کنار خیابان که راه میروی زیاد میبینیشان،لباس های مندرس،سرو صورت سیاه، دفترمشق همه از مواد لازم ساخت این آدم ها در شهر است. میگویند ادا در میآورند و برای سرکیسه کردن مردم خود را به این شکل نشان میدهند، سازمان یافتهاند و پول گدایی در جیب کارفرمایانشان میرود نه خود آنها. بعضی میگویند کمکشان نکنید که زیاد نشوند.
به گزارش
تیتر شهر، اما بعضی از فعالان اجتماعی آنقدرها هم سیاه به موضوع نگاه نمی‌کنند و معتقدند با این پدیده‌ها باید به عنوان یک آسیب اجتماعی ناشی از فقر نگاه کرد. بلدیه و بهزیستی و دیگر دستگا‌ه‌ها کلی قانون گذاشته‌اند و طرح تصویب کردند که اینها چهره شهر را زشت می‌کنند و باید گازانبری همه را جمع کرد، اما بی نتیجه می‌ماند و هر روز به تعدادشان اضافه می‌شود و از نگاه آنها «به معضل و عامل افزایش آسیب‌های اجتماع» تبدیل می‌شوند و در آخر اغلب این راه‌حل‌ها بی‌جواب می‌ماند. اما بازهم دیگرانی هستند که با این نوع برخوردها موافق نیستند و میگویند باید ریشه آسیب‌های اجتماعی را درجای دیگری غیر از خیابان‌ها جست‌وجو کرد. این در حالی است که روز گذشته حدود 500 فعال مدنی با امضاء نامه‌ای به نهادهای قانون‌گذار نسبت به مصوبه اخیر شورای شهرتهران برای مقابله با دستفروشی و هم‌ردیف کردن آن با تکدیگری اعتراض کردند.
مقابله با دستفروشان به عهده سازمان بهزیستی استبه اندازه آدم‌هایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند راه‌حل برای برخورد با این مشکل وجود دارد. محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران مدعی است «بیشتر متکدیان به‌خاطر تن‌پروری به این شغل‌ها روی میآورند، می‌گوید:«90درصد متکدیان شهر به‌صورت‌سازمان یافته و در قالب مافیا از مردم پول می‌گیرند و حتی بعضی از آنها سرقفلی گدایی دارند به طوری که محدوده فعالیت برخی متکدیان مشخص است و مردم به دفعات آنان را مشاهده می‌کنند. آمارهای غیررسمی نشان می‌دهد در مناسبت‌های مختلف درآمد شیفت عصر متکدیان این مناطق به 600 هزار تومان نیز می‌رسد.»
این عضو شورای شهر معتقد است «باید با این آدم ها به شدت برخورد کرد.» تا تبدیل به یک الگو برای سایر مردم نشوند «چون از این راه می‌توانند راحت و بی‌دردسر درآمد زایی کنند. به گفته او مقابله با دستفروشان و متکدیان به عهده سازمان بهزیستی است و نه شهرداری و در ادامه این موضوع می‌گوید:«10درصد باقی این گروه آدم هایی هستند که به‌خاطر بیکاری یا ناتوانی در جسم خود قادر به کار کردن نیستند، سازمان بهزیستی با کمک مالی از شهرداری و کمک اجرایی از نیروی انتظامی می‌تواند آنها را جمع‌آوری کند و با سازمان دهی این متکدیان به‌وسیله کارآفرینی یا حمایت دولتی از آن ها،آسیب های اجتماعی ناشی از تکدیگری را کاهش دهد.»
مسئولان نباید با دید قهری به دستفروشان نگاه کنندبرخورد با دستفروشان هم این روزها در دستور کار شهرداری قرار گرفته. هرچند بسیاری در فضای مجازی به این موضوع اعتراض کرده‌اند و افزایش این افراد را نتیجه شرایط بد اقتصادی دانسته‌اند اما مسئولان شهر تهران همچنان به جمع‌آوری آنها معتقدند. ابوالفضل قناعتی دیگر عضو شورای شهر تهران بیکاری را عنوان عامل اصلی رشد دستفروشان می‌داند و در این‌باره می‌گوید: مسئولان شهری به جای سامان دهی اقتصاد و مبارزه با بیکاری، راه حل کاهش دستفروشی را مقابله با آن می‌دانند و به طرق مختلف سعی می‌کنند آنها ار از سطح شهر جمع کنند.
قناعتی در ادامه اضافه می‌کند: «مردمانی که دستفروشی می‌کنند شریف‌اند و به‌خاطر درآوردن خرج خود و خانواده‌شان این‌کار را می‌کنند. مسئولان نباید با دید قهری به آنها نگاه و در عوض با ایجاد بستر مناسب برای شغل آنها ریشه این فعالیت ها را خشک کنند.
مسئول بیکاری آنها ما هستیم.» قناعتی این را هم اضافه می‌کند که «مقابله با دستفروشان نه خوب است و نه بد.» چون بعضی از آنها سازمان یافته و از طرف افراد خاصی این‌کار ها را انجام میدهند و باید حتما جلوی آنها را گرفت اما «در کنار آن باید از کسانی که به خاطر نیاز دستفروشی می‌کنند، حمایت کرد.»
قناعتی با اشاره به اینکه مغازه دارها از دستفروشان خیابانی شکایت می‌کنند، می‌گوید:«مغازه داری که اجاره ملک می‌دهد نسبت به دستفروشانی که اجاره نمی دهند و د ر عوض سود خوبی می‌کنند معترض است و آنها را عامل کسادی کسب و کار خود می‌داند. مردم از ترافیک یا سد معبر بعضی از این دستفروشان ناراضی‌اند و ارگان ها باید به شدت با آن ها مقابله کنند. اما در کنار آن باید محل یا محل هایی برای فروش آنها مشخص کنند تا مانع فروش دستفروشان هم نشوند».
عضو شورای شهر درباره افرادی که از سوی شهرداری برای مقابله با دستفروشان به کار گرفته شده اند، می‌گوید: «بارها به شهرداری تذکر داده ایم که این افراد باید از فیلتر پلیس و نیروی انتظامی رد شوند و از افراد سابقه دار استفاده نشود و در عین حال این افراد آموزش های لازم را ببینند تا در نهایت ادب و احترام با دستفروشان رفتار کنند».
18.5درصد از فارغ‌التحصیلان بیکار هستندجامعهشناسان هم بیکاری را یکی از عوامل مهم گرایش جوانان به بیکاری می‌دانند. امان الله قرایی‌مقدم، آسیب شناس اجتماعی با اشاره به اینکه بیکاری، نداشتن امنیت شغلی و مشکلات اقتصادی باعث افزایش تعداد دستفروشان و متکدیان در شهر می‌شود، اضافه می‌کند: جمعیت فعال در یک جامعه بین سن 60_15سال هستند،این در حالی است که تعداد قابل توجهی از این افراد در جامعه ما بیکار هستند و نداشتن شغل و منبع درآمد آن ها را به سوی تکدیگری یا دستفروشی در خیابان می‌کشد.
قرایی‌مقدم در جواب اینکه چرا مقابله با تکدیگری به نتیجه ای نمی‌رسد، می‌گوید: موضوع تکدیگری و دستفروشی در سطح شهر از قبل از انقلاب یکی از معضلات اجتماعی ایران بوده است اما با همه تلاش ها به سرانجامی نرسید. قرایی‌مقدم همچنین ادامه می‌دهد: «انگلیس در قرن 19 نیز با این مشکل مواجه بود و برای حل آن این افراد را به سه گروه تقسیم کرد.برای عده ای که قادر به کار کردن بودند شغل ایجاد می‌کردند.برای پیرزن و پیرمردها و افراد ناتوان جسمی کمک های بلاعوض در نظر گرفتند و مجرمان را مجازات می‌کردند.در ایران هم قرار بود سال گذشته چنین کاری انجام شود اما از آن جایی مسئولان کارها را گردن هم می‌اندازند و تلاش جدی برای حل این معضل نمی‌شود همچنان با پدیده تکدی گری یا دستفروشی در خیابان یا مترو مواجه هستیم و روزبه روز اوضاع بدتر می‌شود.»
با ساماندهی دستفروشان می‌توان باعث کاهش فقر شدیاشار سلطانی، کارشناس حوزه شهری با اشاره به اینکه نگاه‌های متفاوتی به دستفروشی می‌شود هم می‌گوید: بعضی دستفروشی را معضل می‌دانند، بعضی آن را شغل کاذب تلقی می‌کنند و بعضی آن را نیاز هر جامعه‌ای می‌دانند. ادعای کسانی که به عنوان معضل یا شغل کاذب به آن نگاه می‌کنند این است که علاوه بر زشت کردن چهره شهر باعث می‌شوند خلافکاران از این طریق رشد کنند و در نتیجه جرم در جامعه زیاد شود .اما بعضی که اعتقاد دارند باید در جامعه باشند میگویند با ساماندهی آن ها می‌شود بهره‌برداری درستی از این افراد کرد و باعث کاهش فقر در جامعه شوند.
کودکان قربانی کار خیابانیموضوع مهم‌تری که از نظر عاطفی، روحی و روانی خاطر مردم را آزرده می‌کند، موضوع کودکان فراری است که وجود آنان، نشانه نابسامانی در درون خانواده‌هاست. کودکان کار عموماً فرزند طلاق و اعتیادندیا با ناپدری و نامادری زندگی می‌کنند و بعضاً به لحاظ نداشتن سرپرست، ترک‌تحصیل و عدم موفقیت در تحصیل و نیز برخی اتباع بیگانه که در ایران به‌سر می‌برند، فراری‌اند.
80 درصد این کودکان از شهرستان‌ها به تهران می‌آیند، 5 درصد آنان متولد کشورهای همجوار و 15 درصد از شهرها و شهرک‌های اقماری استان تهران هستند و معمولاً در پایانه‌های شرق، غرب، جنوب، راه‌آهن، اماکن شلوغ، برخی میادین میوه و تره‌بار، زیارتگاه‌ها، میادین و... به‌سر می‌برند که توسط گشت‌های سیار شهرداری با حضور مددکار و ضابط قوه قضاییه جمع‌آوری می‌شوند. در این راستا، امسال 4902 نفر از کودکان فرار در سطح شهر تهران جمع‌آوری شده‌اند که از این تعداد 89 درصد پسر و 11 درصد دختر هستند و آمارها نشان می‌دهد، جمع‌آوری کودکان فرار در سال‌های 84 و 85، جمعاً 28 درصد کاهش داشته است که نشان از برنامه‌های موفق پیشگیری، آگاه‌سازی و حمایت از خانواده‌های در معرض آسیب دارد.
