چک یکی از ابزارهای پرداخت می باشد که همواره در مبادلات اقتصادی و روزمره جایگاه ویژه ای را داشته است. این ابزار پرداخت سنتی به نوعی می تواند شاخصی برای بررسی وضعیت اقتصادی و نماد اعتماد بازار باشد. بنابراین بررسی آمار مربوط به آن شاید به نوعی بتواند وضعیت حاکم بر اقتصاد کشور را تا حدودی بازگو کند.
به گزارش تابناک اقتصادی، به تازگی بانک مرکزی آمار چک های مبادله شده در دی ماه سال جاری را منتشر کرده است که این گزارش حاوی نکات مهمی است که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
تعداد و ارزش چک های مبادله شده چقدر بوده است؟
آمار چک های مبادله شده نشان می دهد که در دی ماه 1398 در کل کشور بالغ بر 8.4 میلیون فقره چک به ارزشی حدود 1105 هزار میلیارد ریال مبادله گردیده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد 4.8 درصد و از نظر مبلغ 12.4 درصد افزایش داشته است. در دی ماه 1398 حدود 51 درصد از تعداد چک های مبادله ای کل کشور در سه استان تهران، اصفهان و خراسان رضوی مبادله گردیده است که به ترتیب با 32.7 درصد، 10.3 درصد و 8 درصد بیشترین سهم از کل تعداد چک های مبادله شده در کشور را در مقایسه با سایر استان ها دارا بوده اند.
تعداد و ارزش چک های برگشت خورده چقدر بوده است؟
مطابق با این گزارش، در دی ماه 1398 در کل کشور حدود 694 هزار فقره چک به ارزشی حدود 112 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 3.9 درصد و 7.7 درصد افزایش را نشان می دهد.
وضعیت نسبت چک های برگشت خورده به مبادله ای چگونه بوده است؟
بنابراین از کل تعداد و مبلغ چک های مبادله شده در دی ماه 1398 به ترتیب 8.2 درصد و 10.1 درصد برگشت داده شده است. درصد تعداد و مبلغ چک های برگشت داده شده در آذرماه 1398 به ترتیب معادل 8.3 درصد و 10.5 درصد و در دی ماه سال 1397 به ترتیب برابر 10.6 درصد و 11.9 درصد بوده است.
همان گونه که ملاحظه می شود سهم چک های برگشت خورده از چک های مبادله ای در دی ماه 1398 نسبت به ماه مشابه سال قبل (دی 97) به لحاظ تعداد و ارزش کاهش یافته که این کاهش می تواند بیان کننده این موضوع باشد که اندکی اوضاع اقتصادی کشور در دی ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بهتر شده است و کاسبان توانسته اند چک های مبادله شده بیشتری را پاس کنند. همچنین آمارهای نشان می دهند که حتی وضعیت در دی ماه سال جاری در مقایسه با آذر ماه سال جاری نیز بهتر شده است.
البته با تایید ورود و شیوع ویروس کرونا در اواخر بهمن ماه سال جاری در ایران و ادامه آن در اسفندماه سال جاری و تعطیلی برخی کسب و کارها به دلیل ترس از کرونا، احتمالاً باعث خواهد شد که سهم تعداد و ارزش چک های برگشتی از مبادله ای در این دو ماه به خصوص در اسفندماه بیشتر شود.
بیشترین علت چک های برگشتی چه بوده است؟ بیشترین چک های برگشتی متعلق به کدام استان بوده است؟
برگشت خوردن چک دلایل مختلفی می تواند داشته باشد اما بیشترین علت برگشت چک ها در دی ماه 1398 کسری یا فقدان موجودی بوده است. همچنین بیشترین چک های برگشت خورده مربوط به استان تهران بوده است که در این استان حدود 205 هزار فقره چک به ارزشی حدود 50 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است. بعد از استان تهران، استان های اصفهان و خراسان رضوی دارای بیشترین چک های برگشتی به لحاظ تعداد و ارزش بوده اند.
نسبت چک های برگشتی به مبادله ای در کدام استان ها بیشتر بوده است؟
در دی ماه سال جاری در بین استان های کشور، بیشترین نسبت تعداد چک های برگشتی به کل چک های مبادله ای در استان، به ترتیب به استان های کهگیلویه و بویراحمد (15.2 درصد)، چهارمحال و بختیاری (12.2 درصد) و کردستان و لرستان (هر کدام 11.7 درصد) اختصاص یافته است و استان های گیلان (6.5 درصد)، یزد (7 درصد) و البرز (7.3 درصد) پایین تریین نسبت تعداد چک های برگشتی به کل تعداد چک های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند.
در ماه مورد بررسی در بین استان های کشور، بیشترین نسبت ارزش چک های برگشتی به کل ارزش چک های مبادله شده در استان به ترتیب به استان های کرمانشاه (19.8 درصد)، کرمان (17.3 درصد) و خراسان جنوبی (16.6 درصد) اختصاص یافته است و استان های ایلام (6.8 درصد)، البرز (8.3 درصد) و گیلان (8.5 درصد) کمترین نسبت ارزش چک های برگشتی به کل ارزش چک های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند.
