لنده، نگینی غریب در کهگیلویه و بویراحمد /لنده نیوز

نویسنده وبلاگ «لنده» در معرفی وبگاه خود چنین نگاشته است:

بخش لنده در استان كهگيلويه و بويراحمد بعد از 76 سال سابقه بخشداري هنوز شهرستان نشده و دغدغه اصلي مردم لنده شهرستاني شدن است. دغدغه اصلي مردم لنده ارتقاي اين بخش است.

لنده نخستين بخش كهگيلويه ‌و بويراحمد با قدمت ديرينه اجتماعي، فرهنگي به سبب 80سال پيشينه در مرکزيت سياسي، اداري، انتظامي، آموزشي و تجاري از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است.

اين بخش در سال 1313 به بخش ثلاث بهبهان شهرت داشته و بسياري از نقاط شهرستان‌هاي كهگيلويه و بهمئي را شامل مي‌شد.

ساخت نخستين مدرسه استان در لنده، (مدرسه ارديبهشت)، نخستين هنگ ژاندارمري، نخستين مركز ثبت احوال، ثبت نخستين شناسنامه استان در سال 1309 و نخستين مركز شهرنشيني در كهگيلويه و بويراحمد گوياي قدمت و وسعت اين بخش است. ‏

جمعيت و وسعت

بخش لنده با وسعت 850 كيلومتر مربع، چهار شهرك و 106 روستا دارد و با جمعيت، 39 هزار نفر (10 هزار نفر روستايي، 15 هزار نفر عشايري و 14 هزار نفر شهري)، از شمال به بخش‌هاي چاروسا و ديشموك، از جنوب به شهرستان بهبهان، از شرق به دهدشت و از غرب به بهمئي منتهي مي‌شود و تاكنون ميزبان 23 بخش‌دار بوده است. ‏

لنده و دفاع مقدس

مردم لنده در دين‌داري، ولايت‌مداري، ارتباط مستمر با روحانيت و عشق به اهل‌بيت(ع) نمونه هستند که نشان‌هاي آن وجود 32 مسجد و حضور پر شور و شعور در مناسبت‌هاي ملي و مذهبي، حضور در نماز جمعه و مشاركت فعال در انتخابات است.‏

مردم لنده در طول هشت سال دفاع مقدس حضوري فعال داشتند به طوري که بيش از 87 شهيد، 326 جانباز و 14 آزاده به نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران تقديم کردند.‏

لنده و مذهب

وجود 32 مسجد و امامزاده‌هاي مختلف در بخش لنده و برگزاري مراسم عزاداري سرور و سالار شهيدان در قديمي‌ترين هيات مذهبي استان (هيات قمربني‌هاشم(ع)) كه بيش از 100 سال به فعاليت خود ادامه مي‌دهد، از نشانه‌هاي تدين در اين بخش از مملكت اسلامي است. مردم متدين لنده در سال بويژه در ايام محرم و رمضان حضوري فعال در تكايا و مساجد دارند، تعزيه خواني در لنده از سابقه طولاني برخوردار است گروه‌هاي تعزيه خواني لنده عنوان گروه برتر را در اين زمينه در استان كسب كرده‌اند.

ساختار اداري لنده

يکي از شرايط اصلي در نظام شهري و شهرسازي داشتن زير‌ساخت‌هاي اداري لازم است که اين شرايط در شهر لنده موجود است؛ از جمله وجود هفت اداره مستقل، 25 نمايندگي اداري، پنج بانك مستقل و مركز آموزش‌عالي (دانشگاه پيام نور) براي به ثمر نشستن آرزوي ديرينه مردم كه شهرستاني شدن است و مي‌طلبد مسئولان اقدام‌هاي جدي‌تري را در اين خصوص انجام دهند. لازم به يادآوري است در کنار بخش‌داري لنده که در استان اول است شهرداري لنده در سال 1369 شروع به فعاليت کرده است.‏

امتيازات لنده

‏ از ديگر امتيازات لنده وجود مناطق گردشگري در اين بخش است که مي‌توان به نقاط گردشگري بكر و جذابي همچون دلي مهرجان، دلي خياركار، آب موگرمون و بزرگ‌ترين شتر سنگي دنيا اشاره کرد همچنين وجود امامزاده سيدعمادالدين‌ولي ‌(ع) مي‌تواند بستر مناسبي براي فعاليت‌هاي گردشگري و زيارتي باشد اما با کمال تاسف تاكنون براي ايجاد تفرجگاه‌هاي مناسب در اين مناطق، هيچ‌گونه سرمايه‌گذاري چه از طريق بخش خصوصي و چه دولتي انجام نگرفته است. ‏

دو ناحيه سردسيري و گرمسيري، رودخانه‌هاي دائمي و فصلي پرآب مارون، جن، سرچشمه‌هاي خنك سرحدات دلي خياركار و دلي مهره و آثار باستاني مربوط به ميرلعلپا، كهناب، آتشگاه، بزرگ‌ترين شتر سنگي دنيا، داشتن جاده شوسه براي رفتن به كوه سياه و سفيد و باغ‌هاي ميوه‌هاي سردسيري و گرمسيري همه از بركاتي است كه خداوند به مردم اين بخش ارزاني داشته است.

بخش لنده در خصوص آب کمبودي ندارد، وجود دو رودخانه موگرمون و جن در اين بخش گامي در راستاي پيشرفت كشاورزي خواهد بود همچنين بخش لنده استعداد خوبي در زمينه كشاورزي و زنبورداري دارد كه بهترين عسل را به بازار استان تحويل مي‌دهد. ‏

راه‌هاي ارتباطي

با توجه به موقعيت کوهستاني لنده، تنها راه ارتباطي مطمئني که مي‌توان در طول سال از آن استفاده کرد، جاده لنده به دهدشت است که به وسيله پل ارتباطي که بر روي رودخانه مارون ساخته شده است تردد مردم صورت مي‌گيرد. خاطره سيل ويرانگر سال 65 که چندين روستا را ويران کرد هنوز در ميان مردم زنده است همان سيلي که پل نصب شده بر روي رودخانه مارون را ويران كرد و مردم تا مدتي به وسيله بلم و قايق تردد مي‌کردند. در گذشته‌هاي دور با توجه به شرايط زماني و موقعيت شهر لنده ارتباط و راه‌هاي کوچرو مانند راه لنده به قلعه رئيسي مورد توجه بسيار بود و هنوز هم بعد از گذشت چندين سال نه تنها اين مسير بلکه مسير لنده به بهمئي و بهبهان نيز تکميل نشده که شايسته است اداره کل راه و ترابري استان در اين مورد اقدام عاجلي صورت دهد.‏

شتر سنگي لنده

مجسمه شتري خوابيده در شهر لنده ساخته دست بشر نيست و نشان از قدرت خداوند است که به جرات مي‌توان گفت اين بزرگ‌ترين شتر سنگي دنيا است كه اين در دل کوهي در شهر لنده قرار دارد مجسمه يادشده از فاصله 10کيلومتري، قابل رويت است.

خواست مردم لنده

درخواست مردم در اين خصوص توسعه و ساخت جاده لنده به قلعه رئيسي و همچنين جاده لنده به بهبهان است که اگر اين امر صورت گيرد اين بخش از بن‌بست خارج خواهد شد.‏

به مردم لنده وعده‌هاي زيادي در خصوص ارتقاي اين شهر داده شد ولي هنوز خبري نيست، اميد است اين امر و خواست چندين ساله مردم لنده محقق شود.‏

درختي بدون شاخ و برگ اما مقاوم

در سال‌هاي اخير، لنده همانند درخت تنومندي که شاخ‌هاي اصلي و فرعي و برگ‌هايش را زده باشند بدون نگاه کارشناسي صحيح و منصفانه چندين بخش و منطقه از آن مشتق شد و به استقلال رسيد، که اين امر به اعتبار و استحقاق لنده براي شهرستان شدن خدشه وارد کرده است. درصورتي که همه به خوبي مي‌دانند پس از شهرستان‌هاي (ياسوج، گچساران و دهدشت) بخش لنده براي استقرار فرمانداري در اولويت قرار داشت. حال با توجه به اين ‌که پيشرفت و توسعه يک بخش در گرو ارتقاي سطح تقسيمات کشوري و تبديل به فرمانداري است اميد داريم با توجه به خواست به‌حق مردم شريف و فرهنگدوست بخش لنده و ايل طيبي اين خواست محقق شود.‏

چرا مسئولان به لنده نمي‌روند

همزمان با روي کار آمدن دولت نهم و شروع سفرهاي استاني بارقه اميدي در دل مردمان شهرها و روستاي کشور زنده شد که از نزديک شاهد حضور وزرا و دولتمردان در شهرها و روستاهاي خود باشند. دولت دکتر احمدي نژاد با هدف شناخت مشکلات و حل آن اقدام به برگزاري سفرهاي استاني کرد. دولتمردان سه بار به استان كهگيلويه و بويراحمد سفر کرده و طرح‌ها و پروژه‌هايي را تصويب و اجرا کرد. لنده قديمي‌ترين بخش استان نيز چشم انتظار قدوم وزرا و دولت مردمان بود که در طي اين سه سفر هنوز هيچ وزيري به اين منطقه سفر نکرده است و مردم هنوز چشم به راه و منتظر دولتمردان هستند.

لنده، صنعت و اشتغال

اگر چه پس از پيروزي انقلاب اسلامي خدمات قابل توجهي به اين منطقه شده ولي به دليل بن بست بودن، محروميت مفرط ناشي از عقب افتادگي، دسترسي نداشتن به امکانات مرکزي، نبود راه‌هاي ارتباطي، نبود فرصت‌هاي مناسب کشاورزي، صنعتي و بيکاري ناشي از آن اين بخش با مشکلات و معضلات عديده‌اي دست و پنجه نرم مي‌کند. افتتاح و راه اندازي پروژه‌ها و طرح‌هاي صنعتي زمينه ساز توسعه، اشتغال، جلوگيري از مهاجرت‌هاي بي رويه خواهد بود. به جرات مي‌توان گفت، لنده منطقه‌اي است که هيچ طرح و پروژه صنعتي در آن وجود ندارد.

لنده و رسانه‌هاي استان ‏

صداو سيماي کهگيلويه و بويراحمد( شبکه دنا) چند سال است که فعاليت خود را با پخش برنامه‌ها افزايش داده است. شرايط صدا و سيماي استان مانند بقيه اداره‌ها و سازمان‌هاي استان متمرکز در ياسوج است و به نسبت امکان ارائه خدمات و پوشش اخبار و مسائل ديگر شهرها را ندارد. مردم لنده در کنار ارتباطات مستقيم با مسئولان استان مي‌توانند خواست‌هاي خود را از طريق نشريات منعکس کند اما مشاهده مي‌شود اين راهکار از سوي مردم لنده مورد استفاده قرار نمي‌گيرد.‏

نخبگان لنده‌اي

با وجود تمامي مشكلات موجود براي ادامه تحصيل مردم ولايتمدار لنده، تاكنون اين بخش چندين مسئول كشوري و استاني را به ايران اسلامي معرفي كرده است، از جمله آنها مي‌توان معاون وزير تعاون، معاون وزير اقتصاد و دارايي، معاون و مشاور وزير راه و ترابري، معاون وزير آموزش و پرورش، رئيس سازمان نوسازي مدارس كل كشور، مديركل و رئيس هيات مديره بانك توسعه تعاون، مديرعامل بانک توسعه صادرات، مديران عامل شركت‌هاي مهمي چون ساتكاب تهران، بيمه دي، چندين نفر اعضاي هيات علمي و معاونان آموزشي و پژوهشي دانشگا‌ه‌هاي معتبر دولتي و آزاد و موسسات تحقيقاتي وابسته به جهاد كشاورزي و صدا و سيما اشاره كرد. در حال حاضر از هفت فرماندار شهرستان‌هاي مختلف استان دو فرماندار از اين منطقه هستند. با توجه به اين جمعيت كم و اين همه توانايي شايسته است براي رفاه حال مردم اين خطه از ايران اسلامي، هر چه زودتر اين بخش به شهرستان تبديل شود تا بتوانيم شاهد پيشرفت‌هاي بيشتري در زمينه‌هاي گوناگون در اين منطقه باشيم.‏

شناخت بيشتر کهگيلويه و منطقه لنده ‏

مركز اين شهرستان ـ دهدشت ـ در قسمت دشت كهگيلويه ( زير كوه )
واقع شده و از دو قسمت جداگانه تشكيل شده است. قسمت قديمي شهر مخروبه شده و به دهدشت كهنه معروف است. قسمت جديد آن، فضايي نيمه شهري و نيمه روستايي است كه با توجه به وضع زندگي و شكل ظاهري فعاليت‌هاي مردم و نماي ساختمان‌ها، وجه روستايي آن جلوه بيشتري دارد. كهگيلويه در زمان‌هاي قديم جزء استان لرستان بزرگ بود. استرابون، جغرافيدان مشهور يونان باستان، كهگيلويه را بخشي از خاك اوكسي‌ها ( نام هخامنشي خورستان ) مي‌داند. در دوره ساسانيان، قباد ساساني ارگان ( ارجان ) را در قسمت دشتي آن بنا نهاد كه «قباد خوره» ناميده مي‌شد. مناطق كوهستاني آن را نيز «رم زميگان» مي‌ناميدند. در دوران بعد از اسلام «قباد خوره» به نام شهر حاكم‌نشين آن ولايت ارگان ( ارجان ) و مناطق كوهستاني آن «رم زميگان» به كهگيلويه شهرت يافت. در قرن‌هاي بعدي كه شهر ارگان ويران شد و افشارها و لرها سراسر آن را تصرف كردند، تمامي اين خط كهگيلويه و قسمت كوهستاني آن، «پشتكوه» و قسمت دشتي آن، «زيركوه» ناميده شدند. كهگيلويه از سه كلمه «كوه»، «گيل» و «اويه» تركيب يافته است. كلمه «او» پسوند مالكيت است. بنابراين معناي اين نام «منطقه كوهستاني گيل» است. ‏در اين منطقه ايلات و طوايف گوناگوني در روستاها و دهات زندگي مي‌کنند و اين منطقه داراي تقسيم بندي خاصي است که مي‌توان به مناطق طيبي گرمسيري جنوبي، طيبي گرمسيري شمالي، طيبي سرحدي شرقي، طيبي سرحدي غربي، بهمئي گرمسيري جنوبي، بهمئي گرمسيري شمالي، بهمئي سرحدي شرقي، بهمئي گرمسيري غربي، سرآسياب يوسفي، دهدشت غربي، دهدشت شرقي، دشمن زياري، پشته زيلائي، اجم، راک، چرام و سرفارياب اشاره کرد.‏شهر لنده در منطقه طيبي گرمسيري شمالي واقع و از روستاهاي مختلفي تشکيل شده است. اين روستاها در گذشته از رونق خاصي برخوردار بودند ولي با توسعه شهر نشيني شاهد کوچ روستائيان به شهرهاي لنده و دهدشت و ديگر شهرها بوديم و تعدادي از اين روستاها خالي از سکنه شدند.‏

طيبي گرمسيري شمالي را بهتر بشناسيم

منطقه طيبي از روستاهاي زير تشکيل شده است: سرآسياب، موگرمون، يکشبه گرداب، آب رزگه، ايدنک، گود سرخ مال آخوند، مال ملا، مونه، بنه علي ياري، دلکون، گرداب کبير، تراب عليا، دم تنگ عروه، شيتاب، کهناب، تل قلعه موگرمون، مال شيخ، نهضت عليا، ده نارراوک، راوک، دشت ناصري، دره جفتي دشت، عليرضا گرداب، گرداب عليا، گرد کلات، مالب، وحدت آباد موگرمون، بنه بلوط ، بهشت آباد، آتشگاه بزرگ، مال آخوند، مله شيتاب، آب رزگه مله عيوضي، تک پيشرويي، چال گروموگرمون، نهضت سفلي، سرتنگ موگرمون، مورد باغ راواک، نرسياه دشت ناصري، مورجن، آب گاون کوچک، آتشگاه پايين، خوش چرو، دماشکفت مونه، دره زنگ، تل قوچان، تل گنج گه، سرپر آتشگاه، سرتنگ لنده، سرخلون، کوردالوابرزگه، گه گه احمد، سه گشه مال آخوند، دم تنگ لنده، برآفتاب چهار گود قيام، برد سفيد سر طوس، بيشه‌اي، تنگ زرد قيام، جان خاني، چال پير، چال کنار قيام، چندار قوي، ديلک، دو کوه، دول ابزار، سکده، عروه سفلي، عروه وسطي، کون اسپيد، گندمزار روج، گورآبادي دره بنگ، موگر، تسرم قلاتي، دول برفي برد سفيد، برد زرد، بره مال، تنگ راستگون، چل تاگ، چلي، دم تنگ چاهن، دوک، روچ سفلي، سرسوره، دره بنگ، صفي خاني، عروه عليا، کتج، کل، کل شور، گردن گرد، گردن روچ، گرک، لاروب ونرگسي دره بنگ.‏