آغاز آزمایشات بالینی مدرنا برای تولید واکسن اچ‌آی‌وی

به گزارش «تابناک» به نقل از عصرایران، طبق گزارشات، مرحله نخست آزمایشات بالینی واکسن اچ‌آی‌وی شرکت مدرنا با حضور ۵۶ بزرگسال سالم (بدون اچ‌آی‌وی) که در بازه سنی ۱۸ تا ۵۰ سال قرار دارند، انجام خواهد شد. در این مرحله ارزیابی ایمنی واکسن و همچنین مشاهده نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن انسان هدف اصلی محسوب می‌شود.

این واکسن اچ‌آی‌وی از نظر عملکرد مشابه با واکسن کووید-۱۹ شرکت مدرنا و مبتنی بر ام‌آر‌ان‌ای است. معرفی این واکسن پس از سال‌ها پژوهش درباره ظرفیت واکسن‌های ام‌آر‌ان‌ای صورت گرفته است. مدرنا و فایزر نخستین شرکت‌هایی هستند که از این نوع واکسن‌ها در انسان استفاده کرده که به طور کلی در کاهش شدت و پیشگیری از عفونت‌های کروناویروس عامل بیماری کووید-۱۹ موفق بوده اند.

شرکت مدرنا دو نسخه متفاوت از واکسن اچ‌آی‌وی جدید خود را مورد آزمایش قرار خواهد داد. چهار گروه از شرکت کنندگان در آزمایش‌ها شرکت خواهند داشت که دو گروه ترکیبی از نسخه‌های مختلف و دو گروه باقیمانده نسخه دیگر واکسن را دریافت می‌کنند.

این آزمایشی کور نخواهد بود و افرادی که واکسن را دریافت می‌کنند از این موضوع آگاه هستند. این به دلیل آن است که پژوهشگران در این مرحله به دنبال بررسی اثربخشی واکسن نیستند و مرحله نخست آزمایشات بالینی که ۱۰ ماه طول خواهد کشید به بررسی ایمنی و قابلیت اطمینان واکنش سیستم ایمنی بدن اختصاص دارد.

واکسن ام‌آر‌ان‌ای مدرنا می‌تواند کلید پاسخ ایمنی اولیه باشد

زمانی که مرحله اول آزمایش به پایان برسد، پژوهشگران همچنان مسیری طولانی برای دریافت تایید رسمی پیش روی خود خواهند داشت. مراحل دوم و سوم کارآزمایی بالینی بر تجزیه و تحلیل اثربخشی واکسن در پیشگیری از عفونت اچ‌آی‌وی با حضور شرکت کنندگان بیشتر متمرکز خواهند بود. اما احتمال کسب نتایج چشمگیر زیاد است به ویژه این که با یک واکسن ام‌آر‌ان‌ای مواجه هستیم. این نوع با موارد سنتی واکسن که به طور معمول شامل ویروس ضعیف شده یا غیرفعال هستند، تفاوت دارد و یک "برگه تقلب" به سلول‌های بدن ما تحویل داده و به آن‌ها چگونگی ایجاد بخش‌هایی از پروتئین‌هایی خاص که در قسمت بیرونی ویروس هدف قرار دارند را نشان می‌دهد.

پس از تزریق واکسن، سلول‌های بدن ما تولید این پروتئین‌ها را به مدت تقریبی ۲۴ تا ۴۸ ساعت آغاز می‌کنند که آن‌ها را به عنوان یک جسم خارجی شناسایی کرده و از این رو، واکنش سیستم ایمنی را موجب می‌شود. هدف این است زمانی که ویروس واقعی وارد بدن می‌شود، آمادگی برای تشخیص پروتئین‌های اسپایک وجود داشته و بر همین اساس، بدن قادر به ارائه واکنش سریع برای شکست عفونت پیش از گسترش زیاد آن باشد. در حقیقت، تحریک پادتن‌های فراگیر خنثی کننده (bnAbs) برای دفاع موثر در برابر اچ‌آی‌وی بسیار مهم است.

تولید واکسن برای اچ‌ای‌وی به دلیل آن که این ویروس دی‌ان‌ای انسان را به سرعت آلوده کرده و ساختار آن را تغییر می‌دهد، همچنان دشوار باقی مانده است. در شرایطی که امیدوارکننده‌ترین روش شامل تحریک پادتن‌های فراگیر خنثی کننده می‌شود، دانشمندان در تلاش برای تحریک این واکنش با یک واکسن با دشواری مواجه بوده، اما واکسن مبتنی بر ام‌آر‌ان‌ای مدرنا ممکن است تغییری در این شرایط ایجاد کند.

اوایل سال جاری میلادی، مرکز بین المللی پیشگام واکسن ایدز (IAVI) و موسسه اسکریپس ریسرچ (Scripps Research) یک نامزد واکسن اچ‌آی‌وی مبتنی بر ام‌آر‌ان‌ای را آزمایش کردند و در شرایطی که واکنش ایمنی کامل رخ نداد، اما ۹۷ درصد شرکت کنندگان واکنش ایمنی مورد نظر را ایجاد کرده و تحریک سلول‌های B در پنجره هدف اولیه صورت گرفت. سلول‌های B دارای ویژگی‌های خاصی هستند که به آن‌ها امکان تبدیل شدن به سلول‌های ترشح کننده پادتن‌های فراگیر خنثی کننده را می‌دهد.

به گفته پژوهشگران، پیش از آن که بتوانیم با موفقیت اچ‌آی‌وی را شکست دهیم، مسیری طولانی پیش روی ما قرار دارد، اما به نظر می‌رسد در مسیری درست گام بر می‌داریم.