سران احزاب مخالف دولت، به طور مرتب در حال سخنرانی، دیدار با مردم و سفرهای استانی هستند. در همین حال، شرکت های نظرسنجی نیز کار و بارشان سکه است و مداوماً در حال نظرسنجی و نبض گیری جامعه هستند.
تازه ترین نظرسنجی های میدانی، نشان دهنده افت مشهود آرای ائتلاف اردوغان و باغچلی است.
همه را سوار کنید، رقابت حیات و ممات است
احمد داود اوغلو نخست وزیر اسبق و رهبر سابق حزب عدالت و توسعه ترکیه که حالا به یکی از مخالفین دوآتشه اردوغان تبدیل شده، قبلاً گفته است:«ما از قطار حزب پیاده نشدیم، ما را هل دادند.»
از روزی که داود اوغلو این حرف را زده، خیلی ها معتقدند که آکپارتی یا حزب عدالت و توسعه، باید کسانی را که با هل دادن از قطار بیرون انداخته شده و همچنین کسانی را که آزرده شده و در برخی ایستگاه ها پیاده شده و رفته اند، دوباره بازگرداند.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه جدیداً در یک سخنرانی در جمع نمایندگان حزب خود اعلام کرده که باید کمیته و نهاد حزبی قدرتمندی تاسیس شود همه کسانی که از حزب قهر کرده و دلخور شده اند، یک بار دیگر به آکپارتی بازگردانده شوند.
اردوغان صراحتاً اعلام کرده که انتخابات پیش رو، مهمترین رقابت سیاسی در تاریخ 20 ساله حزب اوست و هیچ گونه کم کاری، خطا و غفلتی قابل اغماض نیست.
نتایج تازه ترین نظرسنجی ORC
موسسه ORC یکی از موسسات و شرکت های معتبر است که در حوزه های افکار سنجی آموزشی، سیاسی و اجتماعی فعال است.
این شرکت، نتایج دومین نظرسنجی ژوئن 2022 را به اشتراک گذاشت. در نظرسنجی که توسط ORC با جامعه هدف 15750 نفری و در 51 استان بین 17 تا 22 ژوئن 2022 انجام شده، از شهروندان در مورد رویکرد آنها برای تغییر نظام سیاسی نیز سوال شده است.
ORC از شهروندان پرسید: به نظر شما باید به سیستم پارلمانی روی بیاوریم یا کشور را بر اساس نظام ریاستی موجود اداره کنیم؟
51.9 درصد از شرکت کنندگان، گزینه «باید به نظام پارلمانی روی بیاوریم» را ترجیح دادند، اما 32.4 درصد معتقد بودند که نظام فعلی باید باقی بماند. شمار کسانی که در این مورد نظری نداشتند 15.7 درصد اعلام شد.
اهمیت این بخش از نظرسنجی مزبور در این است که 4 سال پیش و در یک رفراندوم، تغییر نظام سیاسی و اجرایی ترکیه از پارلمانی به ریاستی، با رای ناپلئونی 51 درصدی پیروز شده بود. اما در این چند سال، به میزان مخالفین نظام ریاستی افزوده شده و حالا کسی دل خوشی از نظام فعلی ندارد. چرا که اختیارات بی حد و حصری در دست شخص رئیس جمهور است و او به هیچ فرد و نهادی پاسخگو نیست.
مخالفین و منتقدین اردوغان بر این باورند که بسیاری از مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجرایی ترکیه به دلیل عدم پاسخگو بودن دولت، نادیده گرفته شدن جایگاه قوه مقننه یا پارلمان و نابود شدن اصل تفکیک قوا است.
سران 6 حزب مخالف اردوغان وعده داده اند که به محض آن که در انتخابات پیروز شوند، یک رفراندوم برگزار می کنند تا دوباره ترکیه را به نظام پارلمانی بازگردانند. اما این بار، یک نظام پارلمانی عادی و مرسوم نخواهد بود و برای توصیف نظام مزبور، چنین اصطلاحی را انتخاب کرده اند: «نظام پارلمانی تقویت شده.»
کدام ائتلاف پیروز می شود؟
دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی و تندرو حرکت ملی و رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه، در چند سال گذشته، همراه و شریک شده و «ائتلاف جمهور» را تشکیل داده اند. اما در مقابل آنان، کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق و مرال آکشنر رهبر حزب ملی گرای خوب، «ائتلاف ملت» را تشکیل داده اند. البته اردوغان و باغچلی، در تمام سخنرانی های خود، با لحنی تحقیرآمیز، جبهه مخالفین خود را ائتلاف ذلت می نامند.
ORC از شهروندان پرسید: اگر یکشنبه آتی در ترکیه انتخابات برگزار شود، کدام ائتلاف پیروز می شود؟
پاسخ ها از این قرار است:
الف) ائتلاف جمهور: 36.6 درصد.
ب)ائتلاف ملت: 54.7 درصد.
ج) نظری ندارم: 8.7 درصد.
آمار و ارقام بالا، نشان دهنده بیشترین و بالاترین میزان کاهش آرای ائتلاف اردوغان و باغچلی در چند سال گذشته است.
آیا کلیچدار بیاید؟
یکی از سوالات مهم در مورد انتخابات آتی ترکیه، این است که اگر قرار است اردوغان برود، بهترین جایگزین به جای او چه کسی خواهد بود؟ کیست که می تواند ترکیه را از بحران اقتصادی و مشکلات کنونی نجات دهد؟
تحلیلگران معتقدند که کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، در چند سال اخیر، نقش بی بدیلی در سازماندهی مخالفین اردوغان و تضعیف حزب عدالت و توسعه ایفا کرده و هم اوست که می تواند رئیس جمهور شود.
اما منتقدین بر این باورند که کلیچدار اوغلوی محجوب و ماخوذ به حیا، در میتینگ ها و سخنرانی های میدانی، در برابر اردوغان کم می آورد و او می تواند با سخنرانی های تند و آتشین، کلیچدار اوغلو را به حاشیه براند.
شرکت نظرسنجی ORC در تحقیق میدانی خود، پرسیده است: اگر رقیب نهایی اردوغان شخص کلیچدار اوغلو باشد، به او رای می دهید؟
پاسخ ها از این قرار است:
الف) رای می دهم: 50.3 درصد.
ب)رای نمی دهم: 37.4 درصد.
ج) نظری ندارم: 12.3 درصد.
این نتیجه نشان می دهد که کلیچدار اوغلو در موقعیت خوبی قرار دارد اما شمار 12 درصدی بلاتکلیف ها، نشان دهنده این است که احتمالاً نامزدهایی همچون اکرم امام اوغلو شهردار استانبول یا منصور یواش شهردار آنکارا و حتی علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی، برای پیروزی در برابر اردوغان از شانس بیشتری برخوردار هستند.
در پایان باید گفت؛ با وجود بحران اقتصادی بسیار فراگیر و ژرفی که ترکیه و میلیون ها نفر از مردم این کشور را در برگرفته، هنوز هم علاقه برای مشارکت در انتخابات در سطح بالایی است.
مردم ترکیه، همچنان که در هواداری از تیم های مهم فوتبال در پایتخت و استان ها، شور و شوق فراوان دارند، غالباً در عرصه تابعیت حزبی نیز چنین است و در چند سال گذشته نیز، دوقطبی سیاسی – اجتماعی، باعث شده گرایش حزبی، برجسته تر و مشهودتر شود.
در نتیجه پیش بینی می شود که در انتخابات سال آتی میزان مشارکت مردم، دست کم در سطح 80 درصد باشد. در چنین شرایطی است که با توجه به ورود بیش از یک میلیون جوان رای اولی، صحنه انتخابات، شور و هیجان بیشتری می یابد و همچنان که اردوغان اعلام کرده، رقابت سال آتی، به معنی تعیین سرنوشت حزب عدالت و توسعه خواهد بود و در صورتی که مخالفین، بتوانند قالی را از زیر پای اردوغان و باغچلی بیرون بکشند، پیروزی آنان، نقطه عطفی در تاریخ تحولات سیاسی معاصر ترکیه خواهد بود.
