اهمیت حفظ و تامین امنیت غذایی یکی از مهمترین مسائل جهان است و حتی این موضوع باعث شده تا کشورهای به اصطلاح توسعه یافته به خرید زمین های کشاورزی در خارج از مرزهای خود روی بیاورند.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ یکی از راههایی که میتواند امنیت غذایی را برای شهروندان در پی داشته باشد، سرمایه گذاری در کشاورزی و توسعه روستایی به منظور افزایش تولید مواد غذایی و تغذیه است. رشد روزافزون جمعیت و همچنین تغییرات اقلیمی باعث شده است تا کشاورزی سنتی، جوابگوی نیازها نباشد و از این روی کشتهای گلخانهای رونق دو چندانی یافته اند.
به همین دلیل در سال گذشته، طرحی در راستای حمایت از طرحهای گلخانهای اجرایی شد. این طرح بر آن بود تا با ارائه تسهیلات مناسب از طرحهای تولید محصولات گلخانهای در استانهای کشور حمایت کند.
روند کار به این صورت بود که جهاد کشاورزی با هماهنگی نظام مهندسی برای متقاضیان ساخت گلخانه، مجوز صادر میکرد و متقاضیان با نام نویسی در سامانه سیتا (سامانه یکپارچه تسهیلات اعتباری) جهت دریافت تسهیلات به بانک کشاورزی معرفی میشدند. پرداخت این تسهیلات بدون محدودیت با سود ۹ درصد برای مناطق برخوردار و ۷ درصد برای مناطق محروم و بازپرداخت هفت ساله بود که شامل یک سال مشارکت در ساخت، یک سال تنفس و پنج سال بازپرداخت تسهیلات میشد.
به تازگی خبرهای منتشره پیرامون پرداخت این تسهیلات، حکایت از آن دارد که نزدیک سه ماه است که پرداخت این تسهیلات به متقاضیان متوقف شده است.
دکتر محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در یادداشتی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام در این رابطه نوشت؛
بر اساس اطلاعات دریافتی، نزدیک سه ماه است که سازمان برنامه و بودجه از اختصاص یارانه به بانک کشاورزی جهت ارائه تسهیلات موضوع تبصره ۱۸ خودداری میکند! بانک کشاورزی نیز پرداخت تسهیلات با نرخ سود ۷ و ۹ درصد به کشاورزان متقاضی ساخت گلخانه را متوقف کرده و تسهیلات را فقط با نرخ سود ۱۸ درصد میپردازد. این در حالی است که اکثر قریب به اتفاق کشاورزان، توانایی تامین وثیقه با همان نرخ سود ۷ و ۹ درصد را هم نداشتند؛ چه رسد به تامین وثیقه برای نرخ سود ۱۸ درصد. یکی از فوریترین کارها برای جهش تولید در سال جاری، کاهش نرخ سود بانکی در صنعت به ۱۲ درصد، کشاورزی به ۹ درصد و برای کسانی که زیان دیده اند ۷ درصد است. بیشتر از این ظلم به تولید ملی به شمار میرود.
بنابراین، میتوان سه نقد به عملکرد سازمان برنامه و بودجه در موضوع قطع روند پرداخت این نوع تسهیلات وارد کرد و یک پرسش را از این سازمان داشت.
در ابتدا نقدهای وارد به این قطع روند پرداخت تسهیلات برای ساخت گلخانه: اول، فارغ از این که این عدم پرداخت تسهیلات برای ساخت گلخانه با نرخ سود ۷ درصد و ۹ درصد، میتواند جهش تولید در سال جاری را رقم بزند و امنیت غذایی را برای سالیان سال برای ایرانیان فراهم آورد؛ بنابراین، این نقد به عملکرد سازمان برنامه و بودجه وارد است که عدم پرداخت این نوع تسهیلات به نوعی قطع یارانه به کشاورزان و تضعیف امنیت غذایی کشور است.
دوم، مطابق گزارش های تهیه و منتشر شده توسط اتاق بازرگانی ایران پیرامون پایش محیط کسب و کار، در سال های اخیر همواره «دشواری تأمین مالی از بانک ها» به عنوان یکی از سه مانع اصلی بر سر راه کسب و کارها مطرح بوده است. سه گزارش آخر، در این زمینه نیز تایید کننده همین موضوع است. حالا سازمان برنامه و بودجه با تصمیمی که گرفته، به نوعی این مانع را برای کشاورزانی که متقاضی ساخت گلخانه هستند، تشدید کرده است.
سوم، این توقف پرداخت تسهیلات و تضعیف امنیت غذایی در حالی است که شیوع ویروس کرونا در کل دنیا، باعث شده است تا در سال پیش روی به دلیل توقف فعالیت های تولیدی به خصوص فعالیت های کشاورزی، از یک سو محصولات کشاورزی و غذایی از اهمیت دو چندانی برخوردار باشند و به راحتی کشورها حاضر به صادرات این اقلام به سایر کشورها نشوند و از سوی دیگر به دلیل مشکلات پیش آمده در زمینه ورود ارز و کاهش درآمدهای ارزی کشور، واردات اقلام کشاورزی که در داخل می توانند تولید شوند، به صلاح کشور نباشد. دیگر شرایط کنونی کشور با شرایط سال 1395 کاملا متفاوت است و دولتمردان از جمله شخص رئیس سازمان برنامه و بودجه نمی توانند این ادعا را داشته باشند که واردات محصولات کشاورزی از خریدهای تضمینی آنها برای دولت ارزان تر تمام می شود.
و اما پرسشی که از سازمان می توان داشت به توئیت سیدیاسر جبرائیلی، کارشناس مسائل اقتصادی بازمی گردد. وی طی یک یادداشت در توئیتر نوشت: حذف یارانه کشاورزی که در قالب تخفیف نرخ سود تسهیلات بانکی به کشاورزان پرداخت میشد، هر بهانهای که داشته باشد، بخشی از طرح "اصلاح ساختاری بودجه" است که بهار ۹۸ با نقشآفرینی IMF تدوین شده است. هر جا نئولیبرالیسم پا گذاشته، حمایت دولت از تولیدکنندگان و قشرهای فقیر قطع شده است.
همان گونه که از تصویر زیر ملاحظه می گردد، در چارت تهیه شده برای اصلاحات ساختاری بودجه توسط سازمان برنامه و بودجه در بخش هزینه کرد کارا، در زیربخش اصلاح نظام یارانه ها و بیمه موضوع یارانه کشاورزی مطرح شده است.
حالا پرسش از سازمان برنامه و بودجه این است، آیا این قطع روند پرداخت تسهیلات به متقاضیان ساخت گلخانه که به نوعی پرداخت یارانه کشاورزی می باشد، در راستای اصلاحات ساختاری بودجه بوده است؟