دریاچه ارومیه؛ مسأله‌ای زیست محیطی و چند نکته اساسی

به دنبال نگرانی‌های مردمی درباره سرنوشت دریاچه ارومیه، اتفاقاتی در این باره در کشور حال رخ دادن است که باید به صورت جدی مورد توجه مردم و مسئولان قرار گیرد.

به گزارش «تابناک»، اساسا دغدغه و نگرانی مردم و به ویژه مردمان استان‌های آذربایجان شرقی و غربی درباره سرنوشت دریاچه ارومیه به عنوان یک موهبت طبیعی، نه تنها نگران کننده نیست که اتفاقا ناشی از دردمندی و حساسیت افکار عمومی به مسائل مرتبط به محیط زیست و در مرحله بالاتر مسائل اجتماعی و اقتصادی کشور است. با وجود این، با توجه به رویدادهای رخ داده در این مناطق در چند روز اخیر، در این ارتباط هم مسئولان و هم مردم، امیدواریم، به این نکات توجه کنند.

بنابراین، در مرتبه نخست، مسئولان نباید به هیچ وجه این موضوع، یعنی تجمع مردم در اعتراض به بی توجهی به سرنوشت دریاچه ارومیه را سیاسی و امنیتی تعبیر کنند، بدین گونه که مطالبات معترضان به این مسأله را به مطالبات سیاسی گروه‌های گوناگون مرتبط کرده و درخواست مردم برای توجه به یک مسأله ملی را مترادف با جرم دانسته و از این رهگذر، خود را از مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مبرا کنند.

این موضوع هنگامی خطرناک‌تر خواهد بود که علاوه بر سیاسی کردن موضوع، با این مسأله برخورد امنیتی شود و تجمعی مردمی برای مطالبه حق ملی و طبیعی را به معضلی امنیتی برای کشور تبدیل کنند؛ البته تردیدی نیست که اجتماعات از پیش اعلام شده در مکان‌ها و با شعارهای مشخص که مخل نظم عمومی هم نشود، توسط پلیس باید محافظت شود و تردیدی نیست که حتی حضور پلیس نیز در چنین تجمعاتی ضامن اجرای نظم تجمعات و جلوگیری از هر گونه اقدام احتمالی علیه معترضان است.

دوم آن که اکنون مسئولان کشور در مجلس و دولت، نباید هم‌اکنون خود را طلبکار دیگری دانسته و با انداختن توپ به زمین دیگری بر موج اعتراضات سوار شده و از این بابت برای خود محبوبیتی به دست آورند، چه، اگر کوتاهی در این باره شده، هم مجلس و هم دولت به سهم خویش در این زمینه مقصرند، به ویژه آنکه بدیهی است این حادثه یک شبه پدید نیامده و در فرایندی زمان‌دار رخ داده است.

در واقع، هم مجلس و هم دولت می‌توانستند با اقدامات خود در حوزه‌های مرتبط با اختیارات خویش، مانع چنین اتفاقی شوند؛ بنابراین، از یک سو این مسأله که همواره عنوان می‌شود، دولت مسئول اجراست، نمی‌تواند مفری برای مسئولیت‌ناپذیری نمایندگان مجلس شود و آنان اکنون خود را طلبکار بدانند، آن هم نمایندگانی که برای یک مسأله کوچک سیاسی تا به مطالبات خود نرسند، دست از کار نمی‌‌کشند و از سوی دیگر هم مجموعه دولت ـ به ویژه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مسئول ـ نمی‌توانند با سیاسی خواندن ماجرا، شانه از بار مسئولیت خالی کنند. 

سوم اینکه افزون بر این، مردم دغدغه‌مند هم باید اجتماعات خود را از حواشی سیاسی به دور نگه دارند، چرا که تردیدی نیست، عناصر فرصت طلب و بعضا برخی فرقه‌های تجزیه‌طلب می‌کوشند، خود را در میان مطالبات مردمی و ملی پنهان کنند و به نوعی تنش در تجمعات و شهرها ایجاد کرده و در این بین، به اهداف خود رسیده و اجازه ندهند که مطالبات مدنی مردم شنیده و برای تحقق آن کوششی شود.

پس در یک جمع‌بندی اجمالی، اهتمام مسئولین و حضور و مطالبه مردم با توجه به نکات زیر باید هوشمندانه و با شعور مدنی خاص همراه باشد تا این مطالبه همگانی و در چهارچوب قانون، مسئولان را به تلاش بیشتر برای محافظت از سرمایه‌های ملی کشور هدایت کند.

1 ـ قطعا در این نکته تردیدی نیست که وضعیت زیست محیطی منطقه با توجه به شرایط بحرانی دریاچه ارومیه، در خطر جدی است.

2 ـ در بروز این مسأله تک تک نهادهای تقنینی، اجرایی و نظارتی مسئول و مقصرند.

3 ـ پیگیری و حساسیت مردم نه یک تهدید که یک فرصت و موهبت است.

4 ـ پاسکاری مسأله و مقصر دانستن این و آن، نه تنها مشکلی را برطرف نمی کند، بلکه خیانتی است که نسل‌های آینده نیز از پیامدهای سوء آن متضرر خواهند شد.

5 ـ در این نکته هم قطعا تردیدی نیست که با توجه به شرایط خاص فرهنگی و اقلیمی منطقه، گروه های معاند و تجزیه طلب در پی سوء استفاده از احساسات پاک مردم هستند تا به میزان خبط و خطای مسئولین، ماهی خود را از آب بگیرند، چنانکه حتی سرکرده منافقین هم دست به کار شده است.

6 ـ تنها راه برون رفت از این وضعیت، هم‌فکری، همدلی و اعتماد متقابل مردم و مسئولین و تلاش همه جانبه در رفع مشکل است.