فتاوای آیت الله العظمی فاضل لنکرانی (قدس سره)
كاركردن زن در خانه
سؤال 1638 :آيا زن مى تواند در مقابل كارهايى چون آشپزى و نظافت كه در منزل انجام مى دهد، مزد طلب كند؟
جواب: مى تواند مزد طلب كند، ولى سزاوار است زن و مرد در امور زندگى با يكديگر همكارى داشته باشند، كه پيوند زناشويى و نظام خانواده، استحكام بيشترى پيدا كند.
سؤال 1639 :در عرف معمول است كه زن كارهاى خانه را انجام مى دهد، آيا مى توان گفت زن و شوهر با توجه به اين عرف، به صورت ارتكازى، عقد را به اين مبنا انجام مى دهند كه زوجه در منزل كار كند؟ لذا زوجه جهت انجام كارهاى منزل، آيا مزدى طلبكار نيست؟
جواب: بطور كلى زحمات و كارهايى را كه زوجه در خانه شوهر انجام داده است، اگر به دستور شوهر بوده و قصد مجانى بودن و تبرّع نكرده، حق مطالبه اجرت المثل را دارد. امّا صرف عرف بلد و ارتكاز موجب عدم استحقاق اجرت نمى شود. و اينكه عقد مبيناً عليها واقع شده صرف تخيلّ است.
سؤال 1640 :زنى چند سال قبل در خانه شوهر، علاوه بر انجام امور خانه دارى، فرش هم مى بافته و قيمت آن صرف در معاش و خريد لوازم خانه و تعميرات خانه مى شده است. ضمناً جهيزيه اى با پول شيربها كه قبلا از شوهر گرفته، به خانه شوهر برده است، كه بعضى از آنها فروخته شده، و بعضى مستهلك شده و از بين رفته، فعلا شوهرش مى خواهد او را طلاق بدهد. آيا زن مزبور، حقى دارد يا نه؟
جواب: در فرض سؤال، اموالى كه ملك زن بوده، اگر شوهر بدون اذن او فروخته و صرف در تعمير خانه يا لوازم ديگر كرده، ضامن است و فرقى در اين نيست كه از جهيزيه فروخته باشد يا از اموال ديگر زن. اما اگر زن به شوهر اذن داده كه اموال او را بفروشد، و چيزى را براى خود بخرد، يا مال او در اثر استعمال از بين رفته باشد، شوهر ضامن نيست. و اما فرشى كه براى شوهر بافته، اگر به قصد مجانى بوده، حق مطالبه اجرت ندارد. و اگر به امر شوهر و به عنوان اخذ اجرت بافته است، استحقاق اجرت دارد.
سؤال 1641 :زيد زوجه خودش را مطلقه كرده است. قبل از اين كه جريان طلاق پيش بيايد،
زوجه را مطابق عرف محلى جهت كارگرى شاليزار، به كار واداشته است، بفرمائيد آيا دست مزد زوجه، به زوج تعلق مى گيرد يا به زوجه؟
جواب: مزد كار، زوجه متعلق به خود زوجه است و به زوج مربوط نيست. مگر اين كه به او بخشيده باشد.
سؤال 1642 :زنى كه با اجازه شوهر جهت مردم بطور مزدى قالى بافته، آيا اين مزد قالى به شوهر مى رسد، يا مال خود زن است؟
جواب: اجرت قالى بافى، ملك خود قالى باف است.
سؤال 1643 :جهيزيه اى كه پدر به دخترش داده، آيا مى تواند پس بگيرد يا نه؟
جواب: اگر پدر جهيزيه را تمليك دختر خود كرده، يا به او بخشيده است; چنانچه ظاهراً يكى از اين دو است، ديگر نمى تواند پس بگيرد.
سؤال 1644 :زن كارمندى است كه با اجازه شوهر كار مى كند و حقوق مى گيرد، آيا مى تواند حقوق خود را بدون اجازه شوهر مصرف كند، يا صدقه دهد، يا هديه به كسى بدهد، يا در تمام اين موارد، اجازه شوهر لازم است؟
جواب: تصرفات زن در اموال خودش جايز و صحيح است. حتى اگر شوهر نهى كند. بلى در نذر، نذر زن بدون اجازه شوهر باطل است و لازم است با اجازه شوهر باشد.
سؤال 1645 :مردى همسرش را طلاق داده است، زن مى گويد خدمات من در خانه تبرعى نبوده، لذا مطالبه اجرت المثل مى كند. آيا ادعاى زن مسموع است يا خير؟
جواب: از قضيّه مورد سؤال اطلاع ندارم. ولى بطور كلى اگر زن به تقاضا و دستور شوهر كار كرده، و قصد تبرع و مجانى نداشته است، حق اجرت المثل دارد. و ادّعاى زن مسموع است. مگر اين كه بيّنه برخلاف اقامه شود.
