شباهت عجیب سخنرانی پامپئو علیه ایران و سخنرانی معاون بوش هفت ماه پیش از حمله به عراق

روز دوشنبه و پس از آن که مایک پامپئو، وزیر خارجه جدید آمریکا طبق اعلام قبلی، مجموعه سیاست‌ها، تهدیدات و درخواست‌های آمریکا از ایران را در قالب آن چه استراتژی جدید آمریکا در قبال ایران نامیده شده بود، اعلام کرد، مقامات و تحلیلگران در کشورهای مختلفی که به روابط ایران و غرب و به ویژه آمریکا توجه دارند، به بررسی و اظهارنظر در این خصوص پرداختند.

به گزارش «تابناک»؛ در سویی از طیف واکنش‌ها به این سخنرانی، مقامات پاره‌ای از کشورهای عربی منطقه، رژیم اسرائیل و محافل هوادار آن در صحنه سیاسی آمریکا هستند که از تهدیدات پامپئو علیه ایران استقبال کردند.

برخی مقامات اروپایی از جمله فدریکا موگرینی، نماینده اروپا در سیاست خارجی و بوریس جانسون وزیر خارجه بریتانیا، در حالی که در واکنش خود کمتر نشانه‌ای از مخالفت با نگاه آمریکا به برنامه موشکی و نقش منطقه‌ای ایران نشان داده‌اند، درخواست‌ها و تهدیدات پامپئو را حجیم، بزرگ و فعلا غیرعملی دانسته‌اند.

افراد فعال در اندیشکده‌های حوزه سیاست خارجی آمریکا نیز بسته به مواضع سیاسی خود، برداشت‌های متفاوتی از اعلام برنامه پامپئو داشته‌اند. مارک دوبوویتز، مدیر «مؤسسه دفاع از دموکراسی‌ها» که سهم قابل اعتنایی در طراحی تحریم‌های آمریکا علیه ایران در دهه گذشته بر عهده داشته، استراتژی اعلام شده از سوی پامپئو را همراه با ریسک زیاد ولی با احتمال موفقیت مهم دانسته است. در مقابل باربارا اسلاوین مدیر «ابتکار آینده ایران» در شورای آتلانتیک مدعی شده است، «تشخیص پامپئو درباره ایران دقیق است، ولی تجویز وی ناکافی»!

در میان افرادی که در دوره اوباما مسئولیت‌هایی مهم در حوزه سیاست خارجی بر عهده داشته‌اند، واکنش‌های قابل اعتنایی وجود دارد. جیک سالیوان مشاور امنیت ملی، جو بایدن معاون اوباما که نقش مهمی در مذاکرات محرمانه هسته‌ای با ایران در عمان داشته است، در تحلیل استراتژی دولت ترامپ در خصوص ایران نوشته که تنها استراتژی ترامپ تنبیه ایران است. سالیوان متن اظهارات مفصل دو تن از مقامات ناشناس وزارت خارجه آمریکا در جلسات خصوصی توضیح استراتژی ترامپ علیه ایران را مورد اشاره قرار داده که در آن، مقامات مذکور چندین بار این اعتراض خود به برجام را تکرار کرده‌اند که «مشکل ما با برجام این است که برجام فرصت‌های فشار به ایران را به شدت کاهش داده است».

اعتراض سالیوان به استراتژی دولت ترامپ این است که سیاست تحریم و فشار باید یک هدف مشخص داشته باشد ولی دولت ترامپ بدون داشتن هدفی روشن، فقط به دنبال حداکثر فشار به ایران است. به عقیده سالیوان، ادعای تیم ترامپ مبنی بر اعمال حداکثر فشار به ایران برای رسیدن به توافقی همه‌جانبه با ایران درست نیست بلکه هدف واقعی دولت جدید آمریکا، تغییر نظام در ایران است.

جفری پرسکات از مشاوران ارشد بایدن در حوزه سیاست خارجی، شباهت قابل اعتنای سخنرانی ضدایرانی پامپئو در بنیاد هریتیج و سخنرانی دیک چنی معاون جرج بوش در سال 2002 علیه عراق را مورد توجه قرار داده است. تم اصلی هر دو سخنرانی این است که «کشوری در خاورمیانه به دروغگویی و فریبکاری، تلاش برای دستیابی به سلاح هسته‌ای و دخالت‌های تجاوزکارانه در منطقه متهم و به مردم آمریکا این گونه القا می‌شود که آمریکا باید به مردم این کشور که سالها تحت ظلم و ستم بوده‌اند کمک کند، فهرستی طولانی از درخواست‌های آمریکا از این کشور اعلام می‌شود و آمریکا تأکید می‌کند که با اراده‌ای آهنین در مقابل این تهدید خواهد ایستاد؛ حتی اگر مجبور شود این راه را به تنهایی طی کند».

پرسکات در یک رشته توئیت، شباهت‌های سخنرانی پامپئو و چنی را به صورت زیر مرور کرده است.

چنی: به هر حال ما با دیکتاتوری طرف هستیم که در بیشتر دو دهه گذشته در فهرست حامیان تروریسم قرار داشته است.

پامپئو: ایران در دوره اجرای برجام هم، همچنان اصلی‌ترین حامی تروریسم بود.

چنی: صدام استاد تقلب است و در هنر انکار و فریبکاری مهارت زیادی دارد.

پامپئو: ایران چندین سال درباره برنامه هسته‌ای نظامی خود دروغ گفت... مهم است توجه داشته باشیم که ایران همچنان به دروغگویی ادامه می‌دهد.

چنی: می‌توان انتظار داشت که صدام حسین به دنبال تسلط بر همه منطقه باشد، بخش مهمی از منابع انرژی جهان را به کنترل خود درآورد، دوستان آمریکا در منطقه را مستقیم تهدید و با سلاح هسته‌ای از آمریکا باج‌گیری کند.

پامپئو: دولت ایران منابع فراوان ناشی از برجام را صرف نبردهای نیابتی در منطقه کرد و نیروهای سپاه، حزب‌الله، حماس و حوثی‌ها را برای این کار به خط کرده است.

چنی: آن چه صدام نیاز دارد، مقداری زمان است تا از منابع خود استفاده و آنها را در برنامه‌های مداوم خود برای ساخت سلاح شیمیایی و میکروبی به کار گیرد و به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.

پامپئو: پس از این که بندهای غروب برجام فرا برسد، ایران آزاد خواهد بود که به سرعت به سوی سلاح هسته‌ای یورش ببرد. در واقع این وضعیت، باعث تشویق دیگر کشورهای منطقه به ساخت سلاح هسته‌ای شده است.

چنی: وقتی که این بزرگترین خطر از بین برده شود، مردمان آزادی‌خواه منطقه شانس این را دارند که ارزش‌هایی را گسترش دهند که سبب صلحی دیرپا در منطقه خواهد شد.

پامپئو: مردم ایران مشتاق هستند که غرور تاریخی، فرهنگ، تمدن و روابط مناسب با همسایگان خود را باز یابند.

چنی: در خاورمیانه‌ای که بسیاری تنها با فقر، سرکوب، ترور و استبداد رو به رو بوده‌اند، ما به دنبال روزی هستیم که مردم بتوانند در آزادی و با کرامت زندگی کند. با کمک ما، عراق آزاد شده بار دیگر کشوری فوق‌العاده خواهد بود.

پامپئو: امید آمریکا این است که تلاش ما در جهت صلح و امنیت، برای مردم ایران که سال هایی مدید رنج کشیده‌اند، مثمر ثمر واقع شود. ما بسیار مشتاقیم که ببینیم آنها به رفاه و خوشبختی برسند.