روزنامه مردمسالاری در گفت وگو با پایتخت نشینان معضلات پیشروی شهردار جدید تهران را بررسی میکند و می نویسد: مردمانش به سختی نفس میکشند و ساعتها برای رفتن به مسیری کوتاه در ترافیک میمانند وارد مترو و اتوبوس که میشوند از شدت فشار جمعیت تکان نمیتوانند بخورند.
در این مطلب آمده است: هر روزه هزاران نفر از اطرافش برای کار به این شهر میآیند و روز به روز بر جمعیتش افزوده میشود. بوی دود و ترافیک امانش را بریده و کارشناسان مدیریت بحران بارها از آن به عنوان یک بمب ساعتی سخن گفتهاند.
برای نوشتن این گزارش باید گشتی در تهران زد، مدتی در ترافیک ماند. حداقل یک بار باید در ایستگاه مترو امام خمینی رفت. خانههای قدیمی و ساختمانهای کهنه و رنگ ورو رفته منطقه دوازده را دید، ساختمانهایی که سالها قبل فقط ساخته شده و حال فاقد کمترین ایمنی برای زلزلهای است که سالها تهران را تهدید میکند. امروز اما به منبعی برای کاسبی و دپوی اجناس تبدیل شده و یا خانوادههای چهار پنج نفری در آن زندگی میکنند. مسوولین و مردم نگاه تقریبا مشابهی نسبت به مشکلات تهران دارند. خیلی از مردم این شهر ترافیک را معضل اصلی شهرشان میدانند. معضلی که یک عده مقصرش را شهرداری میدانند و عده دیگر تقصیر را به گردن دولت میاندازند.
تیر ماه سال جاری بود که بهروز نعمتی نماینده مردم تهران در مجلس در تذکری خطاب به وزیر کشور، پیشنهاد داد: «یک هفته از خط ویژه برای تردد استفاده نکنید تا ببینید که در ترافیک سنگین، به مردم چه میگذرد. مردم ساعتها در ترافیک طاقتفرسا عمرشان تلف میشود و شما به عنوان رئیس شورای عالی ترافیک باید مشکلات ترافیک تهران را حل کنید. باید بین شورایعالی ترافیک و سایر مسئولان دستاندرکار هماهنگی ایجاد شود. در حال حاضر مجموعههای زیرمجموعه شورای ترافیک حرف خود را میزند».
**تهران در بحران
عضو قبلی شورای شهر تهران مشکلات این شهر را در زمان بحران معضل بزرگی میداند. مهدی چمران با اشاره به بحران خیز بودن شهر تهران بر این نکته تأکید کرد که در موقع بروز بحران، تهران با مشکلات بسیار زیادی مواجه خواهد شد.
وی با تأکید بر این نکته که شهر تهران براساس برنامه شهرسازی مدون ساخته نشده است، گفت: در اطراف تهران برخی روستاها روز بهروز بزرگتر و به مرور به تهران متصل شدند و از همین رو در مواقع بحران شهر تهران مشکلات بسیار زیادی خواهد داشت. او با بیان اینکه آرزو میکنیم در تهران بحرانی ایجاد نشود، گفت: اگر در شهر تهران زلزله شدیدی رخ دهد دیگر اتوبان مناسبی برای کمکرسانی و یا ساختمانی برای مدیریت بحران باقی نمیماند.
رئیس چهارمین دوره شورای اسلامیشهر تهران با اشاره به جمعیت موجود در مناطق شهر تهران خاطرنشان کرد: برخی مناطق شهر تهران و از جمله منطقه 4 معادل برخی از استانهای کشور جمعیت دارند و سازمان پیشگیری و مدیریت شهر تهران باید در سطح مناطق نیز به خوبی فعالیت کند.
**نبود درآمد پایدار
اما تندگویان عضو دیگر چهارمین دوره شورای شهر تهران درآمد پایدار را معضل پایتخت میداند. تندگویان در ارتباط با درآمدزایی پایدار و مدیریت یکپارچه گفت: به نظر من بزرگترین دغدغه شهر تهران در آینده باید ایجاد درآمدزایی پایدار باشد. ما متاسفانه تهران را با ایجاد هیچ ارزش افزودهای اداره میکنیم. مردم از این نحوه درآمدزایی در شهر هیچ نفعی نمیبرند و شهرداری نیز گول میخورد که منافعی را کسب کرده است درحالیکه واسطهها هستند که نفع اصلی مالی را در این میان میبرند.
بنابراین رویکرد ما باید به سمت درآمدزایی پایدار باشد. مثلا مالیاتها باید به سمت شهرداری سرازیر شود. یکی دیگر از مشکلات ما عدم شفافیت داراییهای شهرداری است. یکی از دلایل همین موضوع املاک نجومیکه در شورای شهر بسیار دردسر شد، نبود مدیریت یکپارچه شهری و عدم شفافیت مناسب داراییهای شهرداری بود. من بعنوان یک عضو شورای شهر هنوز از داراییهای شهرداری تهران مطلع نیستم!
تعداد دیگری از اعضای قبلی شورای شهر تهران هم در سیصد و پنجاه و دومین جلسه شورا بر لزوم شفاف سازی در شهرداری تهران تاکید کرده بودند. بعضی دیگر هم ساخت و سازهای شهر تهران را معضلی برای این شهر میدانند.
پروانه مافی در خصوص ساماندهی منطقه 22 تهران، گفت: یکی از معضلات شهر و شهرداری فعلی تهران منطقه 22 است که ساخت و سازها در آن بسیار بی ضابطه و خارج از قواعد شهری صورت گرفته لذا کنترل و مهار این مشکلات از مسائل مهم شهردار جدید تهران خواهد بود.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامیبا تاکید بر ورود شهردار جدید به معضلات منطقه 22 پایتخت، تصریح کرد: بر اساس قواعد شورای عالی شهرسازی و معماری برای منطقه 22 تهران باید این منطقه رصد، ارزیابی و بررسی شود.
شهروندان تهران هم نظرات مختلفی در رابطه با معضلات اصلی شهرشان دارند.
**تهران به سرفه افتاده است
حوالی پل سید خندان و بلوار میرداماد پر است از پرایدهایی با پلاکهای شهرستان. در تهران کم نیستند مسافر کشهایی که شهر و زندگی خود را برای رویای زندگی بهتر و درآمد بیشتر رها کردند و به معضل بزرگی به نام ترافیک در شهر کمک میکنند. اصلان تازگی از لرستان به تهران آمده و مدتی است که سرایدار یک شرکت در حوالی محله سیدخندان است وقتی از او پرسیدم که چرا به تهران آمده گفت: «در شهرستان بیکار بودم و اگر کاری هم میکردم دستمزد خیلی کمیبه من میدادند به خاطر همین بود که به تهران آمدم چند روزی در پارک میخوابیدم تا بالاخره در یک شرکتی کار پیدا کردم و به عنوان سرایدار در آنجا مشغول هستم.
پسر عمویم هم که در شهرستان پراید داشت قبل از من به تهران آمده بود و الان مسافر کشی میکند و روزی صد یا صد و پنجاه هزار تومان درآمد دارد».
حال که اواسط تابستان است و ازابر بحرانی به نام آلودگی هوا دست کم خبری نیست بحرانی که از اواخر پاییز شروع میشود و تا اواخر زمستان ادامه دارد. دولت طی این سالها برای مقابله با آلودگی مدارس را تعطیل میکند و راهنمایی و رانندگی تنها ساعات محدودیتهای ترافیکی را افزایش میدهد و رسانهها از مردم میخواهند که برای کارهای غیر ضروری از خانههایشان خارج نشوند. تقریبا طی این سالها شهرداری و ارگانهای ذیربط دیگر نتوانستند اقدام مناسبی برای ریشه کن شدن این معضل بزرگ در تهران انجام دهند و هرآنچه که انجام شده تصمیمات ضربالاجلی بوده و به عنوان یک مسکن برای این درد بزرگ در تهران عمل کرده است.
برای روشنتر شدن موضوع باید به سراغ شهروندان این شهر سرکش رفت تا ببینیم هر کدام از آنها بزرگترین مشکل پایتخت را چه میدانند و انتظارشان از شهرداری که بعد از دوازده سال جانشین قالیباف شده است چیست هرکدام از آنها به نوعی از ترافیک و آلودگی گرفته تا گرانی و بی قانونی در شهر خسته شدهاند و از شهردار جدید انتظار دارند که حداقلهای یک زندگی سالم را برایشان در تهران فراهم سازد.
حسین که مدیرعامل یک شرکت بازرگانی است معضل پایتخت را در آلودگی هوای آن میداند و راه مقابله با آن را گسترش حمل و نقل پاک میداند او در این باره میگوید:«به ترافیک که عادت کردیم اما چیزی که بیشتر از همه برای تهرانیها خطرناک است آلودگی هواست در زمستان واقعا نمیشود در تهران نفس کشید و این بزرگترین تهدید برای سلامت مردم این شهر است به نظر من شهرداری باید با کمک سازمانهای دیگر تمام خودروهایی که در سطح شهر به حمل و نقل مشغول هستند را تعویض کند و فکری به حال ریههای تهرانیها بکند خودروهای فرسوده را جمع آوری کند که فکر نمیکنم کار سختی باشد. از خودروهایی با مصرف برقی استفاده کند هرچند که این کار هزینه بالایی دارد اما شهرداری میتواند این خودروها را با تسهیلات به مردم دهد با این کار در بلند مدت هم مشکل آلودگی شهر حل میشود و هم چهره شهر زیبا میشود».
**تهران و معضل تراکم
محمد صدرا شهروند دیگری که فارغ التحصیل جامعه شناسی دانشگاه علامه طباطبایی است بی قانونی را یکی از بزرگترین معضلات تهران میداند و میگوید: «به نظرم بزرگترین مشکل شهر تهران بی قانونی شهر است فروش تراکم و ساختمان سازیهای بیقاعده. همه ما شاهد آن هستیم که که ساخت و سازهای دریاچه چیتگر چه بلایی بر سر هوای تهران آورده است.
از طرفی دیگر قیمت مسکن در تهران بسیار بالاست اما در تهران ساختمانها خالی هستند ولی قیمتها همچنان بالاست. از شهردار انتظار نداریم که فامیل بازی نکند چون نمیشود و این اتفاق میافتد ولی در همین فامیل بازیها خواهشا تراکم فروشی را فراموش کند.»
**پارک را زیاد کنید
محمد شهروند دیگری است که معتقد است کمبود فضای سبز در شهر مشکل بزرگی است و افزایش آن به تمیز شدن هوا کمک میکند و میگوید: «هرچند که طی این چند سال اخیر فضای سبز در شهر رشد چشمگیری داشته است اما با توجه به هوای تهران و شلوغی آن، شهردار جدید باید فضای سبز را در پایتخت گسترش دهد که با این کار هم شهر را زیبا تر میکند و هم به نفس کشیدن و تفریح مردم کمک میکند». زهرا نیز که دانشجوی روانشناسی دانشگاه تهران است به شکاف عمیق ایجاد شده میان شمال و جنوب تهران اشاره میکند و میگوید: «یکی از بزرگترین معضلات مدیریت فضاهای شهری است و نابرابری در تهران موج میزند از شهردار انتظار داریم که با مدیریت غلط این نابرابری را بیشتر نکند.»
**چرا همیشه بهترینها و بزرگترینها در شمال شهر افتتاح میشود؟
ایستگاههای مترو و بی آر تی در شمال شهر بیشتر هستند. اگر ساعت یک نیمه شب به قیطریه سری بزنیم و در همان ساعت به شوش یا خراسان برویم دو چهره کاملا متفاوت از شهر میبینیم قیطریه کاملا تمیز است و خراسان حتی تمیز هم نشده با این که تردد در آنجا بیشتر است».
**ترافیک، ترافیک و باز هم ترافیک
علیرضا که انگار دلش از شلوغی پایتخت پر است میگوید: «ترافیک بزرگترین مشکل این شهر است واقعا از این شلوغی در تهران خسته شدهایم امکان ندارد که از خانه بیرون بیاییم و حداقل یک ساعتی در ترافیک گیر نکنیم از هر خیابانی که برویم شلوغ است.
تهران به یک پارکینگ خودرو تبدیل شده در کشورهای اروپایی قبل از ساخت مراکز خرید و یا آپارتمانهای مسکونی اول از همه فکری به حال پارکینگهای آن میکنند و اگر نتوانند برای هر واحد حداقل دو پارکینگ تهیه کنند شهرداری مجوز ساخت را صادر نمیکند. برای قسمتی محدودیتهای ترافیکی اعمال کردهاند تا مشکل ترافیک حل شود ولی آن را میفروشند. شهرداری باید فکری به حال ترافیک کند آقای قالیباف چند بزرگراه را در تهران گسترش داد اما این مشکل حل نشد.
شهردار جدید باید مترو را بیشتر کند خیلی از مردم به خاطر نا امنی و شلوغی بیش از حد از مترو استفاده نمیکنند و همین افراد میروند و از ماشین استفاده میکنند حق هم دارند مترو تهران با وجود گسترشی که داشته وضعیت مناسبی ندارد».
ناصر فارغالتحصیل ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی خطر زلزله را یکی از مهمترین مشکلات تهران میداند و میگوید: «روزی نیست که از تلویزیون و یا کارشناسان این را نشنویم که تهران بر روی گسل زلزله قرار دارد و اگر زلزله در تهران بیاید خرابیهای بسیاری به بار میآورد واقعا فکر کردن به آن هم ترسناک است با وجود ساخت وسازهایی که در تهران میشود و هیچ کدامشان هم از ایمنی کافی برخوردار نیستند. بلایی که سر پلاسکو آمد را یادمان نمیرود ولی این اتفاق درس عبرتی نشد. مانند ساختمانهای پلاسکو در محدوده بازار کم نیستند شهرداری میگوید بارها به ساکنان آنها هشدار داده و آنها گوش نکردهاند. نمونهاش همین پاساژ علاءالدین که در وضعیت بسیار خطرناکی قرار دارد راهروهایش را تبدیل به انباری کردهاند اگر روزی اتفاقی در آنجا بیافتد خدا میداند که چه فاجعهای را به بار میآورد.جدیدا در محدوده خیابان انقلاب ساختمانهای قدیمیرا دیده ام که شهرداری اقدام به بازسازی آنها کرده امیدوارم این کار توسط شهردار جدید ادامه پیدا کند و او راهی برای ایمنی بافت فرسوده بخش زیادی از شهر پیدا کند».
همه اینها و شاید بدهیهایهای سنگین شهرداری به ارگانهای مختلف و مازاد نیرو و دستمزد بالای بسیاری از کارکنان شهرداری و همچنین هزینه بالای شهر تهران چالشهایی است که محمدعلی نجفی شهردار جدید پایتخت باید با آنها مقابله کند و خود او هم سال جاری را یکی از سالهای سخت پیشروی شهرداری تهران توصیف کرده است. چالشها و بحرانهایی سنگین که حل آن مستلزم برنامهریزیهای موثر و دقیق خواهد بود.