«دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا که به میان جمع
هوادارانش در ایالت «فلوریدا» رفته بود، مدعی شد که تنها راه مهار بحران
مهاجرت، ایجاد مناطق امن در سوریه و سایر کشورهای جنگ زده است. وی در عین
حال گفت که هزینه طرح وی را کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس باید بپردازند.
به گزارش تابناک و به نقل از اسپوتنیک، ترامپ در این باره گفت: به جای آنکه مردم را به آمریکا بیاوریم، باید در کشورهای بحران زده مناطق امن ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: آنچه که من می خواهم انجام دهم، ایجاد مناطق
امن در سوریه و دیگر کشورها است تا مردم بتوانند آنجا بمانند و در امنیت
زندگی کنند. قصد ما این است که کشورهای عرب خلیج فارس را وادار به پرادخت
هزینه ایجاد این مناطق امن بکنیم. آنها هیچ چیزی غیر از پول ندارند. این
کاری است که ما (آمریکا) به جای پذیرش هزاران پناهجو به خاک کشورمان انجام
می دهیم.
همزمان نیز رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه
بعد از پایان سفرش به قطر، عربستان و بحرین گفت: پادشاه عربستان به صورت
کامل از مواضع ما درباره ایجاد "مناطقه خالی از تروریسم و حزب اتحاد
دموکراتیک" در سوریه حمایت کرد.
نکته مهم تر اینکه او در گفتگو با خبرنگاران حین بازگشت به کشورش، وجود اختلافات با
روسیه درباره ایجاد منطقه امن و عملیات سپر فرات را تکذیب کرد.
اکنون صحبت‌ها درباره ایجاد منطقه امن، در سایه تحولات زیادی صورت گرفته
که از جمله آن کاهش تعداد آوارگان سوری، پیش‌روی ارتش سوریه در مناطق
مختلف، خروج جبهه النصره از «وادی‌بردی» و تشدید درگیری‌ها میان
احرار‌الشام و گروه تازه‌تأسیس «هیئت آزادی شام» در ادلب است.
صحبت درباره ایجاد منطقه امن در سوریه مسئله
جدیدی نیست؛ اما مسئله جدید این است که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور جدید
آمریکا، در گفت‌وگوی تلفنی با ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، مجدد این بحث‌ها را بر سر زبان‌ها انداخت و
دو طرف در این گفت‌وگوی تلفنی با ایجاد مناطق امن در سوریه و یمن توافق
کرده‌اند. در مقابل نیز ترکیه تلاش زیادی می کند تا با همراهی این دو کشور و رضایت روسیه در سوریه منطقه امن ایجاد شود.
در مقابل، ولید معلم، وزیر خارجه سوریه، در دیدارش با فیلیپو گراندی، کمیسیونر امور
پناهندگان سازمان ملل، تأکید کرد هرگونه تلاش برای ایجاد منطقه امن در
سوریه بدون هماهنگی دمشق، نقض حاکمیت سوریه محسوب می‌شود و عواقب خطرناکی
دارد. وی از همه آوارگان سوری خواست به کشورشان بازگردند.
در این میان،
مسئله حائز اهمیت صحبت‌های سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، است؛ او گفت:
مسکو آماده بررسی طرح دونالد ترامپ برای ایجاد مناطق امن به شرط موافقت
دمشق است. کاملا طبیعی است که دمشق با ایجاد چنین مناطقی موافقت نمی‌کند؛
چراکه از اهداف پشت پرده آمریکا خبر دارد، دمشق نگران تکرار سناریوی لیبی
است؛ زمانی که ناتو به فرماندهی آمریکا و با نقشه مشترک فرانسه و انگلیس از
ایجاد مناطق امن در شهر بنغازی به بهانه محافظت از غیرنظامیان برای
به‌راه‌انداختن کشتار و سرنگونی نظام معمر قذافی، دیکتاتور سابق لیبی و
غرق‌کردن این کشور در تنشی خونین، استفاده کرد.
رجب طیب اردوغان،
رئیس‌جمهور ترکیه، نیز همین اظهارات را تکرار کرد. وی گفت: نیروهای «سپر
فرات» ترکیه بعد از آزادی شهر الباب و ایجاد مناطق امن در آن، برای سرنگونی
نظام سوریه در دمشق گام برخواهند داشت؛ اما ترکیه اظهاراتش را بعد از
فشارهای روسیه پس گرفت.
بسیاری معتقدند ایجاد مناطق امن، مقدمه‌ای برای تقسیم سوریه به دولت‌ها و
مناطق خودگردان بر اساس اصول طایفه‌ای و نژادی خواهد بود. پیش‌نویس قانون
اساسی‌ای که روسیه بین شرکت‌کنندگان در نشست آستانه توزیع کرده بود، شک و
تردید و نگرانی‌های مقامات سوریه را بیشتر کرد؛ به‌ویژه اینکه برخی از
بندهای آن هویت عربی را از سوریه می‌گیرد. مناطق امن در بنغازی به بهانه
محافظت از جان ساکنانش و باقی‌ماندن مردم لیبی در داخل مرزهای این کشور
ایجاد شد؛ اما آنچه اتفاق افتاد، این بود که نیمی از مردم این کشور در مصر
یا تونس آواره شدند و در شرایط اجتماعی و اقتصادی بسیار سختی زندگی
می‌کنند.
آنچه واضح به نظر می رسد این است که هماهنگی هایی میان آمریکا، ترکیه و عربستان برای ایجاد منطقه امن در سوریه در حال شکل گرفتن است. در همین راستا به گفته برخی منابع خبری و همانظور که ترامپ نیز صراحتا اعلام کرد، عربستان قرار است هزینه های مالی ایجاد منطقه امن را برعهده گیرد و آمریکا و ترکیه نیز آن را اجرایی می کنند. در این میان عدم موضع گیری صریح و قاطع روس ها در مقابل تلاش های این سه کشور برای ایجاد منطقه امن، شک و تردیدها را نسبت به نیات این کشور در نزد ایران و دولت سوریه دوچندان کرده است.
