ورود دولت به بازی خطرناک نرخ سود

نرخ بالای سود تسهیلات بانکی، یکی از معضلات اقتصاد ایران است که به تعبیری سپر افزایش نرخ تورم نیز شده است. تا الان تنها بانک ها در بازی نرخ سود حضور داشتند؛ اما به تازگی دولت نیز از طریق بازار بدهی وارد بازی خطرناک نرخ سود شده است. در حال حاضر نرخ سود به دام اقتصاد ایران تبدیل شده است.

به گزارش تابناک اقتصادی، تاکنون چندین و چند مطلب پیرامون معضلات اقتصاد ایران در سایت تابناک اقتصادی منتشر شده است. اقتصاد ایران با سیاست گذاری های غلط و اجرای آن ها، گرفتار بیماری های گوناگونی شده که جراحی و بهبود هر بخش، باعث می شود که باقی بخش ها دچار اختلال شوند. از جمله بیماری های مهم اقتصاد ایران نرخ بالای سود بانکی است. بالا بودن این نرخ باعث شده است که اولاً با افزایش حجم نقدینگی، همچنان نرخ تورم پایین نگه داشته شود و به تعبیری نرخ سود بانکی به عنوان سپری در مقابل افزایش نرخ تورم باشد و ثانیاً تولید دچار رکود شود و نرخ بیکاری افزایش یابد.

در گذشته، بانک ها تنها شرکت کنندگان در بازی نرخ سود بودند اما هم اکنون دولت نیز از طریق بازار بدهی وارد این بازی خطرناک شده است.  

به تازگی حسین عبده تبریزی، رئیس اسبق سازمان بورس و اوراق بهادار پیرامون بالا بودن نرخ بالای سود بانکی مطالب قابل تأملی بیان کرده است. او که در جلسه دیدار فعالان اقتصادی با مسعود کرباسیان وزیر پیشنهادی اقتصاد حضور داشت، صحبت های خود را این گونه آغاز نمود: با نرخ کنونی جمعیت کشور که وارد بازار کار می شود، دولت مشکل اساسی برای اشتغال دارد، در حالی که در دولت نهم و دهم آهنگ ورود افراد به بازار کار بسیار محدود بود، اما در دولت یازدهم یکباره بیش از یک میلیون نفر تقاضای ورود به بازار کار را داشتند و ایجاد اشتغال برای این جمعیت، امر بسیار دشواری است.

وی با اشاره به اینکه رونق اشتغال نیازمند تأمین مالی است، ادامه داد: تأمین مالی یا از نظام بانکی یا از بازار سرمایه صورت می گیرد، اشکالات اساسی بازار پول هم امروز، گریبان بازار سرمایه را نیز گرفته است و این بازار عملکرد لازم را نمی تواند داشته باشد.

وی تصریح کرد: متأسفانه نظام بانکی ایران، امروز گرفتار معضلات اساسی است و طبیعی به نظر می رسد که وزیر پیشنهادی اقتصاد، در کنار سایر نهادها از جمله بانک مرکزی باید تلاش کند این معضل را حل کند، به ویژه اینکه نرخ سود بانکی نیز اکنون مشکلاتی را ایجاد کرده است؛ این در شرایطی است که هی چگاه این تجربه را نداشته ایم که نرخ سود بانکی بالاتر از تورم باشد و مقامات ما با این مورد، تجربه عملیاتی و اجرایی نداشته اند؛ بنابراین نرخ سود بانکی تبدیل به سپر تورمی شده است.

به گفته عبده تبریزی، مردم اکنون به یک معجزه جدیدی معتقد شده اند که همه می توانند پول را در بانک بگذارند و بانک نیز سودی بدهد که خودش در تأمین آن مشکل دارد، پس این معجزه یک جایی متوقف خواهد شد و بنابراین، وقتی نرخ سود ۲۵ درصد است، کسب و کارها هم قادر نخواهند بود بازدهی این نرخ را داشته باشند.

وی اظهار داشت: امکان اینکه با بازده اسمی ۱۴ تا ۱۵ درصدی، ۲۰ درصد سود دهیم، مشکل ساز است؛ اما اصلاح این موضوع نیز می تواند به ما صدمه تورمی بزند. این بهترین راهی است که دولت زیان بانک ها را بدهد، اما باید هزینه تورمی آن را نیز بپذیرد؛ پس این یک تله اقتصادی است که اگر حتی این مسأله را حل کنیم، دچار تورم هستیم و اگر هم حل نکنیم، اشتغال و تولید امکان پذیر نیست.

عبده تبریزی با بیان اینکه با روند فعلی، کش تورم یک جایی رها خواهد شد، گفت: اگر دولت روحانی فکر کند که وضعیت نامتعادل را ادامه دهد، هیچ اشتغالی ایجاد نخواهد شد، چراکه نرخ نامتعادل در اقتصاد مشکل ساز شده است؛ بنابراین چون بودجه نیز مشکلات اساسی دارد، دولت نیز وارد بازی نرخ سود بانکی شده است، چون قرار بود بازار بدهی کمک کند که تاریخ بدهی ها مشخص شود، در حالی که اکنون بازار بدهی نیز از کارکرد خود خارج شده است.

وی افزود: درخواست ما این بود که بازار بدهی کمک کند که دولت بازار بدهی خود را تاریخ دار کند، اما دولت به عنوان یک منبع درآمد به این بازار نگاه کرده و وارد بازی شده است.

به هر حال آنچه از گفته های حسین عبده تبریزی پیداست، نرخ سود هم اکنون به تله اقتصاد ایران تبدیل شده است و اگر بانک ها دست به کاهش نرخ سود بزنند دولت باید منتظر عواقب تورمی این حرکت باشد و اگر هم بانک ها این نرخ را کاهش ندهند که تولید و اشتغالی ایجاد نخواهد شد. از طرفی اگر تاکنون مشکل پایین نیامدن نرخ سود تنها بانک ها بودند حالا دولت نیز از طریق بازار بدهی وارد این بازی شده است. باید دید وزیر پیشنهادی اقتصاد چه راهکاری را جهت خروج از این معضل پیشنهاد خواهد کرد و آیا می تواند این معضل را با کمترین عواقب حل کند یا خیر؟