خطای انسانی و سیستمی مهمترین عوامل حادثه برخورد دو قطار در سمنان است اما فقدان ایمنی در این دو قطار ازجمله استفاده از پارچه‌های ارزان قیمت به جای نسوز در صندلی‌ها موجب گسترش ابعاد حادثه شده است.
به گزارش مهر، در همین رابطه سعید قصابیان، کارشناس حوزه حمل و نقل ریلی بااشاره به حادثه برخورد دو قطار در ایستگاه هفت خوان سمنان می‌گوید: گزارشات اولیه حادثه نشانگر آن است که خطای سیستمی به اندازه خطای انسانی در این حادثه موثر بوده است.
وی می‌افزاید: قطار تبریز-مشهد ۵ کیلومتر قبل از ایستگاه هفت خوان متوقف بوده و مسئول کنترل ترافیک خط با وجود مشاهده هشدار دستگاه درباره اشغال بودن بلوک(معیار سنجش فاصله) به صورت دستی اجازه حرکت قطار سمنان-مشهد را می دهد و لحظه ای که قطار سمنان به قطار تبریز می رسد، قطار سمنان-مشهد سرعتی حدود ۱۳۰ کیلومتر داشته است.
قصابیان ادامه می‌دهد: با توجه به اینکه ایستگاه "سی تی سی"در شاهرود کنترل ترافیک خط را بر عهده دارد، با صدور مجوز از سوی مسئول کنترل "سی تی سی" لوکوموتیوران قطار سمنان- مشهد شروع به حرکت کرده است.
وی بیان می کند: حوزه وظایف لوکوموتیوران، مثل راننده خودرو نیست بلکه باید پشتیبانی های بسیاری از وی انجام شود و برای حرکت یا توقف مجوزهای بسیاری از مرکز کنترل ایستگاه، مرکز کنترل ”سی تی سی” و ... دریافت کند.
به گفته این کارشناس حوزه حمل و نقل، لوکوموتیوران قطار سمنان-مشهد کوتاهی نکرده زیرا منتظر دستور از "سی تی سی" شاهرود بوده و براساس دستور مسئول کنترل اقدام به حرکت کرده است اما برخی اصرار دارند که لوکوموتیوران را مقصر اعلام کنند.
قصابیان اظهار می‌کند: به دلیل خطاهای بسیار سیستم اتوماتیک "ATC"، مسئولان کنترل ترافیک خط گاهی از سیستم سابق ”جواز” استفاده می کردند و بلاک به بلاک با بی سیم از حضور یا توقف قطار اطلاع حاصل می کردند اما در روزحادثه مامور سی تی سی باوجود مشاهده چراغ هشدار، دستور حرکت به قطار داده است.
وی اهمیت وجود تجهیزات ایمنی خط و ناوگان ریلی را مهم می‌داند و می‌گوید: سیستم "سی تی سی" از دوبخش نرم افزاری و سخت افزاری تشکیل شده است که در بخش ابتدایی، سیستم نرم افزاری سی تی سی و دربخش ثانوی درست عمل کردن چراغ، سوزن و ... توسط ایستگاه مهم است.
این کارشناس حمل و نقل ریلی می‌افزاید: به عنوان نمونه برای تغییر مسیر قطار، نرم افزار باید به سوزن چنین دستوری دهد که دراین شرایط ممکن است خود سوزن با وجود دستور نرم افزاری حرکت نکند و مشکل سخت افزاری باشد یا نرم افزار دچار مشکل بوده و دستوری برای تغییر خط به سوزن داده نشود.
خطای ATC بالا بود به همین دلیل مسئول کنترل ترافیک به هشدار توجه نکردقصابیان بیان می‌کند: به گفته ماموران کنترل ترافیک خط شاهرود، خطای سیستم "سی تی سی" بالابوده و همین موضوع موجب بی اعتمادی مسئول کنترل ترافیک خط به چراغ هشدار شده و سیستم را از اتوماتیک به دستی تغییر داده است.
وی با اشاره به انتقاد برخی کارشناسان مبنی بر نبود محورشمار در سیستم "ای تی سی" مسیر تهران-مشهد می‌گوید: وجود محور شمار در این سیستم الزامی نیست این وسیله تعداد واگن های عبوری از بلاک را می شمارد که وجود آن جزو الزامات ایمنی سیستم نبوده اگرچه استفاده از آن ایمنی را افزایش می دهد.
این کارشناس حوزه حمل و نقل ادامه می‌دهد: علاوه بر خطای نرم افزاری یا سخت افزاری ”سی تی سی” و وجود اشتباه انسانی بحث تاخیر در حضور نیروهای امدادی هم مطرح است که حدود سه ساعت طول کشیده است که اگر این زمان به یک ساعت کاهش می‌یافت تعداد جان باختگان و حادثه دیدگان کمتر می‌شد.
آتش سوزی گسترده به دلیل پارچه ارزان قیمت صندلی‌های قطار بودقصابیان می‌افزاید: آتش سوزی گسترده رخ داده در حادثه هم با اما و اگرهایی روبروست زیراپیش از این تجربه برخورد رو در روی دو لوکوموتیو هم اتفاق افتاده است یا خروج قطار با سرعت ۱۲۰ کیلومتر از ریل هم داشته ایم که درهیچ کدام از این حوادث، آتش سوزی رخ نداده است اما دراین حادثه شاهد آتش سوزی گسترده بودیم که بحث عدم رعایت نکات ایمنی در واگن ها را به میان می‌کشد.
به گفته وی، به دلیل وجود گازوییل در قطار امکان آتش سوزی وجود دارد برهمین اساس باید بدنه صندلی های قطار نسوز یا دیرسوز باشند که براساس شواهد میدانی در بازسازی واگن ها، برای هزینه کمتر از پارچه های ارزانتر و فاقد این ویژگی استفاده می شود که همین موضوع از ایمنی قطارها می کاهذ.
پیشنهاد میکنم که در نقاط حساس مثل سر پیچها و نقاط کور از دوربین استفاده شود. مثل دوربین هایی که در جاده ها قرار دارد و به صورت لحظه ای بر جاده ها اشراف دارند.