جزییات تازه از کشف «نام زرتشت» روی کتیبه

به گزارش ایلنا، از دوره ساسانی سنگ نوشته‌های متعددی در دشت مرودشت بجا مانده که برخی وابسته به شاهان و درباریان و بخشی دیگر بوسیله مردم عادی در دل آثار و کوهستان‌های این دشت به نگارش درآمده‌اند. در این میان کتیبه‌هایی چون کتیبه‌های اردشیر یکم در دیواره نقش رستم، کتیبه شاهپور بر بنای موسوم به کعبه زرتشت، کتیبه تیراندازی شاهپور یکم در غار شاه سروان حاجی آباد، کتیبه کرتیر بر کعبه زرتشت و دیواره نقش رستم، کتیبه شاهپور یکم در نقش شهریاران (نقش رجب)، کتیبه معراج کرتیر در نقش شهریاران (نقش رجب)، کتیبه شاهپور سکانشاه و سلوک داور در کاخ تچر از جمله کتیبه‌هایی هستند که در زمره کتیبه‌های درباری به شمار می‌روند.

اما کتیبه‌های دیگر نیز که اغلب شامل اندرزها و کتیبه‌های سنگ گور بروی دیواره صخره و دامنه و همچنین فراز کوهستان‌ها حجاری شده‌اند توسط مردم عادی به نگارش درآمده‌اند. از اینرو این کتیبه‌ها در معرض آسیب بیشتری هستند.

مصطفی رخشنده خو (کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی و فعال حوزه مرمت آثار صخره ای) در همین زمینه گفت: کتیبه‌های نو یافته به لحاظ قرارگیری و مکان احداث (سینه صخره‌ها و کوه‌ها) عموما در شرایط نامناسبی همچون یخبندان، ریزش باران، ذرات ساینده موجود در هوا، بادها و عوامل گوناگون محیطی قرار گرفته‌اند و از سوی دیگر قرار داشتن این آثار در ارتفاعات و مکان‌های دور از دسترس و پراکنده بودن آن‌ها در کوهستان روش‌های حفاظتی (همچون مراقبت دائم) از آن‌ها را مشکل کرده است بنابراین آثار موردنظر هم مورد ناملایمات طبیعی قرار داشته و هم از ناآگاهی رهگذرانی که هر کدام به نوعی آن‌ها را تخریب کرده‌اند، آسیب‌های زیادی را متحمل شده‌اند.

رخشنده خو افزود: از مهمترین آسیب‌هایی که این آثار ارزشمند را تحت تاثیر قرار داده پدیده آب شستگی است. کانی‌های محلول در آب، با آب باران شسته شده و کانی‌های نامحلول بر سنگ باقی می‌ماند، بنابراین سنگ ظاهری متخلخل پیدا کرده و مکان مناسبی برای جذب آلودگی و نمک‌ها در سنگ ایجاد می‌شود.

ابوالحسن اتابکی (پژوهشگر آزاد) نیز در این باره چنین گفت: طی بررسی‌های چند سال اخیر به اتفاق فضل‌الله حبیبی و نجمه ابراهیمی بیش از ۲۵ کتیبه نویافته، کشف نمودیم که همه آن‌ها را مورد خوانش قرار داده‌ایم.