناطقی است که بیش از سایر نقاط کشور، این عمل حرام به اپیدمی تبدیل شده است.

به گزارش خبرنگار ورزشی تابناک؛ پس از آنکه بارها رسانه‏های مختلف از جمله این رسانه به لزوم برخورد با موضوع قمار اشاره داشتند، جام جم در ویژه‏نامه نوروزی خود به گوشه‏ای از کشور و اتفاقاتی که بر سر قماربازی برای نتایج فوتبال به وقوع می‏پیوندد اشاره کردو گزارشی در این باره تهیه کرده است. با این گزارش خواندنی امید می‏رود این بار دیگر مسئولان دستگاه‏های نظارتی را برای برچیدن این فعل حرام که تحت عنوان پیش بینی نتایج، دقیقاً رویه قماربازی را دارد، وادار به انجام حرکات جدی و مستمری نماید؛ گزارشی که با پا به توپ شدن هوار آغاز می‏شود.

«هوار ملامحمد» در مرکز زمین پا به توپ می‌شود و پس از چند متر پیشروی، کریم باقری را در فضای خالی سمت راست خود می‌بیند. حالا توپ زیر پای کریم باقری را در فضای خالی سمت راست خود می‌بیند. حالا توپ زیر پای کریم است و چند ثانیه بعد توی دروازه استقلال. پرسپولیس با این گل طلسم تساوی‌های یک ـ یک دربی را شکست اما در عین ناباوری، این گل، همه پرسپولیسی‌ها را خوشحال نمی‌کند!


شاید در نگاه اول، باورش برای همه سخت باشد، اما این جادوی پیش‌بینی مسابقات فوتبال و رویای یک شبه پولدار شدن است که اینچنین تعصبات چندین ساله صدها تماشاگر فوتبالی را کمرنگ می‌کند تا تنها همان نتایجی که آنها در برگه‌های پیش‌بینی زده‌اند، برایشان مهم باشد و بس.


14 سال پیش؛ توتو
تاریخچه مسابقات پیش‌بینی نتایج فوتبال در ایران، به چهارده سال پیش برمی‌گردد؛ همان زمان که در شهر ساحلی لنگرود، برگه‌های ناشناخته‌ای میان اهالی این شهر دست به دست و دهان به دهان شد. این برگه‌ها خیلی زود به «توتو» شهرت یافت؛ واژه‌ای برگرفته از بازی تقریبا مشابه ایتالیایی.

از بندرانزلی در غربی‌ترین بخش ساحل دریای خزر تا بندر ترکمن در شرقی‌ترین قسمت این سواحل، «توتو» ظرف مدت کوتاهی به پدیده‌ای اجتماعی در بیشتر شهرهای شمالی تبدیل شد تا پیر و جوان، کاسب و کارمند، تحصیلکرده و بیسواد، بخت خود را برای بردن این جایزه‌های نقدی بیازمایند.

به گفته صاحبان یکی از باجه‌های روزنامه‌فروشی شهرهای شمالی، تا چند سال پیش به این علت که طرح برگزاری مسابقات توتو فراگیر نشده بود، تنها چند شرکت در این زمینه فعالیت می‌کردند، ولی اکنون سیل علاقه‌مندان، شرکت‌های زیادی را برای فعالیت در این زمینه مشتاق کرده است.

بنابراین، هر هفته یکی یا چند برنده خوشبخت با سرمایه اندکی که بعضا از هزار تومان هم تجاوز نمی‌کند، صاحب پول قابل توجهی می‌شوند و دیگران با مثال زدن آنها حریص‌تر از قبل به خرید برگه‌ها اقدام می‌کنند.

برگه‌های توتو، روی بازی‌های هفتگی لیگ برتر فوتبال ایران یا لیگ‌های معتبر اروپایی طرح‌ریزی می‌شود، به این ترتیب که چهارده یا شانزده بازی از لیگ‌های داخلی یا خارجی، یک هفته پیش از شروع، روی برگه‌هایی تایپ شده و در اختیار نمایندگی‌های غیررسمی قرار می‌گیرد. این نمایندگی‌های غیررسمی طیف وسیعی را در بر می‌گیرد؛ از باجه‌های مطبوعات و خواربارفروشی‌ها گرفته تا دستفروش‌های کنار خیابان. آنها برگه‌ها را از مرکز اصلی پخش تحویل می‌گیرند تا عامه به راحتی بتوانند به برگه‌‌ها دسترسی پیدا کنند.

«توتوبازها» هم که به خوبی از مکان توزیع این برگه‌ها آگاهند، پس از دریافت برگه‌ها، نتایج بازی‌ها را پیش‌بینی کرده و در جداول مخصوص برگه‌ها می‌نویسند، سپس آن را همراه مبلغ تعیین‌شده، به یکی از نمایندگی‌های غیررسمی تحویل می‌دهند.

معمولا مهلت تحویل برگه‌های توتو، 24 ساعت پیش از آغاز نخستین مسابقه مندرج در آنهاست. زیر برگه‌ها هم پر است از جمله‌های هشداردهنده نظیر: «برگه‌های زیر هزار تومان، فاقد اعتبار می‌باشد»، «چنانچه برگه‌ای در جدولی با پول آن همخوانی نکند، امتیاز آن محاسبه نمی‌گردد»، «برگه‌های بدون مهر فاقد اعتبار است» و از این قبیل جملات. بلافاصله پس از پایان بازی‌ها هم شرکت‌کنندگان به محاسبه امتیازهایی که گرفته‌اند، می‌پردازند، به این امید که برنده خوشبخت هفته خودشان باشند.


جایزه‌های نجومی، سودهای میلیونی
قیمت برگه‌های «توتو» متفاوت است. زمانی با صد یا دویست تومان هم می‌شد در مسابقات پیش‌بینی شرکت کرد، اما الان حداقل پولی که می‌توان پرداخت کرد تا شانسی برای برنده شدن داشت، هزار تومان است که البته بیشتر شرکت‌کننده‌ها برای افزایش شانس خود برگه‌‌های بیشتری می‌خرند که این باعث بالا رفتن جایزه نهایی می‌شود. بنا بر بررسی‌های ما، سقف جایزه برنده اول در برخی توتوها به 160 یا 170 میلیون تومان در هفته می‌رسد که واقعا رقم قابل توجهی است!

به دلیل همین سودهای بادآورده و کلان است که برخی بانیان برگزاری مسابقات پیش‌بینی برای این‌که تبلیغات شرکت خود را در میان علاقه‌مندان انجام داده باشند، امتیاز یک تیم ورزشی را می‌خرند و آن تیم را با همان نام، در مسابقات استانی یا کشوری هدایت می‌کنند.

از مصادیق این موضوع می‌توان به باشگاه فرهنگی شهید کجوری اشاره کرد که تیم فوتبال آن با نام «یاقوت سبز» در لیگ دسته سوم کشور جزو مدعیان است و همزمان با آن، مجوز برگزاری مسابقات پیش‌بینی اسکار 90 را از اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران دارد؛ شرکتی که در همین دو، سه سالی که از عمر آن می‌گذرد، نزدیک به ششصد مسابقه پیش‌بینی هفتگی را با نام‌های اسکار 90، یاس، پرادا و ... برگزار کرده است و در مجموع رقمی بالغ بر چهارصد میلیون تومان جایزه نقدی میان شرکت‌کننده‌ها تقسیم می‌کند!

اگر پای صحبت شرکت‌کنندگان در مسابقات پیش‌بینی نتایج فوتبال بنشینید، آنها با اطمینان به شما می‌گویند که هیچ‌گونه تقلبی در بررسی امتیازها و اهدای جوایز به برندگان صورت نمی‌گیرد. آنها بر اساس صحبت‌های برگزارکنندگان این‌گونه مسابقات و فروشنده‌های برگه‌های پیش‌بینی به این باور رسیده‌اند. یکی از مدیران شرکت‌های برگزارکننده توتو در توضیح این مسأله که آیا تقلبی هم از سوی آنها صورت می‌گیرد یا خیر، این‌چنین گفت: «ما برگه‌های شرکت‌کنندگان را روز قبل از شروع بازی در کتاب «فتوکل» چاپ می‌کنیم و در اختیار نمایندگی‌ها قرار می‌دهیم و برندگان از میان همین شرکت‌کننده‌ها انتخاب می‌شوند. پس تقلبی در کار نیست».

یکی از فروشنده‌های برگه‌های توتو نیز برای این‌که ما را متقاعد کند شکی در صحت مسابقات وجود ندارد، عنوان کرد: «امتیازها در حضور شرکت‌کنندگان کنترل می‌شود و کپی برگه‌ها برای کنترل بیشتر در بایگانی نمایندگی‌ها موجود است. از طرفی نمایندگی‌های فروش برگه‌های توتو، پس از معرفی برنده‌ها چیزی بین 15 تا 20 درصد از آنها کمیسیون می‌گیرند که این نیز رقم قابل توجهی است، از این رو دلیلی برای تقلب کردن وجود ندارد».

همان‌طور که این فروشنده اشاره کرد، رقم کمیسیون واقعا قابل توجه است. به عنوان مثال در مسابقاتی که جایزه نفر اول به طور متوسط صد میلیون تومان است، برای هر هفته پیش‌بینی مسابقات فوتبال، چیزی حدود بیست میلیون تومان به برگزارکنندگان آن توتو می‌رسد. این سود خالص در یک ماه به هشتاد تا صد میلیون تومان و در سال به یک میلیارد تومان تجاوز خواهد کرد، آن هم فقط برای برگزاری تنها یک مسابقه پیش‌بینی فوتبال در هفته!

حال اگر این شرکت‌ها، بیشتر از یک مسابقه در هفته برگزار کنند، به همان نسبت نیز سودشان افزایش خواهد یافت. اما با وجود این حسابگری صاحبان شرکت‌های برگزارکننده مسابقات «توتو» در به جیب زدن 20 درصد از کل جایزه، باز هم برخی منابع موثق معتقدند دست‌های پشت پرده به این سود هم راضی نمی‌شوند و با زد و بندهای خاص خود، خیلی وقت‌ها کاری می‌کنند که برنده کل جایزه یکی از همان صاحبان برگزاری مسابقات باشد.

در همه این سال‌ها پیش‌بینی مسابقات فوتبال با اعتراضاتی هم از سوی روحانیون و مقامات فرهنگی کشور روبه‌رو بوده است. در آخرین نمونه این اعتراض‌ها حجت‌الاسلام علی‌اکبر اکرمی، امام جمعه شهرستان آستارا با اشاره به این‌که این سبک شرط‌بندی‌ها عاملی برای فروپاشی خانواده‌هاست، عنوان کرد: «برگه‌های پیش‌بینی نتیجه بازی فوتبال از نظر همه مراجع تقلید، شرعا حرام است و از مصادیق قمار به حساب می‌آید».

البته زمانی، برای این‌که همین اعتراض‌ها فروکش کند بخشی از درآمدهای حاصل از برگه‌های توتو در کارهای عام‌المنفعه هزینه می‌شد اما الان دیگر خبری از آن هم نیست و این گردانندگان مسابقات هستند که هر هفته پول‌های بادآورده زیادی را به جیب می‌زنند.

ارقام چند ده میلیونی آزمون‌های «توتو» آنقدر وسوسه‌انگیز بود که در این سال‌ها، هیأت‌های فوتبال دو استان گیلان و تهران هم در برهه‌ای از زمان، خود را بانی برگزاری چنین مسابقاتی کردند تا از درآمدهای هنگفت آن بهره‌مند شوند، اما فعالیت‌های رسمی آنها در این زمینه به سرعت با اعتراض‌های مقامات مذهبی و فرهنگی به تعطیلی کشیده شد تا با کنار رفتن فعالان رسمی و دولتی، بار دیگر گروه‌های خصوصی یکه‌تاز میدان شوند.

وقتی با «توتو»بازهایی که چند سال را برای این بازی وقت گذاشته‌اند، صحبت می‌کنید، متوجه می‌شوید که به اندازه یک کارشناس خبره در مسائل فوتبال، از نفرات و وضعیت تیم‌های مختلف اطلاعات دارند. آنها برای خودشان جداولی را طراحی کرده‌‌اند که با فرمول‌های خاص بازیکنان، مربی و حتی شرایط آب و هوایی هر تیم و استادیوم محل بازی‌های آن تیم‌ها را مورد محاسبه قرار می‌دهند. آنان برای اختصاص دادن شانس برد به یک تیم حتی بازیکنان مصدوم و محروم آن تیم‌ها و شرایط میزبانی را لحاظ می‌کنند. وقتی بازی لیگ‌های اروپایی به روزهای پایانی سال نزدیک می‌شود، موقعیت و رتبه یک تیم در بالای جدول یا انتهای آن نیز از شرایط انتخاب تیم برنده محسوب می‌شود.

با وجود این شانس برنده شدن همیشه ناچیز است. این را از تعداد زیاد کسانی که طی چند سال حضور مستمر در توتوها، حتی بیست هزار تومان هم نبرده‌اند، می‌توان فهمید.

در عین حال عجیب این است که وسوسه بردن این گنج بی رنج، در همه این سال‌ها نه تنها از بین نرفته که بیشتر هم شده است و طراحان توتو با شیوه‌های گوناگون هنوز که هنوز است، برگه‌های ساده ولی دل‌فریب خود را پخش می‌کنند و مردم عامه نیز، به آن روی خوش نشان می‌دهند. به عبارتی دلخوشی بیشتر مردمان این استان‌ها این شده که هر هفته در داخل مستطیل‌های سبز چه اتفاقاتی رخ می‌دهد!

هر چند شرکت در مسابقات پیش‌بینی فوتبال، به دلیل عدم مبارزه جدی نهادهای نظارتی و قضائی کشور با آن، به یک قمار علنی مبدل شده است، اما در ماه‌های اخیر، در کوچه پس‌کوچه‌های قائمشهر، از طریق همین پیش‌بینی مسابقات فوتبال، بازار قمار مستقیمی نیز رواج یافته که سایه آن به مراتب سیاه‌تر و شوم‌تر از اولی است. این گروه به «لاین‌بازها» معروف هستند و روزانه روی یک، دو یا تعداد بیشتری از بازی‌های فوتبال شرط‌بندی‌های کلان می‌کنند. شرط‌بندی‌هایی که از پنجاه یا صد هزار تومان شروع و به چند میلیون تومان، ماشین و حتی خانه طرفین، ختم می‌شود!

اگر زمانی برخی مکان‌ها به پاتوق قماربازها معروف بود، حالا از صدقه سری فناوری‌های جدیدی چون اینترنت، همان مکان‌ها به پاتوق «لاین‌بازها» شهره شده است؛ مکان‌های خانمانسوزی که به گواه زندان‌های قائمشهر، روزانه باعث فروپاشی خانواده‌های زیادی می‌شود.

به گفته یک منبع آگاه در قائمشهر، بیشتر کسانی که به این‌گونه شرطی‌بندی‌ها روی آورده‌اند، آدم‌های ساده و بیچاره‌ای هستند که با رویای به دست آوردن پول‌های بادآورده، زندگی‌شان را باخته‌اند. این منبع آگاه که خود در یکی از تیم‌های فوتبال قائمشهر مسئولیت دارد، می‌افزاید: «از آنجا که بازی‌های لیگ‌های معتبر دنیا در روزهای اول هفته برگزار می‌شود، "لاین‌بازها" برای گرم نگه داشتن بازار خود، حتی دیدارهای وسط هفته لیگ‌های دسته سوم کشورهایی نظیر اسلواکی و رومانی را هم پیش‌بینی می‌کنند! در این میان آنهایی که سرشاخه این سیستم‌ها هستند، به ثروتی چندمیلیاردی رسیده‌اند و با ماشین‌های آخرین مدل بنز و بی.ام.و تردد می‌کنند اما تعداد زیادی هم با برگشت خوردن چک‌هایی که بابت شکست در این قمار کشیده‌اند و از دست دادن ماشین و حتی منازل مسکونی‌شان، به خاک سیاه نشسته‌اند».

و این‌گونه است که هر هفته تعداد زیادی از اقشار مختلف جامعه به امید آن‌که قرعه بخت به نام آنها زده شود و همای سعادت بر شانه‌هایشان بنشیند، در این آزمون‌ها شرکت می‌کنند و در کشاکش این پیش‌بینی‌ها زندگی‌شان را می‌بازند.