فتاوای آیت الله العظمی بهجت (قدس سره)
عدم جواز سقط جنين معيوب
سؤال276. فرزند فردى به جهت مرض وراثتى كه آن فرد دارد، مفلوج متولد مى شود و پس از دو ماه وفات مى كند. پزشك مدّعى است مى تواند در چهارماهگى از زمان حمل، مرض جنين را تشخيص دهد. آيا مى تواند پس از كشف ناقص بودن، بچّه را سقط كند؟
جواب: سقط جنين ناقص مذكور جايز نيست. زيرا قتل نفس محترم است و اگر حمل به حال مادر مضرّ است يا مى دانند كه بعدا باعث عسر و حرج مى شود، بايد از اوّل از حمل جلوگيرى كنند، به مثل عزل مرد، و اگر حمل محقق شده، به توضيح مذكور در مسأله 14 از مسايل متفرقه رساله مراجعه شود.
موارد جواز سقط و لزوم حفظ جنين
سؤال277. حكم سقط جنين را در صورت هاى زير بيان فرماييد:
1) سقط جنين پيش از ولوج روح و يا سقط جنين پس از ولوج روح، در صورتى كه بقاى جنين در رحم مادر، باعث فوت وى شود.
2) مادر مبتلا به بيمارى مانند سرطان رحم است كه براى درمان، احتياج به دادن اشعه مى باشد و حفظ جان مادر، متوقّف بر آن است.
3) اگر امر داير شود بين موت مادر يا حمل.
جواب: در تمامى موارد مذكور، جايز است؛ ولى در تمام اين موارد اگر حفظ جنين از هلاكت پس از سقط ممكن باشد (مانند قرار دادن در رحم ديگرى يا لوله آزمايشگاه) حتما بايد جنين هم حفظ شود.
ابتداى تولّد جنين پرورش يافته در دستگاه
سؤال278. اگر جنين شش ماهه از رحم خارج شود و آن را در دستگاه قرار دهند تا زنده بماند و كامل شود و پس از دوماه آن را از دستگاه خارج كنند، زمان تولّد كى حساب مى شود؟
جواب: زمان تولّد از وقتى حساب مى شود كه او را از رحم خارج كردند با اين كه مى دانستند با دستگاه مى ماند؛ ولى اگر او را در كمتر از شش ماه از رحم خارج كنند، اين طور نيست.
شرط سقوط ديه ى جنين از مباشر
سؤال279. در مواردى كه پزشك باعث سقط جنين مى شود، ديه ى لازمه بايد توسط چه كسى پرداخت شود؟ آيا حتما بايد قبلاً پزشك شرط كند كه ديه به عهده ى وى نيست آيا اين شرط، جهت رفع دين از وى كافى است؟ اگر با وجود قبول اين شرط، فردى كه ديه بر او واجب است، آن را پرداخت نكند، آيا در اين صورت پزشك مديون خواهد بود؟
جواب: ديه بر مباشر است و بر تقدير صحّت اين شرط، ساقط شدنش از طبيب، اظهر است.
احتمال يا اطمينان خطر براى مادر با عدم سقط
سؤال280. آيا سقط عمدى جنين در مواردى كه مطمئنيم يا احتمال مى دهيم جان مادر در خطر است، در هر ماهى از باردارى، مجاز است؟
جواب: در جايى كه ممكن است اخراج و نگاهدارى آن، يقينا سقط جنين جايز نيست. در غير اين صورت هم با يقين به هلاكت يكى و دوران بين جنين و مادر، مقدّم بودن حفظ مادر دور نيست؛ خصوصا در صورتى كه اگر محافظت بر جنين شود، هر دو در معرض خطر باشند.
ديه ى سقط جنين معيوب و نارسا
سؤال281. آيا سقط عمدى جنينى كه مطمئنيم يا احتمال مى دهيم معيوب و نارسا مى باشد، در هر ماهى از باردارى (اگر ديه ى لازمه هم پرداخت شود) مجاز است؟
جواب: بعد از ولوج روح مجاز نيست، قبل از ولوج احتياط در ترك آن است.
عقيم كردن زن بدون رضايت وى و شوهرش
سؤال282. پزشك جرّاحى هنگام زايمان، زن را بدون رضايت وى و شوهرش عقيم مى كند. چه مسؤوليتى متوجه پزشك است؟
جواب: ضامن است و احتياطا مصالحه بر ديه كنند.
بستن لوله براى جلوگيرى از خطر جانى
سؤال283. در صورت تشخيص پزشك مبنى بر خطر جانى حامله شدن براى مادر و لزوم بستن لوله رحم، تكليف شرعى چيست؟
جواب: اگر گفته پزشك حجت باشد، مانند اين كه متخصّص و متديّن باشد ـ كه احتياط در تعدّد او است ـ از جهت ضرورت مسوّغه، با فرض انحصار، جايز است.
سقط جنين با مشاركت پدر و مادر
سؤال284. اگر پدر و مادر با همديگر جنين را سقط نمايند، آيا ديه نصف مى شود؟ و ديه را به چه كسى بايد بپردازند؟
جواب: هر دو ديه را ضامن اند به نحو اشتراك و ديه را بايد به طبقه ى دوم ارث بدهند، ظاهرا.
عقيمى دايمى با خارج كردن رحم
سؤال285. زنانى كه به واسطه ى بيمارى رحم و يا خون ريزى زياد، رحم خود را خارج مى نمايند، با توجه به عقيم شدن دايمى آن ها، عمل آنان خلاف شرع است؟
جواب: اگر براى علاج ضرورى است، اشكال ندارد.
سقط جنين
سؤال286. اگر زن و شوهرى ناخواسته و على رغم مشكلات مالى و روانى خانواده بچه دار شوند، در صورتى كه وجود فرزند جديد در خانواده مستلزم عسر و حرج و مشقت شديد شود، آيا جايز است قبل يا بعد از چهار ماهگى آن بچه را سقط نمايند؟
جواب: خير، جايز نيست.
تجويز داروى سقط جنين
سؤال287. اگر پزشكى دارويى كه مستلزم سقط جنين است تجويز كرده و مادر با علم و آگاهى و با رضايت همسر آن را مصرف كند، ديه ى بچه بر عهده مادر است يا پزشك؟ و آيا پدر در اين جا مسؤوليتى بر عهده دارد؟
جواب: هر سه در گناه شريك هستند، ولى ديه بر عهده ى مادر است.
عمل فرزند ناقص الخلقه
سؤال288. فرزندى متولد شده و پزشكان تشخيص داده اند كه اگر عمل شود، به احتمال قوى زنده مى ماند اما به صورت دايمى معلوليت جسمى و يا ذهنى خواهد داشت و در صورت عمل نكردن به احتمال قوى و يا 50% خواهد مرد، در صورت عسر و حرج و مشقت هاى نگهدارى چنين فرزندى، آيا رضايت به عمل فرزند براى پدر و مادر واجب است؟
جواب: بله، واجب است و حفظ جان او حتى الامكان لازم است.
جلوگيرى از حاملگى
سؤال289. آيا زن بدون اجازه شوهر مى تواند با قرص و يا... از حاملگى خود جلوگيرى نمايد؟
جواب: اگر نكاح مشروط به استيلاء بوده است، نمى تواند.
بارورى
سؤال290. اگر اسپرم مردى را با تخمك زن ديگرى خارج از رحم بارور ساخته و در رحم همسر او قرار دهند، فرزند متولد شده به لحاظ محرميت و ارث، نسبت به صاحب تخمك و صاحب رحم چگونه خواهد بود؟
جواب: فرزند به صاحب تخمك ملحق است و نسبت به صاحب رحم هم از جهت محرميّت بايد احتياط شود.
