سخنان معاونان وزارت خارجه درباره مذاکرات هسته‌ای با نظر ولایتی همراه شده که تحت هر شرایطی، ایران را پیروز مذاکرات هسته‌ای دانسته است. در حالی که هنوز تفاسیر متفاوت از پرونده بورسیه‌ها ادامه دارد، شانس کسب رأی اعتماد نیلی احمدآبادی برای وزارت علوم هم بررسی شده است. پس از چند روز بحث بر سر آینده اصولگرایان، اصلاح‌طلبان و هواداران دولت، امروز دوباره نوبت احمدی‌نژاد شده است.
سیاست‌های پنج‌گانه
احمدی‌نژاد برای بازگشت به قدرت
آرمان روزنامه نزدیک به هاشمی رفسنجانی که همواره پیگیر هر خبر منتشر شده درباره احمدی‌نژاد است، امروز هم در مطلبی با تیتر
«سیاست‌های پنج‌گانه احمدی‌نژاد برای بازگشت به قدرت» نوشته: سفرهای استانی محمود احمدی‌نژاد، از خوزستان در جنوب کشور گرفته، تا طالقان در مرکز و دریاکنار در شمال، در فاصله‌ای نه چندان دور با انتخابات مجلس، در معادلات سیاسی معنای تلاش برای بازگشت و دستیابی مجدد به قدرت را به همراه دارد.
ایلنا نوشت: تلاشی که این روز‌ها آنقدر ملموس است که امیر محبیان تئوریسین اصولگرایان در وصف آن بگوید: «تلاش محمود احمدی‌نژاد برای بازگشت به قدرت روشن است. او به آرامی در انتظار شرایط مناسب است. ظهورهای‌گاه و بیگاه برای تست محیط است». نفوذ احمدی‌نژاد در بخش‌هایی از جناح راست کافی بود تا با استفاده از اختیارات ۸ساله‌اش، شبکه‌ای از حامیان و هواداران را ساماندهی کند که پس از دوران ریاست جمهوری نیز به کارش بیاید. مضاف بر اینکه دانشگاه ایرانیان نیز از روزهای نزدیک به پایان دولت دهم به عنوان پایگاه انتخاباتی حلقه حامیان برای ورود به انتخابات مجلس انتخاب شد تا در نهایت محمود احمدی‌نژاد در فعالیت سیاسی از اندک ریزش‌های ناشی از انتقاد و حتی یأس به روحانی، سود ببرد. قصد اصلی دو سفر محمود احمدی‌نژاد در یک ماهه اخیر هنوز مشخص نشده اما فعالیت گسترده حامیان وی در سفرهای استانی پس از ریاست جمهوری، مخصوصا سفر وی به شمال کشور می‌تواند آغاز علنی شدن فعالیت سیاسی معطوف به قدرت احمدی‌نژاد باشد.
شائبه سیاسی بودن سفرهای اخیر احمدی‌نژاد با سفر به خوزستان، طالقان و دریاکنار شدت گرفت و در کنار آن سفر عید فطر به طالقان، برگ تازه‌ای از ادامه روابط سیاسی احمدی‌نژاد با برخی نهاد‌ها را رو کرد. با توجه به شروع روند سفرهای استانی احمدی‌نژاد پس از دوران ریاست‌جمهوری به نظر می‌رسد تاکید بیشتر فعالیت‌های سیاسی وی بر شهرستان‌ها باشد. بدین ترتیب آن گونه که از خاموشی و عدم تبلیغات رسانه‌ای سایت‌های حامی وی بر‌می‌آید، این فعالیت فعلا به دور از حاشیه‌های تبلیغاتی با حضور چهره‌های اصلی با برگزاری نشست‌های مختلف در استان‌ها به صورت چراغ خاموش ادامه دارد. طرح‌های مختلف جذب عناصر و معرفی چهره‌ها برای تصدی کرسی‌های مجلس در همین جلسات تهیه می‌شود. استفاده تبلیغاتی سفرهای استانی تا حدی است که م. ر در کنار احمدی‌نژاد به تشریح روند دادرسی پرونده‌اش بپردازد.
جلسات هما«هما» اختصاری است برای ترکیب واژه‌های
«هواداران محمود احمدی‌نژاد» که این روز‌ها تهران و شهرستان‌ها و دنیای مجازی از وایبر تا فیس‌بوک و اینستاگرام و سایر رسانه‌های اجتماعی را در بر گرفته است. نرم‌افزار ارتباطی تلگرام در گوشی‌های اندروید و آیفون و همچنین نرم‌افزار وایبر برای فعالیت‌های رسانه‌ای توسط همین گروه از هواداران طراحی شده است. احمدی‌نژاد همچنین یک اکانت جدید در توئیتر و اینستاگرام به نام خود ثبت کرده است. این مجموعه با مدیریت عبدالرضا داوری از حامیان احمدی‌نژاد، فعالیت خود را آغاز کرد. فعالیت هما با جلسات مختلف در شهرستان‌ها همچنان ادامه دارد و عمده کار آن با محوریت بررسی اوضاع سیاسی و همچنین برآورد مقبولیت نزدیکان احمدی‌نژاد تعریف می‌شود. در کنار «هما»، گروهی دیگر موسوم به «ناما» یا نهضت ملی استقلال ایران وجود دارد که با رئیس دولت دهم ارتباط دارند و اقدامات لازم برای بازگشت احمدی‌نژاد به قدرت را فراهم می‌سازند. برخی ناما را گروه وابسته به جریان انحرافی می‌دانند. با این‌همه هنوز احمدی‌نژاد عدم ارتباط خود با گروه اخیر را تکذیب نکرده است.
فضاسازی رسانه‌ای؛ مثلث کلهر، جوانفکر، داوریحضور محمود احمدی‌نژاد در هیأت یکی از حامیان پر و پا قرص خود به نام «منتظران بهار» سرآغاز فعالیت جدی رسانه‌ای وی پس از ریاست جمهوری بود که اتاق فکر آن با حضور سه چهره اصلی علی‌اکبر جوانفکر، مهدی کلهر و عبدالرضا داوری فعال است. سایت‌های خبری تحلیلی آیین‌نیوز، دولت بهار، رئیس جمهور ما و میدان ۷۲ نیز از رسانه‌هایی هستند که به شدت معتقد به سیاست‌های احمدی‌نژادی هستند. این سایت‌ها با ترویج و ارتقای دستاوردهای محمود احمدی‌نژاد در دوران ریاست جمهوری وی و انتقاد از سیاست‌های روحانی و هاشمی فعالیت می‌کنند و این خط را پیش می‌برند که احمدی‌نژاد به درخواست بزرگان قصد بازگشت به سیاست را دارد. عبدالرضا داوری در این خصوص در گفتوگو با پیام نو گفته بود: «آقای احمدی‌نژاد ۸ سال در راس دستگاه اجرایی کشور بوده‌اند، شهردار تهران و استاندار بوده‌اند؛ مناصب دانشگاهی و پژوهشی داشته‌اند بنابراین تجارب خودشان را در حوزه مشورتی در اختیار رهبری قرار می‌دهند». همچنین مهدی کلهر نیز در گفت‌وگوی دیگری با پیام نو اظهار کرده بود: «حکم احمدی‌نژاد در‌مجمع تشخیص مصلحت نظام استفاده از تجارب سیاسی و بین‌المللی وی است و طبیعی است رهبر انقلاب در این خصوص نگاه ویژه‌ای به تجارب احمدی‌نژاد دارند».
یارگیری از احزاب اصولگرا تا اصلاح‌طلب«هیچ کس جز احمدی‌نژاد جسارت و قدرت جذب و هدایت نیروهای هوادارش را ندارد»؛ همین جمله کوتاه امیر محبیان در گفتوگو با مثلث نشان دهنده قدرت تاثیرگذاری احمدی‌نژاد بر جناح راست ایران است. یارگیری سیاسی احمدی‌نژاد را می‌توان با تحلیل دو وجه احزاب و چهره‌ها (اصولگرا و اصلاح طلب) بررسی کرد. همانقدر که احمدی‌نژاد در پی جذب احزاب و چهره‌های اصولگراست، نزدیکی به تک چهره‌های سیاسی و تأثیرگذار اصلاح‌طلب را نیز از نظر دور ندارد. دیدار با محمدرضا تابش از این جمله است که البته این نماینده مجلس در گفتوگو با ایلنا چنین دیداری را تکذیب کرد. درخواست دیدار احمدی‌نژاد با خاتمی و ناطق نوری یکی دیگر از اخبار حول دیدارهای وی بود که هنوز توسط مراجع رسمی تأیید نشده است. تلاش‌های احمدی‌نژاد برای نزدیکی به اصلاح‌طلبان تا خبر پیشنهاد رسمی احمدی‌نژاد به صادق خرازی برای ریاست دانشگاه ایرانیان ادامه یافت. جریان‌های اصولگرا می‌گویند احمدی‌نژاد دوران اصولگرایی را به عنوان یک نهاد و ساختار سیاسی تمام شده می‌داند و برای آن وزنی قائل نیست. حضور ۸ ساله احمدی‌نژاد در قدرت به وی آموخته تنها با یک برگ بازی نکند. همین آموخته اندک کافی است تا در کنار جبهه پایداری جلسات با جامعه روحانیت مبارز را نیز از یاد نبرد. بدین ترتیب اغراق نیست جلسات هفتگی اطرافیان محمود احمدی‌نژاد با جامعه روحانیت مبارز را تا حدی در راستای دسترسی مجدد احمدی‌نژاد به قدرت ارزیابی کرد کمااینکه اکنون آیت‌‌الله یزدی و آیت‌‌الله مصباح خواهند توانست گام‌های به مراتب بلندتری برای احمدی‌نژاد بردارند.
جلسات ولنجک
وقتی محمود احمدی‌نژاد ساختمان لادن را به دولت جدید تحویل داد، ساختمانی در خیابان منتهی به پمپ بنزین ولنجک، به میعادگاه حلقه یاران محمود احمدی‌نژاد تبدیل شد تا از این پس یاران رئیس جمهور سابق در شمال شهر گرد هم جمع شوند.
فضای مجلس در آستانه رأی‌گیری برای وزیر پیشنهادی علوماعتماد در بررسی شانس کسب رأی اعتماد نیلی احمدآبادی برای وزارت علوم در مطلبی با تیتر
«سکوت اقلیت در انتظار نظر اکثریت» نوشته است: منتقدان دولت، محمود نیلی را چندان برای وزارت علوم مناسب نمی‌دانند، اما مسأله این است که آیا این بار هم می‌توانند در زورآزمایی سیاسی جدید موفق باشند یا نه. سخنگو فراکسیون رهروان ولایت تا اینجا نظرش این است که طیف معتدل مجلس سرنوشت این رأی اعتماد را تعیین خواهند کرد، نه منتقدان دولت.
منتقدان بیرون از مجلس خیلی روشن گفته‌اند که مخالف وزارت محمود نیلی هستند، بسیج دانشجویی از جمله همین طیف‌هاست که این موضوع را هفته گذشته در نامه‌ای به رئیس جمهوری بیان کرد. اما در داخل مجلس هنوز چندان موضع‌گیری شفافی انجام نشده است.
دیروز غلامعلی حدادعادل از پر نفوذ‌ترین نمایندگان مجلس در طیف منتقدان دولت درباره رای اعتماد به نیلی گفت که «شاخص‌های اکثریت مجلس نسبت به وزیر علوم در استیضاح قبلی اعلام شده و معیار و ملاک و انتظارات روشن است که درباره وزیر پیشنهادی هنوز زود است که چیزی گفته شود». وی ادامه داد: «اینکه نتیجه درباره فرد معرفی شده چه می‌شود و در این زمینه قضاوت کنیم زود است». وی درباره شناختش از نیلی احمدآبادی گفت: «تا قبل از معرفی این فرد به عنوان سرپرست دانشگاه تهران شناخت آنچنانی درباره وی وجود نداشته است و عملکرد سابق وی باید بررسی شود».
این در حالی است که یکی از حامیان دولت در مجلس با صراحت بیشتری درباره موضع منتقدان در قبال محمود نیلی سخن گفته است. حجت الله درویش‌پور پیشتر گفته بود که «نیلی از دلایل استیضاح فرجی دانا بود» و در همین حال از مخالفت اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات با این گزینه خبر داده بود. با این وجود اعضای این کمیسیون و از جمله غلامعلی حدادعادل هنوز با صراحت موضع خود را اعلام نکرده‌اند. حدادعادل در این باره گفته است: «موضوع معرفی نیلی احمدآبادی به تازگی مطرح شده و مجلس شورای اسلامی هنوز بعد از معرفی وی جلسه‌ای نداشته تا استنباطی صورت بگیرد».
شاید دلیل این محافظه کاری در بیان موضع نسبت به گزینه پیشنهادی رییس جمهور را باید در اظهارات صفر نعیمی رز، سخنگوی فراکسیون اکثریت مجلس دید که گفته است این بار تعیین کننده نتیجه رای اعتماد به وزیر پیشنهادی علوم نظر این فراکسیون خواهد بود. او به تحولاتی چون انتخابات اعضای ناظر مجلس در شورای نظارت بر مطبوعات و صدا و سیما اشاره کرده و آن را نشانه‌ای می‌داند دال بر اینکه دیگر نظر طیف منتقد دولت و فراکسیون اصولگرایان چندان در تعیین نتیجه رای اعتماد تاثیر اصلی را نخواهد داشت.
صفر نعیمی رز گفته احتمال اینکه محمود نیلی بتواند نظر مثبت فراکسیون رهروان را جذب کند زیاد خواهد بود. آن طور که قبلااعلام شده قرار است امروز صبح گزینه پیشنهادی رییس جمهوری برای وزارت علوم در جلسه‌ای با اعضای فراکسیون رهروان برنامه‌های خود را اعلام و از نظرات این فراکسیون مطلع شود. جلسه‌ای که تاثیر زیادی در رای اعتماد روز یازده آبان خواهد داشت.
تخلف کمتر از ۳هزارتا صرف نمی‌کند! فضل الله یاری در آغاز سرمقاله ابتکار با تیتر
«تخلف کمتر از ۳هزارتا صرف نمی‌کند!» نوشته است: واکنش برخی از رسانه‌ها به گزارشِ نتیجه بررسی بورسیه‌های غیر قانونی عجیب به نظر می‌رسد. واکنشی که همزمان و حساب شده ابراز شده تا همچنان پوششی بر رانت خواری‌های چند سال گذشته باشد. در حالی که مسئولان وزارت علوم نتیجه بررسی‌های خود درباره ماجرای جنجالی بورسیه‌های غیر قانونی مسئولان وزارت علومِ دولت سابق را منتشر کردند، واکنش حساب شده ـ اگر نگوییم زنجیره ای ـ برخی از رسانه‌ها را به دنبال داشت. نتیجه این بررسی در یک نگاه کلی موارد زیر را به دنبال داشت؛
۱ـ لغو بورسیه ۸۴۰ نفر ۲ـ قطع تحصیل ۳۶ نفر ۳ـ ۱۲۴۱ نفر باید تا ۱۵ بهمن اعلام نیاز از دانشگاه‌ها را اخذ کنند. (کاری که باید قبلاً می‌کردند.) و در غیر این صورت وضعیت بورس آن‌ها به تحصیل با هزینه شخصی تبدیل خواهد شد. ۴ـ ۴۸۸ نفر از افراد بورسیه شده در وضعیت استخدامی «پیمانی» بوده و شرایط لازم برای بورسیه شدن را نداشتند و هیأت امنای دانشگاه‌ها باید درموردِ آن‌ها تصمیم بگیرند.
اگر چه می‌توان در گزارش مسئولان وزارت علوم درباره بورسیه‌ها آمارهای دیگری از عملکرد غیرقانونی به دست آورد، اما تا همین جا برای پاسخ به واکنش‌های عجیب برخی رسانه‌های مدعی اصولگرایی کافی است. این رسانه‌ها روز گذشته وانمود کردند که گویی هیچ اتفاق غیرقانونی رخ نداده است. آن‌ها با انتشارِ اخبار، گزارش، تحلیل و مصاحبه با مسئولانِ سابقِ وزارت علوم به گونه‌ای برخورد کرده‌اند که گویی به یک «فتح الفتوح» دست یافته‌اند و انگار ادعاهای مسئولان دولت کنونی در زمینه بورسیه‌های غیرقانونی از بیخ دروغ بوده است.
این در حالی است که توجه به آمارهای ارائه شده در گزارش وزارت علوم به خوبی این موضوع را نشان می‌دهد که همچنان آمار تخلف گسترده در این باره بالاست، اگرچه ممکن است به اندازه عددی که پیش از این اعلام شده بود (بیش از ۳۷۰۰ نفر) نباشد؛ اما گویی همین موضوع می‌تواند سندی باشد برای تبرئه مسئولین خطاکار دولت سابق.
این رسانه‌ها در اقدامی هماهنگ همه این گزارش را رها کرده و تنها به قطع روند تحصیلی ۳۶ نفر (مندرج در گزارش) استناد کرده‌اند، تا بگویند از آمار اعلام شده قبلی تنها «یک درصد» آن درست بود. در حالی که با یک نگاه حداقل می‌توان متوجه لغو بورسیه ۸۴۰ نفر دیگر نیز شد.
حسن وزینی نیز در ستون اول دفتر روزنامه دولتی ایران در مطلبی با تیتر
«پشت پرده بورسیه‌ها چه خبر است؟» نوشته است: این روز‌ها همزمان با طرح موضوع امر به معروف و نهی از منکر در مجلس، ماهیت این موضوع بیش از هر زمان دیگری مورد توجه و تحلیل کار‌شناسان و مردم قرار گرفته است. حسن روحانی هم چند روز پیش در سفر استانی خود به زنجان هشدار داد که مبادا دروغ، تهمت، رشوه‌خواری و بورسیه‌های تقلبی منکر پنداشته نشوند. اما واکنش برخی رسانه‌ها و اظهارات چهره‌های سیاسی وابسته به یک محفل ضد اعتدالگرایی، ناخواسته اذهان عمومی را متوجه اهمیت «منکر» و مصادیق پراهمیت‌تر آن ساخت. پس از انتشار گزارش جزئیات تخلفات پرونده بورسیه، انتظار منطقی و بدیهی این بود که رسانه‌ها و محافل مخالف دولت لااقل به احترام قاعده مبارک «امر به معروف و نهی از منکر» دست از قضاوت‌های بدبینانه و باندی بردارند و مهر تأیید بر رویکرد دفاع از قانون بزنند اما گویا پایانی برای تخریب نیست.
روحانی یا یارانش هر چه زنهار بدهند که آرایش خشم نگیرید، کشور نیاز به همدلی دارد اما نشانه‌ها در اردوگاه مخالفان اعتدال و تدبیر حکایت از این آرایش دارد. در این آرایش، روحانی هر چه بگوید از حوادث و عبرت‌های عاشورا تا مصادیق پراهمیت‌تر معروف‌ها و منکر‌ها، به تیغ کین مخالفان گرفتار می‌آید. به نظر می‌رسد هر چه دولتمردان کارنامه‌ای کم و بیش قابل دفاع در حوزه‌های مختلف مثل خروج از رکود، گره‌گشایی از تحریم‌ها، برخورد با مصادیق مفاسد علمی و اقتصادی، کاستن از رانت‌ها و ویژه‌خواری‌ها، کاهش بحران در حوزه محیط زیست بخصوص آلودگی هوا و... به نمایش می‌گذارند، حلقه افراط بیش از گذشته عزم خود را برای تحریف واقعیت و تخریب کارنامه دولت جزم می‌کند. نمونه جدید این رفتار را در بازتاب‌های گزارش تخلفات پرونده بورسیه می‌توان دید، جایی که دولت وزیر علوم خود را از دست داد تا پرده از تخلفات بردارد. حکایت تحریف‌ها چنان عجیب شده است که گزارش رسمی و منقش به آمارهای ریز و درشت را جابه‌جا می‌کنند و دست آخر با القای اینکه تنها ۳۶ نفر شرایط قانونی بورسیه را رعایت نکرده‌اند، به دولت هجمه می‌برند که چرا به خاطر ۳۶ تخلف بورسیه این همه قیل و قال کرده است. کافی است برای قضاوت دقیق‌تر یک بار دیگر به این گزارش بنگریم که تأکید دارد: بورس ۸۴۰ نفر لغو شده، ۴۴۸ نفر در انتظار تصمیم‌گیری هیأت امنای دانشگاه‌های محل تحصیل هستند، ۳۶ نفر حتی به مقررات دستکاری شده نیز پایبند نبوده‌اند و بورس بسیاری از کسانی که در خارج به سر می‌برند، بنا به ملاحظات و تبعات سیاسی و اجتماعی نامطلوب ـ بخوانید مصلحت سنجی ـ ادامه خواهد یافت.
بازگشت تدریجی مذاکرات هسته‌ای به صدر اخبارروزنامه جوان واکنش به موضع‌گیری اخیر مقامات امریکایی توسط عراقچی را با تیتر
«حتی یک تحریم را در توافق جامع نمی‌پذیریم» مورد توجه قرار داده و نوشته است: سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی و امور بین‌الملل وزیر خارجه ایران در ارتباط با اظهارات وندی شرمن، معاون وزیر خارجه امریکا و مسئول هیئت مذاکراتی این کشور در ۱ +۵ گفت: مذاکرات ایران با کشورهای ۱+ ۵ در مسیر سخت و پرفراز و نشیبی پیش می‌رود و اتمام آن در مهلت مقرر از چشم‌انداز روشنی برخوردار نیست و بدون تردید تلاش برای مذاکره از طریق رسانه‌ها به جای میز مذاکره و بیان علنی مطالبات سیاسی، به خصوص چنانچه با زیاده‌خواهی‌های غیرمنطقی همراه باشد نه تنها کمکی به پیشبرد مذاکرات و رسیدن به توافق نهایی تا قبل از موعد مقرر نمی‌کند بلکه مسیر دشوار فعلی را هرچه سخت‌تر و ناپیمودنی می‌کند.
او اضافه کرد: جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود که مبتنی بر رد تمامی سلاح‌های کشتار جمعی از جمله سلاح‌های هسته‌ای بر اساس فتوای مقام معظم رهبری است، وارد مذاکرات هسته‌ای شده و با حسن نیت این مذاکرات را تا حصول نتیجه نهایی دنبال خواهد کرد. ما نیز معتقدیم که فرصت موجود فرصت مغتنمی است که تکرار آن شاید به آسانی برای هیچ‌کدام از طرف‌ها مقدور نباشد، ما اطمینان داریم چنانچه طرف مقابل بر هدف ادعایی خود در مذاکرات، یعنی کسب اطمینان از صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران صادق و پایبند باشد رسیدن به این هدف کار چندان مشکلی نیست.
عراقچی افزود: هیأت مذاکره کننده ایرانی تاکنون ایده‌ها و پیشنهادات متعددی که دارای قابلیت عملیاتی و اجرایی بوده و هرگونه نگرانی احتمالی از برنامه هسته‌ای ایران را از بین می‌برد ارائه کرده است و چنانچه لازم باشد افکار عمومی جهانیان در زمان مقتضی از جزئیات این پیشنهاد‌ها مطلع خواهند شد و آن‌گاه همگان قضاوت خواهند کرد که چنانچه فرصت موجود از دست برود کدام طرف مقصر بوده و مسئولیت به‌عهده کیست؛ کما اینکه حتی مسئولان سیاسی کنونی غربی هم علنا تاسف خود را برای از دست رفتن فرصت‌های مشابه پیشین به دلیل زیاده‌خواهی دولت بوش اعلام کرده‌اند.
روزنامه اعتماد هم
تفاهم‌ها و اختلاف‌های هسته‌ای را در گفتوگو با مجید تخت روانچی بررسی کرده است. معاون وزیر خارجه در پاسخ به اینکه «احتمال تمدید مذاکرات را تا چه اندازه جدی می‌دانید؟ کا‌ترین اشتون اخیرا اعلام کرده است که رسیدن به توافق تا ۲۴ نوامبر دور از دسترس است»، گفته: واقعیت مطلب این است که در حال حاضر تمام تمرکز ما بر به توافق رسیدن تا آن زمان است. مسأله تمدید مذاکرات نه تنها در دستور کار نیست که تا به امروز به هیچ وجه مطرح هم نبوده است. تمدید مذاکرات نه گزینه مناسب ایران و نه مدنظر و مناسب غرب است. البته این احتمال وجود دارد که هرکدام از طرف‌های حاضر در مذاکرات پیش بینی‌هایی داشته باشند اما تمرکز ما در حال حاضر بر رسیدن به توافق تا ۲۴ نوامبر است. ما فکر می‌کنیم که رسیدن به این توافق شدنی است و البته که بحث‌های بسیار مشکلی در جریان است و زمانبر هم است.
ایران انعطاف‌های لازم را در این مذاکرات نشان داده و این طرف مقابل است که باید تصمیم‌های سختی در این مدت باقی مانده بگیرد. ما امیدوار هستیم که طرف مقابل بتواند در این مدت زمان باقی مانده این تصمیم را بگیرد چرا که اگر ما به دنبال رسیدن به توافق و تفاهم پایدار هستیم تصمیم‌های سختی باید گرفته شود. ایران هم در ارتباط با اجرای تعهدات خود به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و هم ارتباط با اجرای تعهدهای داده شده در قالب برنامه ژنو با استناد به گزارش‌های بین‌المللی بسیار خوب عمل کرده است. ایران حسن نیت خود را در زمان‌های متفاوت نشان داده است. تعداد بازدیدهایی که در یک دهه گذشته از تأسیسات هسته‌ای ایران صورت گرفته، بی‌سابقه و بر اساس گزارش‌های آژانس ایران در این سال‌ها هیچ گونه تخطی در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای خود نداشته است. این مسأله نشان می‌دهد که ایران هم حس نیت دارد و هم کار خلافی انجام نداده است. از سوی دیگر تأیید اجرای تعهدات ایران در قالب برنامه اقدام مشترک از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران هم حسن نیت دارد و هم به تعهدات خود عمل کرده است. این مسائل نشان می‌دهد که طرف ایرانی در عمل حسن نیت خود را نشان داده است. ایران در مذاکرات هم حسن نیت خود را نشان داده و انعطاف پذیری لازم را هم داشته است و امیدواریم که طرف مقابل هم رفتار مشابهی نشان دهد تا بتوانیم به توافق برسیم.
مهدی محمدی در روزنامه وطن امروز با طرح این نظر که «تمدید توافق ژنو به نفع ایران نیست»، پنج دلیل زیر را بر‌شمرده است؛
۱ـ قبل از هر چیز، تمدید توافق ژنو در قالب یک توافق موقت جدید، با استراتژی آمریکا مبنی بر برچیدن تدریجی زیرساخت صنعت هسته‌ای ایران بدون هرگونه دستکاری جدی در رژیم تحریم‌ها کاملا منطبق است. آمریکایی‌ها می‌دانند برچیدن یکباره برنامه هسته‌ای ایران ممکن نیست بنابراین راهبردی را در پیش گرفته‌اند که در طولانی‌مدت تأسیسات حساس هسته‌ای ایران را تعطیل کرده و ذخیره مواد هسته‌ای ایران را تهی کنند. تمدید توافق ژنو کاملا با این استراتژی منطبق است و هرگز به ایجاد یک تغییر اساسی در رژیم تحریم‌ها منجر نخواهد شد.
۲ـ اگر فرض کنیم همچنان هدف نهایی مذاکره‌کنندگان ایران دستیابی به یک توافق نهایی است، پذیرش یک توافق موقت جدید که در آن بخش‌های بیشتری از برنامه هسته‌ای ایران دچار آسیب شود، قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات دشوار‌تر بعدی را به نحو اساسی کاهش خواهد داد. اگر آمریکایی‌ها، حس کنند بدون اینکه چیز زیادی روی میز گذاشته باشند در حال رسیدن به اهداف خود هستند، چه انگیزه‌ای برای امتیازدهی خواهند داشت؟ یک توافق موقت جدید، دست ایران را در هرگونه مذاکره آتی خالی می‌کند و در حالی که منازعه راهبردی ایران و آمریکا ادامه خواهد داشت، موضع ایران را تضعیف خواهد کرد.
۳ـ نکته بعدی این است که اگر واقعا قرار است آمریکا موضع خود را تعدیل کرده و یک توافق خوب با ایران را بپذیرد، زمانی بهتر از حالا وجود ندارد. اگر اکنون توافقی حاصل نشود، چه عاملی در آینده وجود دارد که باور کنیم وجود آن عامل رسیدن به یک توافق را تسهیل خواهد کرد؟ دولت آمریکا اکنون باید چند تصمیم اساسی بگیرد. چیز زیادی برای مذاکره باقی نمانده و خلاقیت برای یافتن راه‌حل‌های فنی جدید هم نخواهد توانست بار عدم اتخاذ چنین تصمیم‌هایی را سبک کند. حدود ۱۰ روز دیگر، به احتمال زیاد، جمهوریخواهان مجلس سنا را هم به دست خواهند گرفت و آن وقت، دولت اوباما فقط تا ژانویه وقت خواهد داشت که تصمیمات تمام‌کننده درباره مذاکرات هسته‌ای ایران را بگیرد. اگر بناست تا ژانویه یک متن قابل امضا وجود داشته باشد، زمانی جز چند هفته باقیمانده برای توافق روی اصول وجود نخواهد داشت.
۴ـ آقای روحانی و وزیر امور خارجه‌اش بار‌ها گفته‌اند حتی اگر توافقی رخ ندهد، دیوار تحریم‌ها ترک برداشته و هرگز وضعیت سابق قابل تکرار نخواهد بود. اگر دولت به واقع به سخنی که می‌گوید باور دارد، نباید از شکست مذاکرات هراس داشته باشد. آمریکایی‌ها چاره‌ای جز تداوم مذاکرات و رسیدن به یک توافق با ایران نخواهند داشت. چه جمهوریخواهان سر کار بیایند و چه دموکرات‌ها، در سرجمع قدرت تقابلی آمریکا با ایران ـ به ویژه با وضعیت فعلی منطقه ـ افزایشی ایجاد نخواهد شد. اگر دولت به واقع خواهان رسیدن به یک توافق خوب است باید آمریکا را متقاعد کند که در وضعیت استیصال و اضطرار نیست و این با سخنرانی و موضع‌گیری ممکن نخواهد بود. مخالفت قاطع با تمدید مذاکرات و اصرار بر اینکه تکلیف بحث باید همین حالا روشن شود، آمریکا را از این سوءتفاهم که ایران در هر حال خواهان توافق است و هیچ توافقی را بد‌تر از توافق نکردن نمی‌داند خارج خواهد کرد. تنها آن وقت است که ممکن است مشت آمریکا واقعا باز شود.
۵ـ عدم تمدید توافق ژنو به هیچ‌وجه به معنای قطع یا ترک مذاکرات نیست. روشن است که در حالی که ایران به لحاظ فنی به وضعیت ماقبل ژنو بازگشته هم مذاکرات می‌تواند ادامه پیدا کند. اساسا قابل باور نیست که آمریکایی‌ها تحت هیچ شرایطی میز مذاکره را ترک کنند. برای تبدیل مذاکرات فعلی به یک مذاکرات معنادار، یک شوک لازم است و مخالفت با تمدید می‌تواند این شوک را ایجاد کند.
این در حالی است که اعتماد در آغاز مطلبی با تیتر
«ولایتی: اگر مذاکرات تا مدت‌های مدید طول بکشد، باز هم پیروزی با ایران است» نوشته است: مشاور امور بین‌الملل مقام معظم رهبری گفت: مطمئن هستیم که در نهایت ولو اینکه مذاکرات تا مدت‌های مدیدی طول بکشد، برد با جمهوری اسلامی ایران است.
