مرز باریک بین شیطنت و بیش فعالی کودکان

به گزارش «تابناک» به نقل از مهر، امین ماهورام، در تعریف اختلال بیش فعالی اظهار کرد: بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات عصب تکاملی است که جمعیت زیادی از کودکان را درگیر می‌کند.

وی با اشاره به شیوع بالای اختلال بیش فعالی افزود: این اختلال علاوه بر مشکلاتی که برای کودک ایجاد می‌کند خانواده و والدین را نیز به شدت نگران و مضطرب می‌کند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: اختلال بیش فعالی مستقیماً عملکرد تحصیلی، اجتماعی و شغلی افراد از کودکی تا بزرگسالی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

ماهورام، نقش ژنتیک در بروز اختلال بیش فعالی را مورد توجه قرار داد و تاکید کرد: معمولاً مجموعه‌ای از عوامل عصب تکاملی و محیطی ایجاد کننده این اختلال، در والدین کودکان بیش فعال بیش از سایرین دیده می‌شود.

وی به نشانه‌های تشخیصی اختلال بیش فعالی در کودکان اشاره کرد و توضیح داد: این نشانه‌ها در دو گروه تقسیم بندی می‌شوند به این شکل که برخی از علامت‌ها مربوط به بیش فعالی هستند و دسته‌ای دیگر در گروه نقص توجه می‌گنجد، به طور کلی این اختلالات با عنوان بیش فعالی و نقص توجه معرفی می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: بیشتر کودکان این دسته از اختلال عصب تکاملی همزمان نشانه‌های هر دو بیماری بیش فعالی و نقص توجه را دارند ولی در عین حال ممکن است که برخی از کودکان نیز فقط به یکی از این اختلالات مبتلا باشند.

کودکان بیش فعال آرام و قرار ندارند

ماهورام به علامت‌های ابتلای کودکان به بیش فعالی اشاره کرد و افزود: بیشترین شکایت والدین از این کودکان در اولین مراجعه به پزشک این است که این کودکان آرام و قرار ندارند، دائماً در حال جنب و جوش هستند و اصطلاحاً از دیوار راست بالا می‌روند.

وی افزود: کودکان بیش فعال معمولاً نمی‌توانند حتی برای مدت کوتاهی یک جا بنشینند و یا حتی حین نشستن دائماً دست و پای خود را حرکت می‌دهند و یا حرکات تکانشی انجام داده و به یکباره از بلندی می‌پرند و یا بدون هیچ ترسی ناگهان وسط خیابان می‌روند.

نشانه‌های بیش فعالی و نقص توجه در کودکان را جدی بگیرید

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به دیگر نشانه‌های ابتلاء به بیش فعالی در کودکان اشاره کرد و گفت: این کودکان معمولاً زیاد صحبت می‌کنند، کم صبر و تحمل هستند (نمی‌توانند صبر کنند تا نوبتشان فرا برسد) ودائما وسط حرف دیگران می‌پرند.

دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان در ادامه به نشانه‌های اختلال نقص توجه در کودکان اشاره کرد و افزود: مهمترین نشانه این اختلال حواس پرتی است به این شکل که زمانی که با کودک صحبت می‌کنیم اصلاً توجهی ندارد و هر عامل محیطی به راحتی می‌تواند حواس این کودکان را پرت کند، همچنین این کودکان توانایی دنبال کردن کار خاصی را ندارند و مدام حین انجام تکالیف و یا کارهای شخصی از این شاخه به آن شاخه می‌پرند.

وی تاکید کرد: کودکانی که مبتلا به اختلال نقص توجه اند از انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارند گریزانند و مشخصاً در انجام تکالیف درسی دچار مشکل می‌شوند بنابراین اغلب این کودکان نسبت به درس خواندن و انجام تکالیف بی‌علاقه هستند، به طور مثال اگر فعالیت چند مرحله‌ای از این کودکان درخواست کنید توانایی انجام آن را ندارند و کارها را نصفه رها می‌کنند.

ماهورام ادامه داد: اگر کودکی نشانه‌هایی از دو گروه نقص توجه یا بیش فعالی داشته باشد، مبتلا به بیماری بیش فعالی و نقص توجه است.

دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان با اشاره به اینکه بیماری‌های سرشتی که ارتباط قوی با ژنتیک دارند به طور کلی درمان نمی‌شوند ادامه داد: در عین حال می‌توان با کمک درمان‌های دارویی، روش‌های غیر دارویی و کمک درمانی و آموزش اصول فرزندپروری، تظاهرات بیماری را به میزان قابل توجهی کنترل کرد.

وی دیدگاه اکثر خانواده‌ها نسبت به درمان‌های دارویی در کودکان مبتلا به بیش فعالی را مورد انتقاد قرار داد و هشدار داد: این سو برداشت که دارو درمانی در کودکان مبتلا به این اختلالات اعتیاد آور است یا عملکرد مغز کودک را تخریب می‌کند، از اساس غلط است.

آینده خطرناک؛ پیش روی بیش فعالان درمان نشده

ماهورام افزود: مشکلاتی که بر اثر عدم درمان به موقع می‌تواند برای مبتلایان به اختلال نقص توجه یا بیش فعالی ایجاد شود به مراتب بیشتر مضرات مصرف داروست به این معنی که درمان نکردن این کودکان به مراتب خطرات بیشتری دارد.

دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان دانشگاه با بیان این که کودکانی که به اختلال نقص توجه مبتلا هستند در درس خواندن و انجام تکالیف با مشکل مواجه هستند گفت: بدون شک زندگی و آینده کودکی که درس نمی‌خواند، وظایف اولیه خود را انجام نمی‌دهد و یا صبر و تحمل یادگیری ندارد دچار چالش خواهد شد.

وی ضرورت درمان‌های کودکان مبتلابه اختلال نقص توجه و بیش فعالی را یادآور شد و تاکید کرد: متأسفانه روابط اجتماعی این کودکان نیز در خانواده به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد، این کودکان به دلیل رفتارهایی که دارند معمولاً در جمع خانواده یا دوستان مورد غضب و بی‌مهری قرار می‌گیرند بنابراین برای پیشگیری از این موارد درمان این کودکان ضرورت دارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی خطاب به والدین با اشاره به این که اختلال نقص توجه و بیش فعالی معمولاً در تمام طول زندگی همراه این افراد است توصیه کرد: آموزش اصول درست فرزند پروری و ارتباط مؤثر با درمانگر از راهکارهایی است که می‌تواند درمان مبتلایان به این اختلالات را تسهیل کند.

ماهوارم به خانواده‌ها توصیه کرد: درمان‌ها در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه یا بیش فعالی باید هرچه سریع‌تر پیگیری شود چرا که رفتارهای این کودکان تاب آوری خانواده‌ها را کم می‌کند و متأسفانه در صورت عدم درمان به موقع شخصیت اجتماعی و خلق و خوی کودکان بیش فعال نیز خدشه دار می‌شود.

دستیار فوق تخصصی روانپزشکی کودک و نوجوان دانشگاه با بیان این که کودکانی که مبتلابه اختلال نقص توجه یا بیش فعالی درمان نشده هستند با بالاتر رفتن سن با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهند شد ادامه داد: این افراد از همان کودکی در معرض آسیب‌های فیزیکی، تصادفات، شکستگی‌ها قرار می‌گیرند و متأسفانه با بالاتر رفتن سن در صورت عدم درمان، گرایش بیشتری در مقایسه با سایرین به سمت استفاده از مواد مخدر، خلافکاری و بزهکاری دارند.

عدم توانایی یافتن شغل مناسب و شریک زندگی از دیگر عارضه‌های درمان نشده در مبتلایان به اختلال نقص توجه یا بیش فعالی است که ماهورام به آن اشاره کرد.

بیش فعالی فقط بیماری مختص کودکان نیست

وی با اشاره به اینکه ۶۰ درصد کودکانی که مبتلابه نقص توجه یا بیش فعالی هستند چنانچه درمان نشوند تا بزرگسالی همچنان درگیر عارضه‌های این بیماری هستند خاطرنشان کرد: این بیماری تنها مختص به کودکان نیست و در بزرگسالی نیز مطرح است.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه تشخیص و درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی مربوط به حوزه روانپزشکی کودک و نوجوان است، اظهار کرد: در بیمارستان‌های امام حسین (ع) و کودکان مفید خدمات تخصصی و فوق تخصصی برای شناسایی و درمان این اختلال به صورت دولتی و تحت پوشش بیمه‌ها ارائه می‌شود.