۲۶ سال از انجام اولین عمل کاشت حلزون شنوایی در ایران می‌گذرد و طی این سال‌ها ۱۰ هزار و ۶۶۹ کودک ناشنوا، قدرت شنیدن پیدا کرده‌اند؛ اما اکنون چالش‌هایی مقابل درمان ناشنوایی کودکان قرار گرفته؛ چالش‌هایی نظیر کم‌پولی، صف‌های طولانی، تحریم و ...
به گزارش ایسنا، دکتر هومن نریمانی - مدیرکل طرح و برنامه هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت با اشاره به بودجه‌ای که برای کاشت حلزون شنوایی به هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت اختصاص یافته است، گفت: یکی از سرفصل‌های ما در قانون بودجه سنواتی کشور، مربوط به کاشت حلزون شنوایی است که میزان آن در سال ۹۷ حدود ۵۵.۲ میلیارد تومان بوده است که از این میزان حدود هفت میلیارد تومان محقق شده است. در عین حال متاسفانه در این ردیف در سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ هیچگونه تخصیصی از محل بودجه کاشت حلزون به ما نرسیده است. در سال ۹۶ از ۴۰ میلیارد تومانی که در این حوزه تعیین شده بود، ۲۰ میلیاردش تخصیص یافت. بنابراین مجموعا در طی چهار سال گذشته از مجموع ۱۷۴ میلیارد تومانی که باید به عنوان بودجه کاشت حلزون دریافت می‌کردیم، تنها ۲۷ میلیارد تومان تخصیص پیدا کرده است.
وی افزود: در سال ۱۳۹۸ نیز بودجه‌ای که برای ردیف کاشت حلزون تعیین شده بود، ۵۲ میلیارد تومان بوده که با گذشت ۱۰ ماه از آغاز سال، تنها هشت میلیارد تومان از آن محقق شده است.
انجام بیش از ۴۰۰۰ عمل کاشت حلزون طی ۴ سال در کشور
وی افزود: این درحالیست که در همین چهار سال ۴۶۲۲ عمل کاشت حلزون در کشور انجام داده‌ایم که همه این‌ها را بدون اینکه بودجه مربوط به آن‌ها محقق شود، پوشش داده‌ایم. زیرا بچه‌هایی که نیازمند کاشت حلزون هستند تا سن خاصی امکان این کار را دارند و باید در همان سنین عمل کاشت حلزون را برایشان انجام دهیم.
نریمانی در خصوص بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۹ گفت: خوشبختانه با رایزنی‌هایی که با سازمان برنامه و بودجه و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس داشتیم میزان بودجه تخصیص یافته به کاشت حلزون بیماران ناشنوا در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ افزایش یافته که امیدواریم در راستای کوتاه شدن صف انتظار بیماران ناشنوای کاندید کاشت حلزون، این بودجه در کمیسیون تلفیق و صحن مجلس نیز به تصویب نهایی برسد.
تا چند سالگی می‌توان کاشت حلزون انجام داد؟
نریمانی با بیان اینکه انجام عمل کاشت حلزون تا چهار سالگی نتایج خوبی را در پی دارد، اظهار کرد: البته ترجیح بر این است که برای بچه‌ها، زیر دو سال عمل کاشت حلزون انجام شود. اما به دلیل مشکلات بودجه‌ای گاهی زمان دیرتر می‌شود، اما تا چهار سالگی هم می‌توان این عمل را انجام داد. متاسفانه از بعضی مجاری غیر مستند و غیر علمی به برخی خانواده‌ها گفته شده که اگر تا دوسالگی کاشت حلزون برای بچه انجام نشود، کودک دچار ناشنوایی مطلق می‌شود، اما اینطور نیست؛ بلکه تا چهار سالگی هم امکان کاشت حلزون وجود دارد. اما ترجیح ما این است که پروتزها به موقع تامین شوند تا بتوانیم به موقع و در اسرع وقت عمل کاشت حلزون را انجام دهیم. البته از آنجایی که بودجه محقق نمی‌شود، گاهی با تاخیر پروتزها را تامین و عمل کاشت را انجام می‌دهیم.
تولد سالانه ۴۰۰۰ کودک ناشنوا در کشور
وی درباره فرآیند کاشت حلزون، گفت: خانواده‌ها ابتدا برای کاشت حلزون به مرکز کاشت حلزون مراجعه می‌کنند. در آنجا پرونده‌شان ثبت می‌شود. حال برخی تصور می‌کنند که ثبت پرونده به معنای شروع زمان انتظار برای کاشت حلزون است، اما اینطور نیست. باید توجه کرد که سالانه سه تا چهار هزار کودک ناشنوا در کشور متولد می‌شوند که از این تعداد سالانه حدود ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ کودک شرایط کاشت حلزون دارند. زیرا در برخی کودکان اصلا گوش تشکیل نشده یا راه‌های عصبی دچار مشکل است یا کودک دچار عقب‌ماندگی شدید ذهنی بوده و امکان کاشت حلزون برای این افراد وجود ندارد.
هزینه کاشت حلزون شنوایی چقدر است؟
نریمانی ادامه داد: زمانیکه مشخص می‌شود کودکی امکان کاشت حلزون دارد، خانواده باید به کمیسیون علمی مرکز کاشت مراجعه کند تا پرونده‌اش بررسی شود. حال اگر محرز شد که کودک باید در نوبت کاشت حلزون قرار گیرد، سایر فرآیندها انجام می‌شود. باید توجه کرد که هزینه کاشت حلزون ۵۰ میلیون تومان است که از این میزان ۴۴ میلیون تومان هزینه خرید پروتز است که از سوی هیات‌امنا تقبل می‌شود. سه سرفصل هزینه‌ای دیگر شامل هزینه هتلینگ، هزینه حق‌العمل تیم جراحی و ۱۰۰ جلسه گفتاردرمانی بعد از عمل هم هست که شش میلیون تومان می‌شود که این شش میلیون تومان از سوی خانواده پرداخت می‌شود.
مدیرکل طرح و برنامه هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت تاکید کرد: بنابراین مبنای ما برای اینکه کودکی در لیست انتظار کاشت حلزون قرار گیرد، اول تایید کمیسیون علمی مرکز کاشت مبنی بر لزوم کاشت حلزون برای کودک بوده و در عین حال خانواده کودک باید شش میلیون هزینه را هم بپردازند. از زمانیکه فیش پرداختی خانواده به هیات‌امنا رسید، کودک وارد مرحله انتظار برای کاشت حلزون می‌شود.
۳۵۰ کودک در انتظار شنوایی
نریمانی ادامه داد: با این تعریف در حال حاضر حدود ۳۵۰ نفر کودک در نوبت کاشت حلزون در ۱۱ مرکز فعال کشوری هستند. در عین حال پرونده‌های تعدادی از کودکان نیز در مراکز کاشت حلزون در حال بررسی است. بنابراین پیش‌بینی می‌کنیم ۶۰۰ تا ۷۰۰ نفر هم در حال گذراندن بررسی‌ها در مراکز کاشت حلزون هستند و هنوز به مرحله نهایی برای کاشت حلزون نرسیده‌اند. در حال حاضر با توجه به اینکه صف کاشت حلزون طولانی شده، وزارت بهداشت پیش‌بینی کرده که در سال ۹۹ باید حدود ۱۸۰۰ تا ۲۰۰۰ کاشت حلزون انجام دهیم تا صف انتظار را از بین ببریم. با این دیدگاه باید بودجه‌ها به طور کامل و در زمان مناسب به ما اختصاص یابد.
آمریکا، استرالیا و اتریش؛ سه مبداء پروتزهای شنواییِ کشور
مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت با بیان اینکه تمام تلاش‌مان را انجام می‌دهیم تا هیچ کودکی زمان کاشت حلزون را از دست ندهد، اظهار کرد: پروتزهایی که تامین می‌کنیم سه منبع اصلی دارند؛ به طوری که بخشی از آن‌ها منبع استرالیایی دارد، برخی ساخت آمریکا بوده و برخی هم از اتریش وارد می‌شوند. این سه کشور هم گواهی تاییدیه FDA را دارند و هم گواهی تاییدیه CE را دارند. بنابراین از نظر کیفی استانداردهای بین‌المللی را دارند.
نه ایران، به پروتزهای شنوایی بی‌کیفیت
نریمانی تاکید کرد: در عین حال گاهی برخی شرکت‌های خارجی تولیدکننده پروتز شنوایی در سایر کشورها به ما مراجعه و اعلام می‌کنند ما گواهی CE را داریم و چرا هیات‌امنا از ما خرید نمی‌کند. ما فعلا این سه منبع تامین پروتز را دنبال می‌کنیم تا مطمئن باشیم که کیفیت لازم وجود دارد. مساله کیفیت در پروتز شنوایی بسیار مهم است. به عنوان مثال چندی پیش یکی از شرکت‌های تولید کننده پروتز به یکی از کشورهای همسایه ما ۴۰ پروتز اهدا کرد و آن‌ها هم به دلیل وضعیت اقتصادی که داشتند از این موضوع استقبال کردند و ۴۰ مورد کاشت حلزون انجام شد، اما بعد از حدود یکسال همه این پروتزها از کار افتاده است و در حال رایزنی هستند که این کودکان به ایران آیند و مجددا کاشت حلزون انجام دهند.
وی همچنین گفت: باید توجه کرد که اگر در گوشی، کاشت حلزون انجام شود، دیگر در آن گوش امکان کاشت مجدد حلزون وجود ندارد و باید از گوش مقابل استفاده شود. بنابراین یک امکان از کودک گرفته می‌شود. بر همین اساس ما بر روی کیفیت پروتزهای شنوایی بسیار حساسیم.
تحریم در مقابل شنوایی
نریمانی با اشاره به مشکلاتی که تحریم‌ها در تامین حلزون شنوایی ایجاد کرده‌اند، اظهار کرد: در حال حاضر تامین پروتزها با توجه به تحریم‌ها زمانبر شده است. در حال حاضر در حوزه تراکنش‌های بانکی دچار مشکل شده‌ایم. وقتی تخصیص را از بانک مرکزی می‌گیریم، به دلیل مشکلاتی که در تامین ارز وجود دارد، تامین ارز گاهی زمانبر می‌شود. بعد از تخصیص، موضوع به بانک‌های عامل برای تامین ارز ارجاع داده می‌شود که این مرحله هم زمانبر است. این درحالیست که پیش از این در نهایت بحث تخصیص ارز از بانک مرکزی و تامین ارز از بانک عامل را طی یک هفته انجام می‌دادیم که اکنون این پروسه طولانی‌تر شده است. همچنین از آنجایی که تراکنش‌های بانکی‌مان به صورت مستقیم انجام نمی‌شود، در برخی موارد پولی که از طریق هیات‌امنا کارسازی شده، دریافتش در خارج از کشور دچار مشکل می‌شود. همان اتفاقی که برای سرمربی استقلال هم پیش آمد.
تامین ۱۲۲۵ پروتز شنوایی
وی با بیان اینکه خوشبختانه در حوزه ملزومات مصرفی حیاتی و استراتژیک ذخیره کافی داریم و برنامه‌ریزی کرده‌ایم که در شش ماهه اول سال ۹۹ هم کالای کافی داشته باشیم، گفت: امسال چهار مناقصه برای تامین پروتزهای شنوایی برگزار کردیم که طی آن‌ها ۱۲۲۵ پروتز تامین شد و بالای ۵۰ میلیارد تومان پروتز طی سال جاری وارد شده است. این درحالیست که همانطور که گفتم فقط هشت میلیارد تومان از بودجه کاشت حلزون تخصیص داده شده و ما مجبور شدیم باز هم برای تامین هزینه آن‌ها به منابع داخلی‌مان رجوع کنیم.
گذشت ۲۶ سال از آغاز کاشت حلزون در کشور
نریمانی با بیان اینکه کاشت حلزون از سال ۱۳۷۲ در کشور ما آغاز شده است، گفت: طی ۲۶ سالی که از زمان آغاز کاشت حلزون در کشور می‌گذرد، در سال ۹۷ از نظر تعداد کاشت حلزون رکورد داشتیم؛ به‌طوری که ۱۲۲۴ کاشت حلزون در سال گذشته در کشور انجام شده است. در عین حال از سال ۱۳۷۲ تا ابتدای سال ۱۳۹۸ نیز ۱۰ هزار و ۶۶۹ مورد کاشت حلزون در کشور انجام شده است.
ظرفیتی برای توسعه گردشگری سلامت
وی با بیان اینکه ایران در حوزه کاشت حلزون شنوایی یکی از کشورهای پیشرو در منطقه است، گفت: این سطح و این حجم از کاشت حلزون در هیچ یک از کشورهای منطقه انجام نمی‌شود. در عین حال در زمینه کاشت حلزون جزو ۱۰ کشور اول دنیا هم محسوب می‌شویم. بر همین اساس ظرفیت توسعه گردشگری سلامت در این حوزه را داریم؛ به‌طوریکه در زمینه کاشت حلزون شنوایی بیمار خارجی هم داریم و کشورهای منطقه هم از این موضوع استقبال کرده‌اند، زیرا کیفیت کاشت در کشور ما بسیار بالاست. یکی از اساتیدی که در آلمان کاشت حلزون انجام می‌دهد و یکی از پیشروان این حوزه است، در یکی از کنگره‌های مرتبط که در ایران برگزار شد اعلام کرد که از کیفیت بالای کاشت حلزون در ایران متعجب شده‌ام. بر همین اساس استقبال در حوزه کاشت حلزون شنوایی به‌ویژه از کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، ترکیه، آذربایجان و... به ایران زیاد شده است.
نریمانی درباره درصد موفقیت کاشت حلزون، گفت: در کشور ما عمل کاشت حلزون شنوایی با درصد بالایی از موفقیت انجام می‌شود. باید توجه کرد که ناشنوایی تنها معلولیتی است که با کاشت حلزون رفع می‌شود. مگر اینکه اتفاق خاصی بیفتد و معمولا با درصد بالایی از موفقیت انجام می‌شود. در عین حال نکته مهم این است که بعد کاشت حلزون، کودک مانند کودکان عادی شده و در مدارس عادی شرکت می‌کند. حتی دو سال قبل یکی از کسانی که رتبه زیر ۱۰۰ کنکور را به خود اختصاص داده بود، از بچه‌هایی بود که کاشت حلزون انجام داده بود.
ناشنوایی به قیمت ۱ میلیارد!
وی ادامه داد: در عین حال ما یک آمار کشوری داریم که بر اساس آن کودکی که ناشنوا است، اگر ناشنوا باقی بماند تا سن ۶۵ سال برای بودجه عمومی کشور حدود ۸۰۰ میلیون تا یک میلیارد تومان هزینه خواهد داشت؛ در حالیکه با ۵۰ میلیون تومان یعنی با یک‌بیستم آن هزینه، این کودک می‌تواند مانند یک فرد عادی زندگی کند. در عین حال بار روانی خانواده‌ها و تنشی که ناشی از ناشنوایی کودک در خانواده ایجاد می‌شود، از بین خواهد رفت.
خیرین سلامت به میدان آیند
مدیر طرح و برنامه هیات امنای صرفه‌جویی ارزی در معالجه بیماران وزارت بهداشت با بیان اینکه در این حوزه از کمک خیرین استقبال می‌کنیم، گفت: یکی از مشکلاتی که درباره این کودکان وجود دارد، این است که بعد از کاشت حلزون در طی زمان نیازمند قطعات یدکی برای پروتز هستند که طبق محاسبات ما سالانه دو میلیون تومان هزینه برایشان در پی دارد. این درحالیست که اکثر این خانواده‌ها، جزو خانواده‌های ضعیف از نظر بنیه اقتصادی هستند و تامین این هزینه برایشان مشکل است. در عین حال بودجه خاصی هم در این مورد دیده نشده است. خوب است که خیرین در این زمینه فعال شوند. همچنین باید توجه کرد که پروتز حلزون دارای دو قسمت است؛ یک قسمت در داخل گوش کاشت انجام می‌شود و یک قسمت هم در خارج از گوش قرار می‌گیرد و تنظیمات از طریق آن انجام می‌شود. حال این قطعه بیرونی عمر مفید دارد و بعد از ۱۰ سال باید عوض شود، برای این هم بودجه خاصی دیده نشده است.
نریمانی با بیان اینکه قیمت این قطعه بیرونی بین ۵۵۰۰ تا ۷۰۰۰ یورو است، گفت: در عین حال هیات‌امنا برای تامین این قطعه هم کمک می‌کند، اما بودجه‌ای در این زمینه دیده نشده است. البته در لایحه بودجه ۹۹ این پیشنهاد را به کمیسیون بهداشت مجلس ارائه دادیم که برای تعویض پردازشگر پروتز شنوایی بودجه‌ای را لحاظ کنند. سالانه بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مورد نیاز به تعویض پردازشگر داریم. برای این هم باید بودجه جداگانه‌ای دیده شود؛ چراکه اگر این قطعه قطع شود، ارتباط فرد با جهان خارج قطع می‌شود و همه فعالیت‌هایش مختل و هزینه‌های انجام شده هم بی‌ثمر می‌شود. البته ما در این حوزه هم از منابع داخلی‌مان کمک می‌کنیم و درصد بالایی از هزینه آن را می‌پردازیم. هزینه این کار حدود ۳۰ میلیون تومان است که خانواده‌ها هفت تا ۹ میلیون تومان از آن را پرداخته و مابقی را هیات امنا کمک می‌کند.
نریمانی با بیان اینکه خیریه‌ها و سمن‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند، گفت: البته باز هم جای کار بیشتری وجود دارد و خیرین باید بیایند و حضور پیدا کنند. حتی پیشنهاد می‌کنم که خیرین در جشن‌هایی که به مناسبت کاشت حلزون برای این بچه‌ها برگزار می‌شود، حضور یابند که واقعا شوق‌انگیز است. به عنوان مثال در مراسمی یک کودک آمد و قرآن خواند و بعد مادرش گفت که ما در شش سالگی و زمانی که همه می‌گفتند دیگر کاشت پروتز برای بچه امکان ندارد، این عمل را برایش انجام دادیم. من نذر کردم که اگر بچه‌ام به کلام آمد، قرآن به او یاد دهم و حالا این اتفاق افتاده است.
