کیفیت، معیاری است که بر مبنای آن، درجه برتری یک محصول یا خدمت را در مقابل محصولات یا خدمات مشابه، می‌سنجند. کیفیت در زمینه‌های مختلف می‌تواند معانی گوناگونی داشته باشد اما عموما به ویژگی‌هایی اشاره دارد که نشان‌دهنده میزان رضایت‌بخشی و کاربردی بودن آن محصول یا خدمت است.
در صنایع غذایی نیز کیفیت عامل مهمی است که نه تنها بر موفقیت کسب‌وکارها بلکه مهم‌تر از آن بر رفاه مصرف‌کنندگان تأثیر می‌گذارد. اصطلاح «کیفیت» در زمینه غذا فراتر از طعم و زیبایی است. در این مقاله، تعریف و ویژگی‌های کیفیت در صنایع غذایی را شرح می‌دهیم و اهمیت آن را بررسی می‌کنیم.
مفهوم کیفیت در صنایع غذایی چیست؟
در صنایع غذایی، کیفیت یک مفهوم چندوجهی است که ویژگی‌های مختلفی را در بر می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که محصولات غذایی استانداردها، مقررات و انتظارات مشتری را برآورده می‌کنند یا از آنها فراتر می‌روند. کیفیت غذا نه‌تنها برای رضایت مصرف‌کننده بلکه برای سلامت و ایمنی عمومی نیز حیاتی است. در اینجا جنبه‌های کلیدی کیفیت در صنایع غذایی آورده شده است:
1. ایمنی: اطمینان از ایمن بودن غذا برای مصرف، اولویت اصلی است. ایمنی غذا شامل جلوگیری از آلودگی توسط پاتوژن‌ها، سموم یا سایر مواد مضر است. اقدامات بهداشتی سختگیرانه، پایبندی به مقررات و آزمایشات جامع از اجزای ضروری حفظ ایمنی در زنجیره تامین مواد غذایی هستند.
2. ارزش غذایی: امروزه مصرف‌کنندگان بیش از هر زمان دیگری مراقب سلامتی خود هستند و خواستار شفافیت در مورد ارزش غذایی آنچه مصرف می‌کنند، هستند. تولیدکنندگان مواد غذایی باید جدول دقیق مواد تشکیل‌دهنده و اطلاعات تغذیه‌ای را روی بسته‌بندی محصولات خود درج کنند و در رعایت دستورالعمل‌های غذایی جدی باشند؛ همچنین کاهش افزودنی‌های مصنوعی، ترکیب مواد طبیعی و درج ارزش غذایی محصول روی بسته‌بندی را در نظر بگیرند. مصرف‌کنندگان برای انتخاب آگاهانه در مورد رژیم غذایی خود به این اطلاعات تکیه می‌کنند.
3. تازگی: غذاهای فاسدشدنی مانند میوه‌ها، سبزیجات و برخی گوشت‌ها باید تازه و بدون فساد باشند. استفاده از زنجیره سرد برای نگه‌داری و حمل محصولات یخچالی و یخ‌زده به‌منظور حفظ طراوت و تازگی غذا بسیار مهم است.
4. عطر و طعم: ویژگی‌های حسی غذا از جمله طعم، مزه، بافت و عطر به کیفیت کلی آن کمک می‌کند. غذا باید انتظارات مصرف‌کنندگان را در مورد این ویژگی‌های حسی برآورده کند.
5. ظاهر: جذابیت بصری یکی از جنبه‌های مهم کیفیت غذا است. این شامل عواملی مانند رنگ، شکل و نحوه عرضه و بسته‌بندی است. ارائه جذاب غذا می‌تواند تجربه کلی غذاخوری را بهبود بخشد.
6. ثبات و شفافیت: ثبات طعم، بافت و ظاهر بسیار مهم است، به‌خصوص برای محصولات برند و بسته‌بندی‌شده. ثبات یکی از ویژگی‌های بارز کیفیت در صنایع غذایی است. مصرف‌کنندگان با هر خریدی از محصول مشابه، انتظار کیفیت یکسان دارند. برندهایی که می‌توانند به‌طور مداوم از نظر عطر، طعم، بافت و ویژگی‌های کلی محصول، همان تجربه قبلی یا حتی بهتر را به مشتریان ارائه دهند، اعتماد مشتریان خود را جلب می‌کنند. مصرف‌کنندگان انتظار دارند با هر خرید یک تجربه ثابت داشته باشند. نه اینکه با هر خرید جدید از همان محصول، طعم متفاوتی را بچشند. علاوه بر این، شفافیت در برچسب‌گذاری مواد تشکیل‌دهنده، منابع و روش‌های تولید، اعتماد و وفاداری مشتریان را تقویت می‌کند.
7. انطباق با استانداردها: کیفیت غذا اغلب بر اساس استانداردهای صنعتی و نظارتی ارزیابی می‌شود. پایبندی به روش‌های تولید خوب (GMP: Good Manufacturing Practices) و سیستم تجزیه و تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی (HACCP: Hazard Analysis and Critical Control Points) از جمله اقدامات کنترل کیفیت است.
8. پیشرفت‌های تکنولوژیکی: فناوری نقش اساسی در حفظ و ارتقای کیفیت در صنایع غذایی دارد. فرآیندهای کنترل کیفیت خودکار، کمک می‌کنند که محصولات با استانداردهای از پیش‌تعیین‌شده مطابقت داشته باشند.
9. روش‌های اخلاقی و توسعه پایدار: مصرف‌کننده مدرن نه تنها به سلامت شخصی بلکه به سلامت کره زمین نیز توجه دارد. مصرف‌کنندگان به سمت برندهایی جذب می‌شوند که تعهد به تجارت منصفانه، فرآیندهای سازگار با محیط زیست و روش‌های کشاورزی مسئولانه را نشان می‌دهند. این تغییر به سمت پایداری نشان‌دهنده آگاهی روزافزون از پیوستگی سیستم‌های غذایی جهانی و اهمیت حفظ منابع طبیعی است.
10. بسته‌بندی: بسته‌بندی در حفظ کیفیت غذا نقشی پررنگ دارد. باید در برابر آلودگی‌ها از غذا محافظت کند، تازگی را حفظ کند و اطلاعات دقیقی در مورد محصول ارائه دهد.
11. تطابق با مقررات: رعایت مقررات غذایی محلی و بین‌المللی، بسیار مهم و اساسی است. این مورد شامل رعایت استانداردهای تعیین‌شده توسط سازمان بهداشت در مورد مواد تشکیل‌دهنده، برچسب زدن و ایمنی غذا است.
هفته جهانی کیفیت
روز جهانی کیفیت هر ساله، دومین پنج‌شنبه ماه نوامبر برگزار می‌شود. روز جهانی کیفیت در سال 2023 مصادف با 9 نوامبر و 18 آبان 1402 بود و 6 تا 10 نوامبر نیز به نام هفته جهانی کیفیت نام‌گذاری شده است. موسسه کیفیت (The Chartered Quality Institute) هر سال موضوعی را برای روز جهانی کیفیت تعیین می‌کند. موضوع امسال «پی‌بردن به پتانسیل رقابتی شما» (realising your competitive potential) است.
حفظ تمام ارزش‌های کیفی در محصولات سوخاری
«شرکت سفره رنگین دریا» با نام تجاری مارین از برندهای باسابقه و مطرح در حوزه صنایع غذایی است که بیش از دو دهه است با تولید غذاهای فوری و سالم با محوریت غذاهای سوخاری، در راستای رفع دغدغه افراد پرمشغله برای تهیه غذاهای خوش‌مزه در زمان کوتاه و باکیفیت بالا قدم برمی‌دارد. مارین برای حفظ کیفیت محصولات خود، اقدامات مختلفی را سرلوحه کارهایش قرار می‌دهد.
این شرکت برای حفظ ایمنی و سلامتی محصولات خود از جمله فیله سوخاری، شنیسل مرغ و ناگت مرغ، از مرغ‌های تازه و باکیفیت و بهترین ادویه‌ها استفاده می‌کند. مارین، محصولات خود را با استفاده از به‌روزترین فناوری انجماد یعنی IQF منجمد می‌کند. انجماد محصولات خوراکی به این روش، از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کرده، ویتامین‌ها و ارزش غذایی را حفظ می‌کند و رنگ، عطر و طعم محصول را مانند روز اول نگه می‌دارد. استفاده از روش IQF، محصولات را از هرگونه مواد نگه‌دارنده بی‌نیاز می‌کند. بنابراین محصولات مارین بدون مواد نگه‌دارنده تولید و پخش می‌شوند.
شرکت مارین محصولات خود را تحت نظارت کارشناسان خبره و با رعایت کامل بهداشت، تهیه و بسته‌بندی می‌کند. تمام این موارد سبب شده تا مصرف‌کنندگان مواد غذایی، با خیالی راحت به سراغ محصولات مارین بروند و بدون هیچ‌گونه نگرانی بابت کیفیت و سلامت این محصولات، از محصولات غذایی مارین برای تغذیه خود و کودکانشان استفاده کنند.
سخن آخر
به طور خلاصه، کیفیت در صنایع غذایی مفهومی چند وجهی است که ایمنی، ارزش غذایی، ویژگی‌های حسی، ثبات و ملاحظات اخلاقی را پوشش می‌دهد. رعایت این استانداردها برای جلب اعتماد مصرف‌کننده و موفقیت کسب‌وکارهای فعال در حوزه صنایع غذایی حیاتی است.
همانطور که صنعت به نوآوری و پاسخ‌گویی به چالش‌های جهانی ادامه می دهد، تعریف کیفیت نیز گسترش می‌یابد و ابعاد جدیدی را در برمی‌گیرد تا اطمینان یابیم که غذایی که مصرف می‌کنیم نه‌تنها لذت‌بخش است، بلکه با ارزش‌های ما و حفظ محیط زیست نیز همخوانی دارد. شرکت مارین نیز به‌عنوان یکی از برندها فعال در زمینه صنایع غذایی، با تمام توان خود در راستای حفظ ارزش‌های کیفیت‌محور، گام برمی‌دارد.
