«ایندو-پاسیفیک» کانون رقابت در نظم نوین جهانی/ چین در حال گسترش نفوذ در «هند-آرام» است

بین الملل تابناک: «نشنال اینترست» در مقاله ای به بررسی چالشهای رئیس جمهور آینده آمریکا در خصوص منطقه ایندو-پاسیفیک (اقیانوس هند و اقیانوس آرام) پرداخته است که در ادامه ترجمه آن آمده است.

اینکه چه کسی کاخ سفید را به عنوان رئیس جمهور بعدی ایالات متحده تحویل خواهد گرفت، همیشه مورد توجه بین المللی است.

این موضوع اخیراً به یک نگرانی جهانی بزرگتر نیز تبدیل شده است، به ویژه زمانی که جهان در معرض چالش های مهمی قرار دارد. هر کسی که ایالات متحده را رهبری کند باید تصمیم بگیرد که چگونه از موقعیت ایالات متحده در چارچوب نظم مبتنی بر قوانین جهانی دفاع کند.

علاوه بر این، در میان بسیاری از مسائل ژئوپلیتیکی مهم و چالش برانگیز که رئیس جمهور آینده آمریکا با آن مواجه است، منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام از نظر استراتژیک نه تنها برای منافع ملی ایالات متحده بلکه برای حفظ نظمی که ریشه در حقوق بین الملل، باز و آزاد بودن، دارد. توانایی ارتقای موقعیت خود در این فضای جغرافیایی، معیاری برای ریاست جمهوری آمریکا است که به امنیت هند و اقیانوس آرام متعهد است.

با توجه به سلسله اقدامات خصمانه و تهدیدآمیز پکن در منطقه، در چند سال گذشته شاهد افزایش واکنش‌ها به این روند بوده ایم. جدیدترین آنها « اسکوآد» (Squad) است - یک ترتیب امنیتی چهار جانبه بین ایالات متحده، ژاپن، فیلیپین و استرالیا. «اسکوآد» اکنون به یکی دیگر از اجزای سازنده مجموعه گروه‌های امنیتی در هند و اقیانوس آرام تبدیل شده است، مانند گروه‌های «کوآد» و «آکوس» و گروههای متشکل از ایالات متحده-فیلیپین-ژاپن، و گروه‌های ایالات متحده-ژاپن-کره جنوبی.

آنچه امروز هند و اقیانوس آرام را از نظر ژئوپلیتیکی مهم می کند، وابستگی متقابل امنیتی فزاینده بین اقیانوس هند و غرب اقیانوس آرام است. این وابستگی متقابل ناشی از تمایل چین برای تسلط بر هر دو منطقه از طریق اجبار و به بهای از دست دادن حاکمیت ملی، حقوق حاکمیتی و تمامیت ارضی سایر کشورهای منطقه است.

پرداختن به چالش چین در اقیانوس هند و اقیانوس آرام نیازمند رویکردی جامع، سازگار و متقارن در میان کشورهای همفکر برای حفظ نظم مبتنی بر قوانین است. در عین حال، مهم است که به خاطر داشته باشیم که چندین کشور در اقیانوس هند و اقیانوس آرام و فراتر از آن نمی‌خواهند پکن را بیگانه و منزوی کنند، زیرا آنها روابط اقتصادی و تجاری قوی با چین دارند که برای منافع ملی آنها حیاتی است. اینکه رئیس جمهور بعدی ایالات متحده امریکا چگونه این سناریوی پیچیده را هدایت می کند، برای صلح، ثبات و امنیت در اقیانوس هند و اقیانوس آرام بسیار مهم است.

غفلت از اقیانوس هند در استراتژی «هند-آرام» آمریکا

ترتیبات امنیتی کنونی در اقیانوس هند و اقیانوس آرام به دلیل روابط استراتژیک رو به رشد چین با کشورهای آسیای جنوب شرقی و گسترش نظامی آن در دریای چین جنوبی به طور قابل توجهی بر آسیای شرقی و جنوب شرقی متمرکز است. حتی گروه «کوآد» عمدتاً بر روی اقیانوس آرام غربی با وجود حضور هند در این گروه متمرکز شده است.

در عین حال، پروژه های بزرگ Quad عمدتاً بر آسیای جنوب شرقی متمرکز شده است. با توجه به آسیب پذیری در برابر اجبار چین و تهدیدات امنیتی غیرسنتی مختلف، این تلاش ها حیاتی هستند. با این حال، برای کشورهای همفکر غرب، نادیده گرفتن نیمه دیگر منطقه اقیانوس هند و اقیانوس آرام اشتباهی بزرگ خواهد بود، زیرا این امر به قیمت حفظ و تامین نظم منطقه ای چین-محور تمام می شود.

اقیانوس هند با مسیرهای تجاری حیاتی، کابل های دریایی زیر آب و منابع انرژی، همراه با انبوهی از مسائل امنیتی، از دزدی دریایی و تروریسم گرفته تا رقابت قدرتها، مشخص می شود.

در نتیجه، این منطقه جغرافیایی برای چین حیاتی است تا بتواند منافع انرژی خود را تضمین کند، سلطه اقتصادی خود را گسترش دهد و قدرت بیشتری کسب کند. از سال 2008، چین شروع به عملیاتی کردن استراتژی دو اقیانوسی برای اعمال کنترل بیشتر بر دو اقیانوس استراتژیک هند و اقیانوس آرام کرده است.

با این وجود، در حالی که ایالات متحده و متحدانش در تلاش برای اعمال فشار بر چین در اقیانوس آرام هستند، افزایش خلاء قدرت در اقیانوس هند فرصت نگران کننده ای را برای پکن فراهم می کند تا خسارات استراتژیک خود در غرب اقیانوس آرام را جبران کند و همچنان نفوذ خود را در سراسر هند و اقیانوس آرام دنبال کند.

در دهه گذشته، چین حضور دریایی خود را در اقیانوس هند افزایش داده است. پکن علاوه بر پایگاه دریایی خود در جیبوتی، دسترسی نظامی به بنادر پاکستان، بنگلادش، میانمار و سریلانکا را نیز تضمین کرده و در ساخت پایانه‌های سودان، کنیا و امارات متحده عربی سرمایه‌گذاری کرده است.

بر این اساس، چین ادعای ارضی خود را بر نپال، بوتان و هند دنبال کرده است. علاوه بر این، پکن همچنین با کشورهای مختلف آفریقایی ساحلی در امتداد اقیانوس هند غربی قراردادهای عملیات شیلاتی منعقد کرده است که این کشور را قادر می سازد تا به طور ناعادلانه با ماهیگیری در مقیاس کوچک محلی در مناطق اقتصادی انحصاری کشورهای مربوطه رقابت کند.

 این امر ناگزیر به شیوه‌های ماهیگیری ناپایدار و آسیب‌های زیست‌محیطی بالقوه، مشابه آنچه در دریای چین جنوبی در حال وقوع است، می‌انجامد.

برخلاف ترتیبات امنیتی سازمان یافته که برای بازدارندگی و عقب راندن چین در اقیانوس آرام وجود دارند، چنین مکانیسم‌هایی در اقیانوس هند وجود ندارد. مهمتر از آن، ایالات متحده هنوز نقش خود را به عنوان یک نیروی تثبیت کننده در این بخش از جهان به حداکثر نرسانده است.

همین موضوع منجر به خلاءهای بیشتری می شود که توسط چین مورد بهره برداری قرار می گیرد. این موضوع، نظم مبتنی بر قوانین در اقیانوس هند و اقیانوس آرام را به شدت تضعیف می کند.

دو گزینه باید توسط رئیس جمهور بعدی ایالات متحده بررسی شود. اول، مفهوم سازی مجدد دیدگاه ایالات متحده در مورد هند و اقیانوس آرام. استراتژی هند-اقیانوس آرامِ واشنگتن در حال حاضر نمی تواند کل اقیانوس هند را در بر بگیرد، بنابراین گزینه های سیاست پیشگیرانه را محدود می کند. منطقه مسئولیت فرماندهی هند و اقیانوس آرامِ واشنگتن (INDOPACOM)  اغلب به هند ختم می شود و بقیه اقیانوس هند را از محدوده و نظارت استراتژی هند و اقیانوس آرام ایالات متحده خارج می کند.

به عنوان مثال، پایگاه دریایی چین در غرب اقیانوس هند توسط واشنگتن از منظر آفریقا محوری نگریسته می شود؛ به جای آنکه ذیل استراتژی هند و اقیانوس آرام قرار گیرد.

این امر باعث می‌شود که در مقابل درک واشنگتن از فعالیت‌های چین در هند و اقیانوس آرام، نقاط ضعف زیادی باقی بماند و در نتیجه آسیب‌پذیری‌های استراتژیک حیاتی را آشکار کند.

علاوه بر این، روابط اقتصادی واشنگتن با کشورهای کوچکتر اقیانوس هند هنوز به حداکثر ممکن نرسیده است. به طور مشابه، استرالیا نیز محدودیت های مشابهی را نسبت به چشم انداز استراتژیک خود از اقیانوس هند دارد.

چین قبلاً کنترل خود را بر جزایر سلیمان و تا حد زیادی در نائورو اعمال کرده است. پیشرفته‌های قوی قبلاً در خصوص پاپوآ و گینه نو و سایر کشورهای جزیره‌ای در اقیانوس آرام صورت گرفته است که همگی بخشی از «حیاط خلوت» استرالیا به شمار می رفتند.

نقصان دامنه عملیاتی «کوآد»

 مشکل مشابهی در اقیانوس هند وجود دارد. متأسفانه، پروژه دامنه دریایی هند و اقیانوس آرام گروه «کوآد» نیز محدود به شرق اقیانوس هند است. اعضای کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا با تشخیص خطرات، قانون بازنگری استراتژی اقیانوس هند را در ماه مه امسال معرفی کردند که بر اساس آن کاخ سفید باید یک استراتژی رسمی و جامع برای اقیانوس هند ارائه کند. هر کسی که در انتخابات ریاست جمهوری امسال آمریکا برنده شود، باید نحوه تعامل ایالات متحده در هند و اقیانوس آرام را تغییر دهد و این موضوع را به طور رسمی به مجلس نمایندگان اعلام کند.

دوم، حمایت بیشتر و موثرتر از موقعیت هند در اقیانوس هند برای ایالات متحده بسیار مهم است. در میان فعالیت‌های چین در منطقه اقیانوس هند، هند خود را به عنوان تنها دموکراسی هند-اقیانوس آرام با مزیت جغرافیایی، نفوذ و وزن عملیاتی نظامی برای توازن در برابر چین قرار داده است.

امروز، ارتش هند همچنان در یک درگیری شدید با ارتش آزادیبخش خلق (PLA) در هیمالیا قرار دارد. در آگوست 2020، هند با در دست گرفتن کنترل محدوده کایلاش، مزیت نظامی چین را خنثی کرد، در حالی که در دسامبر 2022، ارتش هند تهاجمات چین به بخش تاوانگ ایالت آروناچال پرادش هند را دفع کرد.

علاوه بر این، از سال 2022 تا 2023، بودجه سرمایه نیروی دریایی هند برای خرید سکوها و تجهیزات جدید نسبت به سال قبل 45 درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، هند نه تنها استقرار نیروی دریایی خود را در سراسر اقیانوس هند افزایش داده است، بلکه تجهیزات و فناوری جدید را در نیروی دریایی خود ادغام کرده و قابلیت های اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی خود را بهبود بخشیده است. بر این اساس، هماهنگی نزدیک با هند در راستای منافع استراتژیک ایالات متحده و منطقه هند و اقیانوس آرام خواهد بود.

این در حالی است که چین فعالیت های نظامی، سیاسی و اقتصادی خود را در اقیانوس هند گسترش می دهد تا نه تنها موقعیت هند را محدود کند، بلکه جاه طلبی های خود را در اقیانوس هند دنبال کند.

پکن همچنین از همسایگان هند به عنوان اهرم متعادل کننده و فشار برای برهم زدن نفوذ دیپلماتیک دهلی نو استفاده می کند – یکی از آنها پاکستان مجهز به سلاح هسته ای است که همچنین امنیت هند را تضعیف می کند. هند که احتمالاً در پیچیده ترین جایگاه ژئوپلیتیکی در اقیانوس هند و اقیانوس آرام واقع شده است - بین دو کشور تجدیدنظرطلب دارای سلاح هسته ای- به حمایت کشورهای همفکر نیاز دارد.

ایالات متحده باید به همان اندازه که در غرب اقیانوس آرام، اروپا و خاورمیانه حضور دارد، در حفظ نظم مبتنی بر قوانین در اقیانوس هند قاطع باشد. این امر مستلزم عقب راندن ماجراجویی چین در امتداد LAC، نپال و بوتان از یک سو و حفظ قوانین حوزه دریایی مبتنی بر هماهنگی مداوم با هند از سوی دیگر است.

علاوه بر این، واشنگتن باید موضع قاطع تری را در قبال اسلام آباد برای بی ثبات کردن مستمر منطقه از طریق حمایت مستقیم خود از گروه های تروریستی فعال در سراسر جنوب آسیا اتخاذ کند.

جایکاه مهم هند در استراتژی «هند-آرام» آمریکا

برای آمریکا، جلب اعتماد دهلی نو با فاصله گرفتن از کسانی که با منافع دهلی نو مخالف هستند، بسیار مهم است. در واقع، همزمان با تقویت هماهنگی با هند از طریق همکاری نظامی، ایالات متحده همچنین باید به کشورهای کوچکتر اقیانوس هند گزینه‌های اقتصادی و توسعه شفاف‌تر و پایدارتر را به عنوان جایگزینی برای عمیق‌تر شدن ردپای تجاری پکن در منطقه ارائه دهد.

از آنجایی که چین در ماجراجویی خود در اقیانوس هند با خطرات استراتژیک کمتری مواجه است، می تواند بیشتر نیروی نظامی خود را در غرب اقیانوس آرام متمرکز کند. بنابراین، اعمال هزینه های بیشتر برای اقدامات چین در اقیانوس هند به منظور افزایش ریسک این کشور در سراسر هند و اقیانوس آرام، بسیار مهم است.

در این راستا واشنگتن باید به بر مانورهای نظامی چین در غرب اقیانوس آرام با مشارکت متحدانی مانند ژاپن، استرالیا، فشار وارد کند.

با این حال، برای واشنگتن، این کار آسانی نخواهد بود. کسری اعتماد بین غرب و منطقه شدید است و دلیل خوبی دارد. رئیس جمهور جدید آمریکا و تیم آنها باید فوراً شروع به نفوذ کنند. علاوه بر این، حمایت هند، به دلیل حسن نیت آن در منطقه، در این زمینه حیاتی خواهد بود.

بنابراین، همانطور که رابرت کاپلان تاکید می کند، اقیانوس هند در حال تبدیل شدن به یک منطقه غیرقابل انکار برای نفوذ جهانی است. اگر ایالات متحده نتواند فعالانه با شرکای همفکر خود تعامل کند، عواقب آن برای منافع ایالات متحده و نظم مستقر مضر خواهد بود. بر این اساس دیدگاه رئیس جمهور جدید ایالات در خصوص منطقه هند و اقیانوس آرام بسیار حائز اهمیت است و آینده آنرا تعیین خواهد کرد.