فیلترینگ تلگرام در هفته‌های گذشته و در پی بروز اعتراضاتی در شهرهای مختلف تعداد زیادی از کاربران ایرانی را با مشکلات زیادی مواجه کرد، البته مخاطبان جدی تلگرام بعد از مدت کوتاهی و شاید در همان ساعات اولیه فیلترینگ با دستیابی به فیلترشکن به این فضا برگشتند اما به هر حال بخشی از فعالیت در این فضا محدود شد و به خصوص برای کسب وکارهایی که از این طریق مشغول فعالیت بودند مشکلاتی به وجود آمد.
از سویی دیگر فیلترینگ یک پیام‌رسان ارتباطی آن‌هم در شرایطی که گوشی‌های هوشمند امکان برقراری ارتباط اینترنتی بین افراد را به سادگی و با نرم‌افزارهای متعدد میسر می کند، چندان منطقی به نظر نمی رسید؛ چراکه اگر هم افرادی نیاز به استفاده از پیام‌رسان اینترنتی داشتند، به یک نرم‌افزار دیگر کوچ می‌کردند و امکاناتی که در تلگرام از آن بهره‌مند بودند را در آن نرم افزار جستجو می کردند.
آنچه مورد انتقاد بسیاری از صاحب نظران قرار گرفت قائل شدن نقش اصلی برای یک کانال تلگرامی در اعتراضات اخیر در شهرهای مختلف کشور بود تا جایی که همین پیش فرض که به نظر چندان هم متقن نیست، موجب اتخاذ تصمیم در شورای عالی امنیت ملی برای فیلترینگ تلگرام شد.
نهایتا شب گذشته(شنبه‌شب) و با دستور رئیس‌جمهور این فیلترینگ که مورد انتقاد اقشار مختلف از جمله نمایندگان مجلس قرار گرفته بود، برداشته شد.
خبرنگار ایسنا در گفت‌وگوهای جداگانه‌ای با نمایندگان مجلس نظر آنها را درباره رفع فیلترینگ تلگرام جویا شده است:
سید فرید موسوی، نماینده مردم تهران و رئیس فراکسیون جوانان مجلس:
بسیاری از کسانی که اصلاً با فیلترشکن آشنا نبودند به راحتی سراغ استفاده از آن رفتند
به هرحال برخلاف رویه‌های گذشته که ابزارهای ارتباطی و سایت‌هایی که در دنیا میلیون‌ها نفر از آنها استفاده می کنند، فیلتر شده بعد از سال‌ها رفع فیلتر نشدند، ولی امروز پس از چندی مشکل استفاده از تلگرام و اینستاگرام مرتفع شده است.
هر چند در این چند روز هم بسیاری از افراد که اصلاً با فیلترشکن آشنا نبودند و بنابر هر دلیلی از آن استفاده نمی کردند، به راحتی سراغ استفاده از فیلترشکن رفتند. به هرحال باید بپذیریم که امروز این نرم‌افزارها صرفا یک ابزار ارتباطی نیستند، بلکه آنها حایز نقش در اقتصاد و تجارت هم بوده و نمی توان بر این جنبه آنها چشم پوشی کرد، امیدوارم با اتخاذ تدابیر صحیح نسبت به توسعه کسب و کارهای مبتنی بر نرم افزارهای اینترنتی برای رفع بخشی از چالش‌های اقتصادی برنامه‌ریزی داشته و موانع توسعه این قسم فعالیت‌های اقتصادی را پایدارتر و کارآمدتر مرتفع کنیم.
پروانه سلحشوری، نماینده مردم تهران:
فیلترینگ تلگرام خلاف وعده‌های روحانی بود
رفع فیلتر تلگرام لاجرم باید روی می‌داد؛ چراکه با فیلتر شدن تلگرام، استفاده از فیلترشکن‌ها هم افزایش پیدا کرده و بعضا دسترسی به کانال‌های نامناسب اخلاقی به شدت افزایش پیدا کرده بود.
نکته دیکر اینکه فیلترینگ بر خلاف وعده‌های ریاست جمهوری بود، از یک طرف می گفتند وزیر ارتباطات این کار را نکرده، از طرف دیگر می‌گفتند که کار شورای عالی امنیت ملی بود، در هر دو حالت مسئولیت با آقای روحانی بود و ایشان باید در این جهت کاری می‌کرد که در نهایت با دستور ایشان رفع فیلتر رخ داد.
با فیلترینگ تلگرام همچنین کسب و کارهای قانونی را با مشکل مواجه می‌کنیم، کانال‌های معتقد به نظام و مسئولانی که برای اطلاع رسانی از کانال تلگرامی استفاده می‌کنند یا اعتنا به فیلترینگ نمی‌کنند یا خبررسانی آنها مختل می‌شود و دیگر اینکه افرادی که این محدودیت برای آنها ایجاد شده به راحتی دسترسی لازم را دارند. به نظر می‌رسد در مورد رفع فیلتر تلگرام باید اقدام جدی صورت می‌گرفت وگرنه باز هم بی‌احترامی به قانون و وضع کنندگان آن بیشتر می‌شد.
اسفندیار اختیاری، نماینده زرتشتیان در مجلس:
رفع فیلتر تلگرام احساس خوشایندی برای ایرانیان به وجود آورده است
فضای مجازی مانند هر ابزار دیگری، می‌تواند حسن‌ها و عیب‌هایی داشته باشد. هر موضوعی ابتدا به فرهنگ سازی و سپس استفاده درست آن باید منجر شود تا امکان استفاده از مزایای آن فراهم گردد.
با جلوگیری و عدم استفاده از آن، فقط به پاک کردن صورت مسئله پرداخته شده است.
رفع فیلتر از تلگرام با همه مواردی که قابل بحث است و می‌توان راجع به آن صحبت کرد که آیا فیلتر چه میزانی کارکرد و تاثیر داشته است، حداقل احساس خوشایندی را برای ایرانیان به ارمغان آورده است.
محمدقسیم عثمانی، نماینده مردم بوکان در مجلس:
رفع فیلتر تلگرام، آرامش روحی و روانی را به جامعه برگرداند
از آنجایی که فیلتر شدن تلگرام به دلیل ناامنی‌های اخیر صورت گرفته بود، رفع فیلتر آن، آرامش روحی و روانی را به جامعه برگرداند که می‌توانست زودتر از این نیز انجام شود. این رفع فیلتر از تلگرام به منزله برگشتن وضعیت کشور به شرایط عادی است و خبر خوبی برای مردم شریف ایران است.
علاوه بر این تلگرام به جریان سریع اطلاعات، نظارت افکار عمومی، ایجاد مشاغل در شبکه وسیع اجتماعی و کاهش هزینه و زمان ارتباطات، کمک شایسته‌ای می‌کند که رفع فیلتر آن می تواند از این جهت نیز خبر خوبی برای افکار عمومی باشد. در کنار این موضوعات، اکنون هم جامعه و هم حاکمیت بیش از پیش متوجه نقش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی شده‌اند و موجب درک این واقعیت شده که فضای مجازی می تواند فضای واقعی را به شدت تحت تأثیر خود قرار دهد. همانطوری‌که تلگرام و سایر پیام رسان‌ها می‌توانند، گاهی یک خطر جدی برای امنیت کشور باشند، با مدیریت و استفاده درست از آن می‌توانند منشأ منافع کشور باشند و منافع آن متوجه مردم و کشور شود.
تلگرام پیام رسان آسان، سریع، کم هزینه و باکیفیتی است که در سبد مصرف اکثر خانواده های ایرانی، قرار دارد و با توجه به نقش آن، باید برای بومی‌سازی آن و یا یک پیام‌رسان سریع و باکیفیت جایگزین تلاشی هدفمند و با برنامه صورت گیرد.
محمود صادقی، نماینده مردم تهران در مجلس:
رفع فیلتر تلگرام نشانگر توانایی روحانی در غلبه بر فشارهای بیرونی است
رفع فیلتر تلگرام نشانگر رویکرد واقع گرایانه دولت روحانی به جامعه و التزام عملی روحانی به وعده هایش است و همچنین نشانگر توانایی روحانی در غلبه بر فشارهای بیرونی است.
تجربه فیلترینگ نشان داد در عصر انفجار اطلاعات تلاش برای مسدود کردن جریان آزاد اطلاعات آب در هاون کوبیدن است. به جای تلاش برای بستن و محدود ساختن جریان آزاد اطلاعات، باید تلاش کرد اعتماد مردم به رسانه های داخلی جلب شود.
پروانه مافی، نماینده مردم تهران در مجلس:
رفع فیلتر تلگرام، نمایش همراهی دولت و ملّت بود
سرانجام پیام رسان تلگرام رفع فیلتر شد. ضمن تشکر از تلاش های مستمر نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رئیس جمهور محترم و وزرای دولت برای تحقق این مهم در روزهای اخیر، باید اذعان کرد که رفع فیلتر تلگرام، ناشی از خواست و اراده‌ی همه‌ی اقشار و گروه های جامعه در بخش های عمومی، خصوصی و مردمی، و نمایشی موفق از همراهیِ دولت و ملّت بوده است.
در عصری که به واسطه‌ی انقلاب دیجیتال، حاکمیت سنتی آرام آرام جای خود را به حاکمیت مجازی می دهد، مقابله با گردش آزاد اطلاعات، مصداق آب در هاون کوبیدن است. هر چقدر تصمیم گیران یک جامعه زودتر به این واقعیت پِی ببرند، از فاصله‌ی میان آن ها با مردم کاسته شده و همگرایی در جامعه عمیق خواهد شد.
اگرچه این رویداد نگرانیِ دستِ کم 15 هزار کسب و کار مجازی و قریب به 100 هزار شاغل را مرتفع ساخت اما به عقیده‌ی من مهم ترین دستاوردی که رفع فیلتر تلگرام برای آینده‌ی کشور به همراه خواهد داشت آن است که عدمِ اثرگذاریِ اقدامات سلبی و مغایر با خواستِ مردم حتی به صورت کوتاه مدت را بیش از پیش نمایان کرده است. امیدوارم واقعیتی که اکنون آشکار شده، منشأیی خیر برای تغییر رویکرد مسئولین در قبال درکِ خواسته های مردم باشد. ان‌شاءالله.
عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده مردم تهران در مجلس:
با کار فرهنگی مناسب مصونیت ایجاد کنیم
من اصولا با فیلتر و سانسور مخالفم و معتقدم باید با کار فرهنگی مناسب برای هر نسل، مصونیت ایجاد کرد.
فیلترینگ تلگرام در روزهای اخیر هم بر کسب و کارهای اینترنتی و هم دسترسی و انتقال جزوه های علمی و غیره تاثیر منفی داشته است.
احمد مازنی، نماینده مردم تهران در مجلس:
افرادی بودند که بر تعطیلی دائمی تلگرام اصرار داشتند
تلگرام نباید فیلتر می‌شد. اگر هم مسئولان امنیت کشور تشخیص دادند این کار را انجام دهند ما برای 48 تا 72 ساعت را قابل قبول می‌دانستیم اما تداوم فیلترینگ بعد از آن دیگر توجیه نداشت، وقتی از رفع فیلتر تلگرام مطلع شدم بیشتر از این جهت خوشحالم که تلاش‌های گروه‌های فشار نتوانست محدودیت را بر مردم بیش از این تحمیل کند چون افرادی بودند که بر تعطیلی دائمی تلگرام اصرار داشتند، شاید هم این افراد از روی دلسوزی این دیدگاه‌ها را مطرح می‌کنند، اما بنده معتقدم مبانی نظری و منابع اطلاعاتی این حضرات بسیار محدود است.
اگر محدودیت ها در گذشته در کوتاه مدت جواب می داد امروز در کوتاه مدت هم جواب نمی دهد. ما باید راهی برای زندگی با واقعیت های نوین بیابیم، اگر برای مدیریت چالش های مختلف کشور دست صاحب نظران دلسوز را ببوسیم و از راه حل های آن ها بدون اعمال سلیقه استقبال کنیم و با استفاده از همه ظرفیت های انسانی، با پرهیز از دوقطبی سازی جامعه کشور را اداره کنیم، آن وقت تلگرام نه تنها تهدید نیست که فرصت است.
علیرضا رحیمی، نماینده مردم تهران در مجلس:
فیلترینگ تلگرام قانون بدون عمل منع استفاده از ماهواره را تداعی کرد
بالاخره بعد از ظن و گمان‌های مختلف درباره رفع فیلتر تلگرام این اتفاق شب گذشته محقق شد و مردم شاهد آزادی تلگرام بودند! اتفاق قابل توجهی که در نوع خود تجربه بدیعی برای شبکه‌های اجتماعی بود و کمتر سابقه داشت که مردم منتظر رفع فیلتر و تصمیم متولیان امر باشند. به نوعی همه متاثر از این تصمیم شورای عالی فضای مجازی بودند. شبکه‌های داخلی در فضای رقابتی کامل می‌توانند ارزیابی واقعی از توانمندی فنی و ایمنی خود داشته باشند و در رقابت آزاد و آزادی انتخاب استقبال کاربران ملاک موفقیت شبکه‌های اجتماعی خواهد بود.
اساسا نباید به دلیل شبهات امنیتی حقوق مردم را نادیده گرفت و محدود کرد. فیلترینگ تلگرام و واکنش مردم قانون بدون عمل منع استفاده از ماهواره را تداعی کرد و نشان داد که در تصمیمات ملی انتخاب مردم نباید محدود شود.
سرعت تبادل، امنیت داده‌ها و اعتماد کاربران سه شاخصه ممتاز تلگرام است که شبکه های داخلی باید رقابت خود را با آن آغاز کنند. هرجا اعتماد مردم جلب شود استقبال آنها هم فراگیر خواهد بود اما آنچه مهم است ایجاد فضای رقابتی کامل و آزاد بین شبکه‌های داخلی و خارجی است که در مسیر رقابت آزاد قاعدتاً مردم انتخاب احسن و انتخاب بهتر را خواهند داشت و اگر هم نقایصی در شبکه‌های داخلی هست، در فضای رقابت آزاد این شبکه‌ها می توانند خود را تقویت کنند و نسبت به جذب کاربر و مخاطب بیشتر اقدام کنند.
فضای بی رقابت یک فضای مونوپل و یک طرفه خواهد بود و اساساً هر کجا انحصار باشد قاعدتا نارضایتی کاربران و مردم را در پی خواهد داشت. همچنان که وضعیت خودروی ملی اما و اگرهای زیادی در بین مردم دارد و در یک رقابت آزاد و کامل است که خودروی ملی می‌تواند خود را مورد ارزیابی و قضاوت مردم قرار دهد، در خصوص فضای مجازی هم در فضای باز و رقابتی است که مردم می‌توانند قضاوت درست از عملکرد شبکه‌های داخلی به لحاظ فنی داشته باشند و شبکه‌های داخلی هم می توانند قضاوت واقعی مردم را در خصوص وضع و توانمندی خود ارزیابی کنند.
احمد بیگدلی، نماینده مردم خدابنده در مجلس شورای اسلامی:
محدودیت در فضای مجازی برای مردم منافی با اصل آزادی بیان است
ایجاد محدودیت در فضای مجازی برای مردم منافی با اصل آزادی بیان است. وقتی امکاناتی در اختیار افراد برای اشتغال قرار می‌گیرد، این اختیارات به عنوان زیر ساخت است. تلگرام خود یک نوع زیر ساخت برای اشتغال افراد محسوب می‌شود، بسیاری از افراد با استفاده از این زیرساز و تبحر در فعالیت‌های فضای مجازی برای خود اشتغالزایی کرده بودند.
ایجاد محدودیت در این فضاها کار درستی به نظر نمی‌رسد. البته باید جلوی فعالیت برخی کانال‌های مروج خشونت و علیه نظام و مملکت گرفته شود، همه ما با فعالیت این کانال‌ها مخالف بوده و معتقدیم فعالیت آنها برای کشور مانند سم است. اما اگر فرد یا افرادی از امکانات موجود سوء استفاده می‌کنند نباید به محدودیت و محرومیت همه منجر شود.
به جای محدودیت کردن‌ها باید ریشه مشکلات مردم را بشناسیم و علت نارضایتی مردم و حواشی پیش آمده، شناسایی و رفع شود.
علی ابراهیمی، نماینده مردم شازند در مجلس شورای اسلامی:
به فرهنگ استفاده صحیح از تلگرام توجه داشته باشیم
اساسا برقراری ارتباط و تعامل بین انسان‌ها موضوعی اجتناب ناپذیر، ضروری و مهم است. بشر از ابتدای خلقت تاکنون ارتباط در حوزه های مختلف را تجربه کرده است و هرچه دانش بشر تکامل پیدا کرده است ابزار ارتباطات نیز توسعه پیدا کرده است تا جایی که عصر ما را عصر ارتباطات و انتشار اطلاعات نامیده اند. بنابراین استفاده از هر ابزار ارتباطی جزء لاینفک زندگی بشر امروز است و اساسا نمی توان مردم را از آن محروم کرد. بنابراین جدای از اینکه بخواهیم درباره رفع فیلترینگ تلگرام به عنوان یک ابزار ارتباطی و اجتماعی قضاوت خوب یا بد بکنیم باید به فرهنگ استفاده صحیح از این ابزار توجه داشته باشیم و برنامه ریزی کنیم. نه می شود برخی کانال هایی که با جذب مخاطبان به نسبت زیاد، با مسموم کردن فضا و دروغ پردازی مخاطبان را دعوت به ناهنجاری های اجتماعی می کنند نادیده گرفت و نه بخش بزرگی از مردم که برای ارتباطات، کار و تجارت از اینترنت و تلگرام استفاده می کنند را نادیده گرفت. برای همین قضاوت درباره خوب یا بد بودن هر پدیده اجتماعی نیازمند یک بررسی عمیق است که نیازمند یک سلسه زیر ساخت فرهنگی است. بنابراین به نظر من مهم ترین مولفه در سامان دادن به اینگونه ماجراها توجه به زیرساختهای فرهنگ اجتماعی است. توسعه فرهنگ مطالبه گری در مکان و زمان مناسب بسیار لازم و ضروری است. باید فرهنگ استفاده صحیح و مناسب از ابزار ارتباطی تقویت و نهادینه شود وگرنه با بستن و فیلتر کردن اتفاق تعیین کننده ای نخواهد افتاد بلکه ممکن است در اذهان عمومی هم نتیجه منفی در بر داشته باشد. البته در جایی که امنیت ملی کشور به مخاطره می افتد، انجام اقدامات بازدارنده امری اجتناب ناپذیر است.
نکته مهم دیگری که باید حتما به آن توجه شود بحث قانون‌مدار کردن این حوزه است. بعضا مشاهده می‌شود که پرورش روح قانون گریزی از این مسیر در جامعه ما رواج پیدا کرده است و بسیاری از شایع پراکنی ها، بزه‌های اجتماعی، ناهنجاری ها، قاچاق کالا و ... از بستر این ارتباطات اتفاق افتاده است. لذا باید با قانونمند کردن این بستر هم زمینه ارتباطات و تعاملات در جامعه را فراهم ساخت و هم مانع جولان قانون گریزان و متخلفان شد. به نظر می‌رسد نهادهای نظارتی از جمله مجلس شورای اسلامی باید به این مساله و رفع خلاء های قانونی آن ورود پیدا کنند.
