مین‌هاى
زمینى سال‌ها و اغلب دهه‌ها پس از پایان جنگ‌ها در زمین باقى مى‌مانند به
طورى که در حال حاضر 90 میلیون مین خنثى نشده در سراسر جهان وجود دارد و
بیش از 84 کشور جهان با این مسئله مواجه هستند.
طبق اعلام مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد در ایران این سلاح مرگبار سالانه
بیش از 15 تا 20 هزار نفر کشته و مجروح می‌کند که بیش از 80 درصد آنها را
غیرنظامیان تشکیل مى‌دهند.
مین‌های ضدنفر به علت وزن سبک و کمى که دارند، روان و گردان هستند و بر
اثر باران و نزولات جوى از جایى به جاى دیگر حرکت کرده و اثرات مخرب خود را
همیشه حفظ مى‌کنند.
مین‌هاى زمینى به نحوى ساخته مى‌شوند که قربانى خود را از پاى درآورند یا دست کم او را ناکارآمد کنند.
زمانى که قطعنامه شماره 598 در سال 1368 بین دو کشور ایران و عراق به
امضا رسید، تمام مردم مرزنشین نواحى غرب و جنوب غربى کشور که هشت سال تمام
زیر آتش توپ و هواپیما و موشک و بمب بودند و زمین و کاشانه و مال خود را از
دست داده بودند، جشن گرفتند.
همگان گمان مى‌کردند که تاریخ آلام و دردهایشان به پایان رسیده است اما
متأسفانه آنان متوجه نبودند که جنگ هنوز در این مناطق وجود دارد.
گستردگى و استفاده و کاربرد وسیع از سلاحى آرام اما مخرب و مرگبار به نام
«مین‌هاى زمینى» موجب شد که فاجعه‌انگیزترین تراژدى در کشتار و نقص عضو
انسان‌هاى بى‌گناه در این مناطق ایجاد شود.
آلودگى به مین و مواد منفجره در مرزهاى غربى و جنوب‌غربى کشور ایران بر
اثر جنگ تحمیلى رژیم بعث عراق صورت گرفت و این امر موجب شد ایران در طول
هشت سال جنگ با عراق به یکى از قربانیان بزرگ مین در جهان تبدیل شود.
کردستان در زمره استان‌های آلوده به مین
استان‌هاى ایلام با مساحت یک‌میلیون و 700 هزار هکتار، خوزستان با مساحت
یک‌میلیون و 380 هزار هکتار، استان کرمانشاه با مساحت 691 هزار هکتار،
آذربایجان‌غربى با مساحت 59 هزار هکتار و کردستان با مساحتى به وسعت
یک‌هزار و 480 هکتار، بنا به تحقیق انجمن حمایت از مصدومین مین ایران به
ترتیب آلوده‌ترین نقاط ایران از این منظر به حساب مى‌آیند.
در طول 17 سال پس از جنگ تحمیلى تلاش‌هایى براى پاکسازى مناطق جنگى از
مین صورت گرفته و افرادى نیز در این راه به شهادت رسیده‌اند، اما ایران
همچنان در میان بیش از 80 کشور جهان بعد از مصر مقام دوم جهان را در این
زمینه دارد.
بر اساس آمار وجود بیش از 16 میلیون مین یادگار از هشت سال جنگ تحمیلی در
دل خاک و بتن زندگی مردم ایران وجود دارد و تلاش برای شناسایی و خنثی کردن
آنها در طول سال‌های بعد از جنگ تاکنون همچنان ادامه دارد.
مین‌ها تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان قائل نیستند و پس از پایان
درگیری هم همچنان خطرناک باقی مانده و زمین‌ها را تا مدت‌ها گذرناپذیر و
غیرقابل استفاده می‌کنند.
این خطرات موجب شده تا مناطق دارای زمین‌های مین‌گذاری‌شده با مشکلات بزرگی در زمینه سکونت مجدد، کشاورزی و گردشگری روبه‌رو باشند.
استان کردستان 230 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق دارد که متاسفانه 136
کیلومتر از مساحت این خطوط مرزی آلوده به مین است و همین امر نیز موجب شده
که این استان بیشترین آمار قربانیان مین را در مناطق مرزی کشور به خود
اختصاص دهد.
سال‌ها می‌گذرد و وعده‌های تحقق نیافته در مورد پاکسازی کامل مناطق آلوده به مین کردستان همچنان قربانی‌ها می‌گیرد.
کسی آمار دقیقی از وسعت زمین‌های آلوده به مین در کردستان ندارد، سال‌ها
از جنگ گذشته و مین‌روب‌ها گرچه دست از جان عزیز شسته‌اند، اما باز هر از
چند گاهی خبر تلخی شنیده می‌شود.
* مرزنشینان در معرض خطر انفجار مین
خاطرات کودکان روستایی که بی‌گناه هنگام بازی روی مین رفته‌اند و جان
دادند یا بخشی از جسم‌شان را از دست داده‌اند برای مردم کردستان ناآشنا
نیست.
مین‌های کاشته شده هم‌رنگ خاک می‌شوند، باران که می‌آید شیب و باران،
مین‌ها را جابه‌جا می‌کند و خاطرات تلخی را برای برخی از خانواده‌های
کردستانی به یادگار می‌گذارد.
کودکان زیادی که بی‌گناه با وجود گذشت 30 سال از جنگ تحمیلی سیرنشده از
بازی کودکانشان به دلیل انفجار مین محکوم به مرگ یا معلولیت جسمی می‌شوند.
محمد آزادی قربانی این دشمن پنهان در کردستان است که در 29 اسفند ماه سال
86 در حالی که مشغول کندن گیاهان بهاری در زمین کشاورزی بود با انفجار مین
دست راست، دو انگشت از دست چپ و چشم راستش را از دست داده است.
کبیر خالویی از اهالی روستای دزلی واقع در شهرستان سروآباد از دیگر قربانیان انفجار مین در کردستان است.
وی می‌گوید در هنگام شکستن یخ در حیاط منزلش بر اثر ضربه‌زدن به یخ، مین منفجر و به شدت زخمی و دچار قطع عضو شده است.
* 500 نفر قربانی انفجار مین در کردستان
مدیرکل بنیاد شهید استان کردستان به خبرنگار فارس در سنندج گفت: تعداد
قابل توجهی از مردم شهرستان‌های سنندج، مریوان، سقز، بانه، سروآباد و
دیواندره بر اثر انفجار مین با گذشت سال‌های زیادی از پایان جنگ تحمیلی به
مقام شهادت و یا به درجه جانبازی نائل شده‌اند.
به گفته محمد سلیمانی، با وجود تلاش‌های گسترده‌ای که در چند سال اخیر در
زمینه پاکسازی مناطق آلوده به مین باقیمانده از دوران جنگ تحمیلی در این
استان انجام شده است اما شاهد شهادت افرادی متخصص و یا بومی استان بر اثر
مین‌های خنثی نشده هستیم.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل بارندگی و تغییر جای مین‌ها و ناآشنایی مردم به
ویژه روستائیان در سال گذشته سه چهار نفر در استان به شهادت رسیدند.
وی در پاسخ به سئوال فارس مبنی به اینکه آیا همه کسانی که بر اثر انفجار
مین به شهادت می‌رسند و یا دچار مجروحیت می‌شوند جزو آمار شهدا و جانبازان
قرار می‌گیرند، گفت: بعد از بررسی‌های لازم و در صورت غیرعمدی بودن و
دستکاری نشدن مین‌ها این افراد به عنوان شهید و یا جانباز زیرپوشش سازمان
قرار می‌گیرند.
سلیمانی اضافه کرد: قریب به اتفاق کودکانی که متاسفانه به دلیل انفجار
مین دچار جراحت می‌شوند و یا به شهادت می‌رسند در آمار شهدای استان قرار
می‌گیرند.
هرچند مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان کردستان بنا به دلایل از
دادن آمار دقیق تعداد مجروحین و شهدای کردستان که بر اثر انفجار مین‌های
خنثی نشده دچار نقص عضو و یا از دست دادن جانشان شده‌اند به فارس خوداری
کرد اما وی سال گذشته در مصاحبه‌ای آمار شهدای ناشی از انفجار مین در
کردستان را 530 نفر اعلام کرده بود.
وی تاکید کرده بود که آمار 500 نفری شهدا نمی‌تواند آمار دقیقی از کل
افرادی باشد که بر اثر انفجار مین در این استان به شهادت رسیده‌اند.
* وعده‌های بی‌اساس مسئولان
مصطفی محمدنجار وزیر دفاع وقت و نماینده ویژه رئیس‌جمهور در امور پاکسازی
مین در چنین ایامی در سال 85 در جریان نخستین سفر هیئت دولت به کردستان
خبر داده بود که تا پایان سال 86 کار پاکسازی پایگاه‌ها و مناطق آلوده به
مین کردستان به اتمام می‌رسد.
استاندار کردستان نیز در 16 آبان ماه سال گذشته از برگزاری جشن پاکسازی
میادین مین استان تا پایان سال خبر داده بود که نه تنها این مهم محقق نشده
است بلکه همواره شاهد بروز حوادثی به دلیل وجود مناطق آلوده به مین در این
استان مرزی هستیم.
علیرضا شهبازی در مصاحبه خود گفته بود از ابتدای جنگ تحمیلی یک‌هزار و
810 پایگاه آلوده به مین در استان کردستان شناسایی شده است که با تلاش
نیروهای مومن و ایثارگر نظام، از این تعداد تاکنون یک‌هزار و 500 پایگاه
پاکسازی شده‌اند.
شهبازی اضافه کرد: از 310 پایگاه باقی مانده تا پایان سال 89، تاکنون
تعداد 103 پایگاه در سال‌جاری بطور کامل پاکسازی شده که عمده این پایگاه‌ها
در شهرستان‌های سنندج، کامیاران و بیجار واقع شده‌اند.
به گفته وی، برنامه‌های آموزشی مستمر و خوبی در سطح استان و به ویژه
شهرستان‌های مرزی برگزار شده است و استان کردستان در زمینه تخصیص بودجه و
اعتبار در راستای پاکسازی مناطق آلوده نیز با هیچ مشکلی روبه‌رو نیست.
جای تعجب دارد که هر چند بنا به گفته استاندار کردستان مشکل اعتباری وجود
ندارد و باید تا پایان سال گذشته جشن پاکسازی برگزار می‌شد اما شاهد آن
هستیم که در چند روز اخیر شش نفر مین‌روب در یک روستای مرزی مریوان به
شهادت رسیدند.
معاون سیاسی امنیتی استاندار کردستان هم در پنجم شهریور ماه سال 88 با
تاکید بر نقش تعیین‌کننده مردم کردستان در همراهی با نظام برای تامین و
استمرار امنیت پایدار گفت: همراهی مردم انقلابی کردستان میدان عمل برای
دشمنان انقلاب اسلامی را در این منطقه مرزی کاملا محدود کرده و به همین
دلیل کوچک‌ترین تحرکات آنان از چشم مردم و سربازان اسلام پنهان نیست.
ایرج حسن‌زاده در ادامه این گفت‌وگو اراضی آلوده به مین را از مشکلات جدی
استان ذکر کرد و افزود: تیم‌های پاکسازی مناطق آلوده به مین در سراسر
کردستان فعال است و تا دو سال آینده این مشکل به طور کلی برطرف می‌شود.
سالار مرادی رئیس مجمع نمایندگان استان کردستان در مجلس شورای اسلامی هم
چند روز پیش در مصاحبه‌ای گفت: بدون شک نمایندگان مردم کردستان موضوع
پاکسازی کامل مناطق آلوده به مین را به صورت ویژه از سوی سازمان‌های مسئول
مورد پیگیری قرار می‌دهند تا برای همیشه این مشکل در کردستان برطرف شده و
دیگر شاهد وقوع حوادث این چنین تلخ در استان و سایر مناطق کشور نباشیم.
برنامه‌ریزی برای انجام هر کاری مستلزم داشتن آمار دقیق است که متاسفانه
مسئولان استان کردستان از مناطق آلوده به مین و پاکسازی شده استان یا خدای
ناکرده اطلاع ندارند و یا اینکه نمی‌خواهند آن را در اختیار رسانه‌ها قرار
بدهند چراکه می‌خواهند مردم را سورپرایز کرده و یهوی جشن پاکسازی مین در
این استان را برگزار نمایند البته اگر اعلام تاریخ‌ها همینطوری و یهوی از
دهانشان درنیاید.
امید است روزی برسد که هیچ نقطه‌ای نه تنها در کردستان بلکه در ایران
اسلامی و حتی جهان مناطق آلوده به مین وجود نداشته باشد تا اینکه حوادث تلخ
شهادت شش مین‌روب اخیر روستای مرزی شهرستان مریوان و نقص عضو کودکان
بی‌گناه و معصوم کردستان تکرار نشود.
منبع: فارس
