آمریکا سخن رهبر انقلاب ایران را بین‌المللی کند!

مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ چند روز دیگر در پایتخت قزاقستان برگزار می‌شود. از سوی دیگر، مباحث درباره احتمال و شرایط مذاکره ایران و آمریکا، هنوز در جریان است. در این رابطه، روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» از اقداماتی سخن گفته
 که در صورت انجام آن ها، اوباما می‌تواند به حصول توافق هسته ای با ایران امیدوار باشد.

به گزارش «تابناک»، روزنامه آمریکایی «کریستین ساینس مانیتور» امروز در مطلبی به موضوع مذاکرات هسته‌ای پیش روی میان ایران و کشورهای عضو گروه ۱+۵ پرداخته و در این میان، توجه خود را به طور خاص به کارهایی معطوف کرده که دولت اوباما باید در راستای اعتمادسازی در مقابل ایران انجام دهد.

در این مطلب آمده است:

اکنون آشکار شده که حتی اگر ایران با دادن امتیازاتی چشمگیر درباره برنامه هسته‌ایش موافقت کند، باز هم احتمالاً اوباما هرگز نخواهد توانست کنگره را متقاعد کند تحریم‌های شدید علیه ایران را بردارد. اگر کسی کوچک‌ترین تردیدی درباره درجه دشمنی کنگره، حتی نسبت به صرفاً کاهش تحریم‌ها علیه ایران دارد، بهتر است نگاهی به نحوه رفتار کمیته کنترل تسلیحات سنا در فرایند رأی اعتماد به «چاک هیگل» به عنوان وزیر دفاع آمریکا بیندازد.

اعمال فشار بر ایران، دیگر تنها یک سیاست تاکتیکی برای کنگره نیست، بلکه یک تشریفات عمیقاً نهادینه شده است که انتظار می‌رود همه اعضا آن را رعایت کنند.

این واقعیتی ناراحت کننده است که ایران نیز به خوبی از آن آگاه است. آیت الله خامنه‌ای، رهبری ایران، هفته گذشته و پس از اعمال تحریم‌های جدید کنگره، به این موضوع اشاره کرد که ایران با سیاست «مذاکره برای مذاکره» در مقابل آمریکا مخالف است.

در حقیقت، ایران خواستار یک طرف مذاکره است که بتواند در عمل به موضوع عادی سازی روابط متعهد بماند و امتیازات داده شده را با امتیازات متقابل پاسخ دهد.

اما از آنجا که هم‌اکنون کنگره چنین چیزی را غیرممکن ساخته، احتمال اینکه مذاکرات دوجانبه میان ایران و آمریکا به زودی رخ دهد، نیست، اما از سوی دیگر، ایالات متحده و ایران ناگزیر در چهارچوب مذاکرات چندجانبه ۱+۵ که ۲۶ فوریه در قزاقستان برگزار می‌شود، با هم دیدار خواهند کرد.

بنابراین و با وجود سخت‌گیری ساختاری کنگره، اوباما برای افزایش شانس موفقیت دیپلماسی چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

پاسخ روشن است: یافتن و اعمال آن دسته از گزینه‌های سیاست خارجی که کنگره نمی‌تواند به سادگی در مقابل آن‌ها مانع ایجاد کند.

در آستانه این مذاکرات حیاتی، اوباما می‌تواند چندین کار انجام دهد؛

به عنوان یکی از این اقدامات، وی می‌تواند پیش از مذاکرات تعهد بدهد که اگر ایران حاضر به دادن امتیازاتی درباره برنامه هسته ایش باشد، وی تحریم‌های اجرایی را که در اختیار کنگره نیست، لغو کرده و دارایی‌های مصادره شده ایران – که مصادره آن‌ها به واسطه فرمان‌های اجرایی صورت گرفته – را آزاد کند. «دفتر کنترل دارایی‌های مالی وزارت خزانه داری»، وسعت زیادی دارد که اوباما می‌تواند برای کاهش تحریم‌ها از آن استفاده کند.

دادن چنین تعهدی، می‌تواند این پیام را به تهران بدهد که واشنگتن واقعاً خواستار انجام توافق است و در عین حال، لحن متحدان آمریکا را نیز در قبال ایران تغییر می‌دهد. به هر حال، در صورتی که اوباما چنین رویکردی را در پیش بگیرد، آن‌ها نیز باید در تغییر سیاست اوباما سهیم شوند.

دومین کار این است که هرچند اوباما نمی‌تواند کنگره را کنترل کند، می‌تواند بی‌گمان با اتحادیه اروپا و دیگر متحدان خود، از قبیل کره جنوبی، ژاپن، کانادا و استرالیا همکاری کند تا اطمینان یابد در صورت توافق منطقی با ایران، آن‌ها تحریم‌هایی را که علیه ایران وضع کرده‌اند لغو خواهند کرد.

البته این حقیقتی است که رویه‌های پارلمانی و تصمیمات اجرایی در آن کشور‌ها نیز تحت تأثیر ملاحظات سیاسی و لابی‌های گوناگون قرار دارد؛ اما فشار واشنگتن می‌تواند آن‌ها را وادارد تا از سطح «سیاست داخلی» فرا‌تر رفته و در تلاش برای حل بحران هسته‌ای، با تلاش‌های واشنگتن همراه شوند.

در همکاری با متحدان آمریکا، اوباما همچنین می‌تواند نشان دهد که وی نه تنها می‌تواند جهان غرب را علیه ایران متحد کند (شعاری که دولت آمریکا در چهار سال گذشته داده)، بلکه همچنین می‌تواند در صورت نیاز، آن‌ها را برای مصالحه با ایران گرد هم آورد.

آمریکا و متحدان غربی این کشور با اصرار بر شعار تکراری «اتحاد علیه ایران»، تنها یک رویکرد آمرانه را به نمایش می‌گذارند که امکان وجود توافقی که حافظ وجهه ایران باشد،از میان می‌برد. اوباما این قدرت را دارد تا این فضا را تغییر داده و عرصه را برای موفقیت دیپلماسی هموار کند.

در پایاکن این که اوباما می‌تواند بدون مانع تراشی کنگره، ظرفیت‌های خفته سازمان ملل را فعال کرده و از آن‌ها به سود موفقیت مذاکرات استفاده کند؛ برای نمونه، وزارت خارجه آمریکا می‌تواند با همکاری شورای امنیت سازمان ملل، تعهدی را در قالب یک «بیانیه ریاست جمهوری» ایجاد کند، مبنی بر اینکه در صورت حصول توافق، با وجود قطعنامه‌های پیشین، تحریم‌های سازما ملل علیه ایران لغو خواهد شد.

این بیانیه غیرالزام آور سازمان ملل می‌تواند انگیزه‌ای در اختیار ایران قرار دهد تا با اطمینان بیشتری اقدام به دادن امتیاز کند (با علم به اینکه همکاری، با درجه‌ای از اقدام متقابل طرف دیگر روبرو می‌شود). این اقدام همچنین به کشورهای غربی این اطمینان را می‌دهد که یک رهیافت منعطف‌تر در مسأله غنی سازی اورانیوم، ناقض قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران، ایجادکننده یک رویه نادرست و یا آسیب رسان به تمامیت شورای امنیت نیست.

با توجه به اینکه علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران اعلام کرده که ایران آماده است فتوای آیت الله خامنه‌ای در ممنوعیت سلاح هسته‌ای را در قالب یک سند رسمی و از نظر حقویق الزام آور در سازمان ملل درآورد، ارائه سندی متقابل در سازمان ملل، می‌تواند به ارتقای اعتماد میان طرفین پیش از آغاز مذاکرات کمک کند.

پس از یک دهه اعمال فشار غرب بر ایران که به هیچ موافقتنامه هسته‌ای منجر نشده، تغییر رویکرد در دستور کار قرار گرفته است. زمان در حال سپری شدن است و توپ در زمین اوباماست.