آیا سامانه صیاد توانسته است در کاهش چک های برگشتی موثر باشد؟

در اواخر شهریور ماه سال جاری بود که بانک مرکزی از سامانه ای با نام صیاد رونمایی کرد که قرار بود این سامانه در کاهش میزان چک های برگشتی نقش موثری را ایفا نماید. هر چند که چهار ماه زمان کمی برای سنجش عملکرد این سامانه می باشد اما واقعاً این سامانه چقدر توانسته است در این زمینه موثر بوده باشد؟

به گزارش تابناک اقتصادی، در مورخ 28  شهریور 1396 بود که بانک مرکزی از سامانه ای با نام صیاد رونمایی کرد. تا قبل از رونمایی این سامانه چک ها به صورت غیرمتمرکز در شعب بانک ها صادر می شد و در اختیار مشتریان قرار می گرفت و این موضوع باعث می شد که برای فردی که سابقه چک برگشتی داشت و یا حسابش مسدود شده بود هم دوباره دسته چک صادر شود. با ورود سامانه صیاد این امکان وجود داشت که تا حدودی جلوی صدور دسته چک برای افراد با سابقه چک های برگشتی گرفته شود. ویژگی بارز این سامانه این است که یک شماره منحصر به فرد بر روی هر برگ چک درج می شود که دریافت کننده چک می تواند این رقم را به سامانه پیامکی بانک مرکزی ارسال کند و در همان لحظه از سوء سابقه صاحب چک مطلع شود .اگر مشکلی وجود داشته باشد همان لحظه گیرنده پیامک مطلع می شود و می تواند قبل از اینکه چک را دریافت کند معامله را قطعی نکند.

حالا پرسشی که مطرح می شود این است که این سامانه تا دی ماه سال جاری و در این چهار ماه چقدر توانسته است در کاهش میزان چک های برگشتی موثر باشد؟

البته قبل از پاسخ به این پرسش باید گفت که چهار ماه زمان کمی برای سنجش عملکرد این سامانه است اما باز هم می توان تاثیرات آن را در این چهار ماه دید. برای این منظور آمارهای مربوط به سهم چک های برگشتی از چک های مبادله شده چه به لحاظ ارزشی و چه به لحاظ تعدادی از اول سال جاری تا دی ماه 96 از گزارش های بانک مرکزی استخراج شده است. همان گونه که از نمودار زیر نمایان است از آبان ماه سال جاری روند نسبت تعداد و ارزش چک های برگشتی به چک های مبادله شده، نزولی شده است. در دی ماه سال جاری نسبت ارزش چک های برگشتی به چک های مبادله شده به پایین ترین حد خود در سال 96 یعنی 19.8 درصد رسیده است. همچنین در زمان مذکور تعداد چک های برگشتی به چک های مبادله ای به 14.8 درصد رسیده که این رقم دقیقاً مشابه رقم فروردین ماه است و کمترین میزان طی ده ماهه به حساب می آید.

ملاحظه می شود که طی این چهار ماه که از عملکرد سامانه صیاد می گذرد گویا این سامانه توانسته است تا حدودی با چک های برگشتی و جلوگیری صدور چک برای افراد باسابقه چک های برگشتی مقابله نماید و همین موضوع روند تعداد و ارزش چک های برگشتی به چک های مبادله شده را از آبان ماه نزولی نموده است. برای اینکه اثرات بیشتر این سامانه را ببینیم باید تا سال آینده صبر نماییم. به هر صورت راه اندازی این سامانه یکی از اقدامات موثر بانک مرکزی در مدت سکان داری ولی الله سیف بوده است.