انتشار جزئیاتی جدید از توافق آتش بس در سوریه / تمرکز آتش بس بر ایران

به گزارش «تابناک»، به نقل از فارین پالیسی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، از این توافق آتش بس حمایت و آن را وسیله ای برای نجات جان بسیاری از شهروندان سوری تلقی کرده است؛ اما جزئیات جدیدی که از این توافق منتشر شده، حاکی از نکات جالب توجه دیگری است.

این توافق در بر دارنده درخواست هایی از سوی رژیم اسرائیل و دولت اردن است تا نیروهای ایرانی و نیروهای نظامی وابسته به ایران از جمله حزب الله، کاملا از مرزهای سوریه با اردن و اسرائیل و از جمله از بلندی های جولان دور نگاه داشته شوند. با این حال، برخی مقامات سابق دیپلماتیک آمریکا درباره عملی شدن این بند از توافق و اینکه آیا روسیه به عنوان ضامن این آتش بس، نیرویی قابل اطمینان خواهد بود یا نه، دچار شک و تردید هستند.

به شکلی واضح توافق آتش بس که با نام «یادداشت همکاری بر سر اصول تنش زدایی از جنوب سوریه» تدوین شده است، اقدام به برقراری آتش بسی میان دولت سوریه و نیروهای معارض می کند که از روز یکشنبه وارد فاز اجرایی شده. این توافق منطقه جنوبی سوریه در پایین دست قنیطره و سویدا را منطقه ای تعریف کرده که باید از حضور هر نوع نیروی نظامی غیر سوری از جمله نیروهای نظامی وابسته به ایران و نایبان ایران و نیروهای القاعده و داعش خالی شود.

مهمتر از همه آنکه این توافق بر سر موضوع وضعیت فعلی در این مناطق و ساز و کارهای عملیاتی فعلی در آن تأکید می کند که این به معنی آن است که نیروهای ارتش سوریه، قادر به حمله به این مناطق برای بازپس گیری آنها از دست معارضان نخواهد بود؛ اما بسیاری بر این باورند، این وضعیت می تواند به وضیعت همیشگی برای منطقه جنوب غرب سوریه تبدیل شود.

همچنین این توافق در بر دارنده بندی برای اقدام در راستای عملیات های بشردوستانه و بازگرداندن پناهندگان سوری رانده شده از مناطق جنوب غرب است. از زمان شروع جنگ در سوریه، اردن بیش از 650 هزار پناهنده سوری را در خاک خود جای داده است.

یک مقام ارشد آمریکایی به فارین پالیسی گفته است: هنوز هم روسیه و آمریکا مشغول تدوین جزئیات این توافق از جمله نحوه و مکانیزم نظارت بر آن و همچنین نظام و اصول جاری در منطقه مورد توافق برای آتش بس هستند. اسرائیل در این توافق دخالت رسمی ندارد و جزئیات این توافق از سوی اردن و آمریکا و روسیه تدوین شده است. با این حال، در پشت صحنه در مورد جزئیات توافق اسرائیل و مقامات این رژیم به شدت فعال بوده اند.

«جرالد فیرشتین» دیپلمات بازنشسته آمریکایی در این رابطه گفته است، با توجه به نزدیکی مواضع ایران به بشار اسد و با توجه به اینکه ایران اکنون بیشترین نبرد را در خاک سوریه با نیروهای داعش انجام می دهد، هرگونه توافقی که نتواند ایران را در بر گرفته و با همکاری ایران باشد، عملا قابل پیاده سازی نیست. وی در این باره که روسها ضامن تأکید به ایران برای انجام برخی امور در سوریه باشند، تردید کرده است.

وی در ادامه یادآور شد: از آنجا که ایران اکنون در سوریه بر صندلی راننده نشسته است، تردید جدی وجود دارد که کرملین بتواند تعهدات خود در باره آتش بس را عملی کند.

«فرد هاف»، دیگر مقام ارشد آمریکایی از افراد با سابقه در وزارت خارجه آمریکا نیز به فارین پالیسی بیان کرده که کلید اصلی بقای دولت اسد در سوریه ایران است و نه روسیه. با این شرایط، آیا روس ها قرار است توافق آتش بس را بدون در نظر گرفتن منویات دولت اسد و یا دیگران به پیش برند؟

به گفته فارین پالیسی از ماه می به این سو، روس ها نتوانسته اند نیروهای مورد حمایت ایران و ارتش سوریه را قانع کنند که از مناطق «پرهیز از درگیری» که آمریکا در بخش های جنوب شرق سوریه تعریف کرده است، دور بمانند؛ هرچند آمریکایی ها در رابطه با منطقه التنف در سوریه به روس ها هشدار داده بودند، نیروهای مورد حمایت ایران و جت های جنگنده ارتش سوریه با نادیده گرفتن این هشدارها بارها به سمت نیروهای ویژه آمریکایی و متحدان کرد و عرب این کشور در سوریه حرکت کرده اند. نتیجه این اقدامات ساقط کردن پهپادهای ایرانی و یک جنگنده سوری بوده است.

این در حالی است که به تازگی بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران بیان کرده است که ایران به دنبال حاکمیت و امنیت در کل سوریه است و در نتیجه توافق آتش بس نباید به یک بخش در سوریه شود.

با این حال، برخی دیگر از مقامات آمریکایی در مورد این توافق چندان بد بین نیستند. «اندرو تبلر» محقق مؤسسه مطالعات خاور نزدیک واشنگتن بر این باور است که جنوب غرب سوریه منطقه تقریبا آرامی است و آمریکا می تواند با استفاده از نیروهای مورد آموزش و حمایت خود که در برابر بشار اسد مبارزه می کنند، موضوع توافق آتش بس را به پیش برد. به گفته او، در صورت موفقیت در این ناحیه، آتش بس می تواند به سایر نقاط در سوریه نیز گسترش یابد.