موافقت محیط زیست با صدور مجوز برای نابودی تنها جزیره دریای خزر!

 میان برخی مدیران اجرایی کشور، اصرار عجیب و بی پایانی وجود دارد که در تنها جزیره دریای خزر، طرح های اقتصادی و سودآوری پیاده شود که بارها کارشناسان آن ها را بر خلاف مصالح این منطقه عنوان کرده اند؛ هرچند مقاومت های محیط زیست در سال های گذشته مانع این طرح های خسارت بار شد، اکنون مجوز این طرح صادر شده و عملیات های اجرایی آن به زودی آغاز خواهد شد.

به گزارش «تابناک»؛ جزیره آشوراده به عنوان تنها جزیره واقع در شبه جزیره میان کاله به دلیل موقعیت بسیار استثنایی خود، همواره مورد توجه مدیران و فعالان اقتصادی بوده است تا از ظرفیت های بی نظیری که در خود جای داده، در راستای درآمدزایی و کسب سود بهره برداری شود.

به رغم سال ها تلاش بی پایان برخی نهادها و گروه های اقتصادی به منظور نفوذ به این جزیره زیبا و آغاز عملیات عمرانی، همواره سازمان محیط زیست چون سدی بزرگ مانع این اقدامات می شد و اجازه دخل و تصرف در این منطقه را به مدیران و فعالان اقتصادی نمی داد.

با این حال هفته گذشته سید مناف هاشمی، استاندار گلستان اعلام کرد، مجوز رسمی طرح گردشگری آشوراده بعد از سال‌ها انتظار صادر شده و عملیات اجرایی آن به زودی آغاز می‌شود؛ مجوزی که شاید فعالان اقتصادی منطقه را خوشحال کند؛ اما به معنای واقعی کلمه برای دوستداران محیط زیست و متخصصان این حوزه یک خبر بسیار بد تلقی می شود.

واقعیت در رابطه با جزیره آشوراده و حساسیت های آن این است که این منطقه کوچک تنها جزیره ایرانی در دریای خزر است و جزو نخستین مناطق زیست کره جهانی قرار دارد. این منطقه به واسطه عدم دست اندازی انسانی با محیطی بسیار بکر و دست نخورده رو به روست که فضای بی نظیری برای زندگی حیات وحش فراهم کرده است.

با اینکه در دهه های گذشته برخی از مردم محلی در این جزیره زندگی می کردند، با بالا آمدن آب دریا و از بین رفتن امکان حیات در منطقه این افراد منطقه را ترک کردند و در حال حاضر تنها برخی نیروهای اداری در جزیره ساکن هستند.

نزدیک به پانزده سال پیش بود که چشم منفعت طلبانه نهادها و مدیران اجرایی به این منطقه بکر متمرکز شد و تلاش های اولیه برای تصاحب آن و ایجاد طرح های گردشگری و اقتصادی در آن آغاز شد؛ در طول همه سال های گذشته بارها این منطقه محلی برای درگیری بخش خصوصی با سازمان محیط زیست بوده است تا شاید این نهاد نظارتی تسلیم و با ورود بخش خصوصی به ماجرا پروژه های اقتصادی در این جزیره آغاز شود.

کاهش تراز آب دریا در سال های اخیر، حساسیت بالای این زیست کره به هر گونه دست اندازی انسانی، مخالفت دوستداران محیط زیست و کارشناسان، تجربه های تلخ ورود مدیران به زیستگاه های حیات وحش و... همه از جمله دلایلی است که تا کنون اجازه تحقق آرزوهای منفعت طلبان را در این منطقه نداده است، اما این بار موضوع فرق کرده و استاندار گلستان نیز تمام قد به حمایت از پروژه های مخرب انسانی در این حوزه برخاسته است؛ وضعیتی بسیار نگران کننده که دلایل علمی و دقیقی برای نقد آن وجود دارد

دکتر حسین آخانی، فعال محیط زیست و استاد دانشگاه تهران در مورد این اتفاق به «تابناک»، گفت: واقعیت این است که منطقه "آشوراده" بخشی از ذخیره گاه زیست کره میانکاله است که در شرقی ترین بخش جنوب دریای خزر قرار گرفته و یک منطقه گذر است که اکوسیستم جالبی را ایجاد کرده است. به طوری که بخشی از آن در دریای خزر است و بخشی در خلیج گرگان یا همان تالاب میانکاله و تنها جایی از سواحل دریای خزر در ایران است که هنوز دست نخورده مانده و این دست نخوردگی ارزش حافظتی زیست محیطی بسیار بالایی دارد.

آخانی در مورد حساسیت های این منطقه افزود: شمار بسیاری از پرندگان مهاجر هر سال به این منطقه می آیند و از طرفی هم خود تالاب میانکاله منطقه ای است که برای تخم گذاری ماهی های خاویاری استفاده می شود. به علاوه می توان گفت، معدود جایی است که از آرامش برخوردار است و به همین جهت فک خزری می تواند به آن جا بیاید و از همه مهم تر از نظر پوشش گیاهی می توان گفت، تنها باقی مانده جنگل انار وحشی است که ما در آن مطقه داریم.

این استاد دانشگاه در ادامه توضیحاتی که داد، تأکید کرد: با توجه به شرایط خاص موجود، می توانم بگویم که صد در صد متخصصانی که بنده در حوزه های مختلف محیط زیست و زیست شناسی می شناسم، تأکید داشتند که این منطقه با سابقه حدود نیم قرن حفاظت، به هیچ عنوان نباید برای بهره برداری واگذار شود، چون بهره برداری این منطقه مشکلات بسیاری را ایجاد خواهد کرد. بهره برداری جز به عنوان یک ذخیره گاه زیست کره در آن منطقه نباید انجام شود.

آخانی افزود: از زمان طرحی که مدیریت منطقه داده، حدود هجده سال می گذرد. من این طرح مدیریت را مطالعه کرده ام. در آن هجده سال گذشته هم نگرانی های محیط زیستی را در آن رعایت نکردند و طبیعی است که این منطقه با توجه به این که الان تحت تنش شدیدی از نظر سطح دریای خزر هست ـ که پایین رفته است و تالاب را به شدت کاهش داده ـ از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است و به همین دلیل هرگونه طرح گردشگری در آن منطقه می تواند این تنها لکۀ باقی ماندۀ جنوب شرقی دریای خزر را از بین ببرد.

این فعال محیط زیست اضافه کرد: تنها نقطه ای که الان حالت شبه جزیره است، همین «آشوراده» است، زیرا آشوراده هم بر اثر پایین رفتن آب دریای خزر الان حالت جزیره ای خود را از دست داده و بر پایه مستنداتی هم که اتحادیه بین المللی حفاظت در سال 2011م در مورد کلیه گروه های جانوری و گیاهی اعلام کرده، زیست گاه هایی که در جزایر هستند بسیار آسیب پذیر هستند. لذا به دلیل این که جزایر چون با محدودیت مساحت مواجه هستند هر گونه تخریب در این مناطق تقریباً غیرقابل برگشت است.

استاد دانشکده علوم دانشگاه تهران در پایان گفت: بنده واقعاً تاسف می خورم؛ هم برای سازمان محیط زیست و هم برای کسانی که مدعی هستند با بررسی کردن، چنین مجوزهایی را صادر کرده اند. تا آن جا که بنده اطلاع دارم، کلیه کارشناسانی که در دفتر زیستگاه ها حضور دارند با اجرای طرح گردشگری در «آشوراده» مخالف هستند و اگر هم مخالفت خود را به دلیل جایگاه سازمانی اعلام نمی کنند، در صحبت های خصوصی که باهم داریم اعلام می کنند که زور از بالاست و ما نمی توانیم کاری کنیم.

مطالب مورد اشاره که تماماً بر اساس حقایق جغرافیایی و قوانین بین المللی مطرح شد، تخلف آشکار استانداری گلستان و سازمان محیط زیست در اعطای مجوز به این طرح را آشکار می کند. 

با شرایطی که برای تنها جزیره دریای خزر پیش آمده، همچنان این پرسش ذهن دوستداران محیط زیست و متخصصان این حوزه را آزار می دهد که واقعاً چه زمانی باید شاهد پایان این بهره کشی های انسانی از محیط زیست باشیم و چه زمانی قرار است از آنچه در گذشته بر محیط زیست آورده ایم، عبرت بگیریم؟