آخرین دقایق ۱۶ ژانویه ۲۰۱۵ میلادی شاهد اتفاقی بود که کمتر کسی را توان بی‌اعتنایی به آن است. از وزرای اروپایی حاضر در هتل کوبورگ گرفته تا سران سیاسی و حتی نهادهای اقتصادی به این رویداد واکنش نشان داده‌اند.
به گزارش «تابناک» فرانک والتر اشتاینمایر، وزیر امور خارجه آلمان طی بیانیه‌ای اجرایی شدن برجام را لحظه‌ای بزرگ و یک روز تاریخی در عرصه دیپلماسی خواند. وزیر خارجه آلمان گفت: ایران همه تعهدات خود را به انجام رسانده است. در مقابل تحریم‌های اقتصادی و مالی علیه ایران که به خاطر برنامه هسته‌ای اعمال شده بودند، لغو و تبادلات تجاری با ایران دوباره از سر گرفته خواهند شد.
در این بیانیه آمده است: با رونق گرفتن روابط بازرگانی، رابطه ایران و جهان به طورکلی وارد یک مرحله جدید خواهند شد؛ هرچند هنوز بعضی مناقشات دیگر در حال غلیان هستند و اختلاف نظر‌ها و نیز برخی تضاد منافع همچنان وجود دارند، امروز ما می‌توانیم به حق از یک توافق تاریخی دیپلماسی صحبت کنیم و این لحظه شخصاً برای من لحظه بزرگی است. اشتاین مایر در ادامه بیانیه خود افزود: دیپلماسی قادر است که بحران‌های خطرناک را خنثی کرده و اختلاف نظرهایی را که به نظر قابل حل نمی‌آیند، حل کند.
فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس نیز شامگاه شنبه از اجرایی شدن برجام استقبال کرد و آن را نتیجه سال‌ها صبر و شکیبایی و تلاش دیپلماتیک دانست. وی گفت: توافق هسته‌ای ایران که انگلیس نیز در آن نقش مهمی ایفا کرد، سبب می‌شود که خاورمیانه و جهان به مکان‌های امن تری تبدیل شوند. وزیر خارجه انگلیس افزود: سال‌ها صبر و دیپلماسی مداوم و کار سخت فنی، بالاخره میوه خودش را که همان اجرای برجام است، داد.
وی اضافه کرد: در این میان، افراد شکاکی نیز بودند که عنوان می‌کردند، ایران هرگز حاضر به انجام تعهداتش براساس توافق (هسته‌ای وین) نیست اما آژانس بین المللی انرژی اتمی تأیید کرد که این کشور به تعهداتش عمل کرده است.
هاموند افزود: مقادیر زیادی اورانیوم غنی شده از ایران خارج شد و هزاران سانتریفیوژ از دور خارج شده‌اند و کالندریای (قلب) راکتور اراک خارج شد.
البته هاموند اشاره‌ای به این نداشت که شکاکین به تعهد جمهوری اسلامی ایران چه افراد و دولت‌هایی بودند، اما واکنش‌های منفی سران عرب و صهیونیست‌ها در مقابله با نهایی شدن فرایند رفع تحریم‌ها و عادی سازی پرونده هسته‌ای ایران، شاید نقشی در طعنه هاموند انگلیسی به شکاکین باشد.
وزارت امور خارجه روسیه نیز از نهادهایی بود که با کمترین فاصله به این رویداد تاریخی واکنش مثبت نشان داد. دستگاه دیپلماسی روسیه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: با پایان اعتبار مفاد سازمان ملل متحد درباره برنامه هسته‌ای ایران، گام بزرگی در مسیر عادی سازی وضع پیرامون این برنامه برداشته شده است.
وزارت امور خارجه روسیه در بیانیه خود افزود: اجرای موفق برجام به تأمین امنیت مناطق خلیج فارس و خاورمیانه کمک کرده و موجب تقویت امنیت این مناطق می‌شود و امیدواریم ایران و گروه ۱+۵ به انجام تعهدات خود در چارچوب برجام ادامه دهند. در ادامه این بیانیه آمده است: مسکو امیدوار است ایران و گروه ۱+۵ صادقانه به انجام تعهدات خود در چارچوب برجام ادامه دهند.
این بیانیه یادآور شد: با مشارکت شرکت روس اتم روسیه و سازمان انرژی اتمی ایران، مقادیر اورانیوم غنی شده ایران پیش بینی شده در برجام به خارج از این کشور منتقل شده است. این از شرایط اصلی و دشوار‌تر از بقیه شرایط طرح برجام بود. وزارت خارجه روسیه در بیانیه خود تأکید کرده است: مسکو در ایجاد بستر برای آغاز اجرای برجام نقش کلیدی ایفا کرد.
لوران فابیوس وزیر امورخارج فرانسه روز شنبه در بیانیه‌ای از اجرای توافق هسته‌ای با ایران استقبال کرده و آن را گام مهمی در تلاش‌های بین المللی خواند. فابیوس با این حال گفت، فرانسه هشیاری خود را برای مشاهده رعایت دقیق تعهدات در قبال برجام حفظ خواهد کرد. فابیوس در بیانیه‌اش گفت: فرانسه با قاطعیت سازنده‌اش، به انعقاد این توافقنامه کمک کرده است.
نکته جالب در سخنان فرانسه این بود که گویا این کشور آن چنان در نقش «پلیس بد» در فرایند مذاکرات سالهای اخیر فرو رفته که هنوز نمی‌تواند به صراحت از لاک خود خارج شده و به اتمام فرایند تنش زدایی و عادی سازی پرونده هسته‌ای اعتراف کند.
فومیو کیشیدا وزیر خارجه ژاپن نیز از دیگر دیپلمات‌هایی بود که با خوش بینی به این توافق نگریسته و در همین ارتباط گفت: ژاپن با قاپیدن این فرصت بزرگ، قطعا ارتباط تاریخی و دوستانه‌اش با ایران را تقویت خواهد کرد.
علاوه بر شخصیت‌های سیاسی جهان، شاید نخستین تأثیر برجام بر بازارهای مالی، تأثیر آن بر بازارهای مالی کشورهای حوزه خلیج فارس بود، به گونه‌ای که به دنبال اجرای توافق هسته‌ای ایران، شاخص بازارهای مالی کشورهای حاشیه خلیج فارس صبح روز یکشنبه با افت چشمگیری روبه رو شدند.
شاخص بورس عربستان سعودی با ۶ و نیم درصد کاهش آغاز به کار کرد. بورس‌های دوبی و دوحه نیز در شروع هفته کاری تازه با حدود ۶ درصد کاهش ارزش، کارشان را آغاز کردند. بازار بورس ابوظبی هم با ۴ و نیم درصد کاهش ارزش، روبه رو شد. بازارهای مالی سایر کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله کویت و عمان هم با افت روبه رو بودند. علاوه بر اجرای توافق هسته‌ای، ادامه کاهش قیمت نفت و نگرانی درباره کاهش رشد اقتصادی چین نیز از دیگر عوامل ریزش ارزش بازارهای مالی کشورهای عربی اعلام شده است. در همین حال شاخص بازار بورس اوراق بهادار تهران صبح روز یکشنبه با افزایشی حدود ۱ و نیم درصد کارش را آغاز کرد.
