دلیل دیدار «محمد بن زاید» با فرد تحت تعقیب آمریکا؛ رقابت با ایران و قطر در افغانستان؟

بین الملل تابناک: «میدل ایست آی» در تحلیلی به دیدار «محمد بن زاید» و «سراج الدین حقانی» پرداخته است که متن آن در ادامه آمده است.

به گزارش رسانه‌های اماراتی و افغانستانی، دیدار سراج‌الدین حقانی با رئیس امارات، اولین سفر خارجی رسمی وزیر طالبان بود.

در همین راستا در کابل، این سوال مطرح شد که حقانی چگونه توانست کشور را ترک کرده با متحد ایالات متحده ملاقات نماید؛ در حالی که او در میان رهبران طالبان است که هم با تحریم های بین المللی و هم با حکم بازداشت چند میلیون دلاری مواجه است. یک منبع که تمایلی به فاش شدن نام خود ندارد، اعلام کرده زمانی که رهبران امارت اسلامی، آن طور که طالبان به عنوان نام دولت مطرح می کنند، به خارج از کشور سفر می کنند، معمولاً با تایید قبلی سازمان ملل است.

علیرغم این سوالات، طالبان و حامیان آنها شبکه های اجتماعی افغانستان را با تصاویر محمد بن زاید و حقانی در کاخ قصرالشطی پر کردند. حقانی حتی در یک هواپیمای اماراتی در مسیر ابوظبی به تصویر کشیده شد و رئیس اطلاعات حکومت طالبان حقانی را همراهی کرده است.

یک حساب کاربری در پلتفرم شبکه اجتماعی X متعلق به یکی از حامیان طالبان افغانستان، که گفته می‌شود از نزدیکان حقانی است، گفت: «انتظار می‌رود که سفر او سایر کشورها را به دعوت از رهبران آژانس بین‌المللی انرژی تشویق کند و در نتیجه تأثیر لیست سیاه را تضعیف نماید».

مریم معروف آروین، که ریاست یک سازمان حقوق بشر مستقر در کابل را بر عهده دارد، علیرغم خوش‌بینی برخی مردم در خیابان‌ها و در فضای مجازی، می‌گوید که از دیدن کشورهای منطقه که از رهبران طالبان استقبال می‌کنند، ناامید شده است. همچنین، آروین می‌گوید که سفرهایی از این دست، طالبان را که در سه سال پس از بازگشت به قدرت متهم به نقض حقوق بشر، به‌ویژه علیه زنان شده‌اند، «عادی‌سازی» می‌کند.

مریم معروف آروین در گفتگوی تلفنی از میدل ایست آی پرسید که اگر آنها به دعوت از رهبری طالبان ادامه دهند، چگونه می توانیم مطمئن باشیم که این کشورها واقعاً از حقوق بشر دفاع می کنند؟  او همچنین اعلام کرد که رویکرد سایر کشورها به طالبان، توهین به کسانی از ما است که برای حقوق بشر در افغانستان می جنگیم.

عبیدالله باهیر، استاد دانشگاه آمریکایی افغانستان معتقد است که واشنگتن و شورای امنیت سازمان ملل متحد به طور کلی «اقتدار اخلاقی خود را با انفعال خود در مورد جنگ در فلسطین از دست داده اند.

باهیر به میدل ایست آی گفت: «به نظر می رسد اولین استقبال عمومی امارات متحده عربی از رهبران طالبان یک نشانه از سراسر جهان است که در آن شاهد بی توجهی کشورها به قوانین بین المللی برای منافع ملی خود هستیم. در این مورد، این موضوع به نفع مردم افغانستان است. جلسات و گفتگوها همیشه بهتر از عدم مشارکت و انزوا جواب می دهد.»

رقابت خلیج فارس

آندریاس کریگ، دانشیار کینگز کالج لندن، این بازدید را بیشتر نمونه ای از سیاست واقعی در خلیج فارس می داند. او می گوید که این سفر که به خوبی تبلیغ شده، بخشی از تلاش های امارات متحده عربی برای مشارکت بیشتر در افغانستان است.

کریگ به میدل ایست آی گفت: امارات به دنبال نقاط ورودی برای تزریق خود به گفتمان در مورد افغانستان است.

ابوظبی رابطه طولانی با افغانستان داشته است که شامل اولین دوره قدرت طالبان در دهه ۱۹۹۰ می شود. در آن زمان، امارات متحده عربی یکی از تنها سه کشوری بود که حکومت طالبان را رسماً به رسمیت شناخت. از زمان بازگشت امارت اسلامی به قدرت در آگوست ۲۰۲۱، امارات متحده عربی پروازهای یکی از خطوط هوایی خود به کابل را از سر گرفته و رقیب منطقه ای قطر را شکست داده و قراردادی را برای مدیریت سه فرودگاه بین المللی افغانستان امضا کرده است.

کریگ می گوید که این قرارداد به ویژه روابط بین ابوظبی و وزارت کشور افغانستان را تقویت کرده است؛ ضمن اینکه امارات متحده عربی از سال ۲۰۲۲ با وزارت امور داخله (کشور) افغانستان سروکار داشته است. به این ترتیب آنها قراردادی را برای اداره امنیت فرودگاه ها منعقد کرده اند.

کریگ، گفت که این دیدار عمومی به احتمال زیاد بازتاب رقابت ابوظبی با قطر است؛ کشوری که واشنگتن آن را به عنوان نماینده خود برای طالبان انتخاب کرد و این گروه از سال ۲۰۱۱ دارای یک دفتر بوده است.

در واقع، این دومین بار است که محمد بن زاید به طور علنی با یک مقام بلندپایه طالبان ملاقات می کند. در دسامبر ۲۰۲۲، درست زمانی که جام جهانی قطر در حال برگزاری بود، رهبر امارات میزبان سرپرست وزارت دفاع، مولوی محمد یعقوب مجاهد، پسر بنیانگذار جنبش طالبان، ملا محمد عمر بود. در آن زمان برادر حقانی، یعقوب را همراهی می کرد. شهرت یعقوب و برادران حقانی نسبت به سایرین در دولت طالبان این است که آنها تا حدودی سختگیرتر هستند.

به این ترتیب، کریگ می‌گوید پیشنهادات محمد بن زاید به برخی از رهبران طالبان چنین است: «راهی برای برهم زدن روابط قطر با طالبان وجود دارد، زیرا دوحه هرگز به این سمت از جنبش طالبان نزدیک نبوده است».

به نظر می رسد منابع در افغانستان و امارات متحده عربی مایل به بازی در رقابت خلیج فارس برای توضیح گرم شدن روابط امارات متحده عربی با طالبان هستند. اما دوحه و ابوظبی در افزایش روابط با کابل تنها نیستند. مقامات طالبان ماه گذشته در مراسم تشییع ابراهیم رئیسی در تهران شرکت کردند؛ پس از آن که رئیس جمهور ایران در سانحه سقوط هلیکوپتر به شهادت رسید. آنها همچنین سال گذشته با رهبران حماس در ترکیه دیدار کردند.

مهم‌تر از همه، واشنگتن اخیراً اعلام کرده است که به دنبال سیاست «تعامل عمل‌گرایانه» با طالبان است.

به گفته هارون رحیمی، یک آکادمیک افغان مستقر در ایالات متحده، این سفر در نهایت تقویتی برای وجهه طالبان بود. او به میدل ایست آی گفت: این دیدار یک موفقیت برای روابط عمومی طالبان بود.