فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
اجازه پدر در عقد موقت
١ – سنی که دختران در آن نیاز به اذن پدر ندارند
سؤال: اجازه پدر برای ازدواج دختران تا چه سنی لازم است؟
جواب: از سن سی سال به بالا به شرط اینکه دختر، فرد هوشیاری باشد و بتواند تصمیم بگیرد و مصلحت خود را تشخیص دهد، اجازه پدر لازم نیست.
٢ – اجازه به ازدواج دلیل بر اجازه به عقد موقت نیست
سؤال: آیا اجازه به ازدواج، اجازه به عقد موقت هم هست یا نه؟
جواب: اجازه ازدواج عقد دائم دلیل بر اجازه عقد موقت نمی شود.
٣ – سابقه لزوم اذن پدر در عقد
سؤال: اینکه اذن پدر در صیغه موقت به خاطر شرایط کنونی جامعه وضع شده یا در زمان پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) نیز رعایت می شده؟
جواب: بدیهی است که لزوم اذن پدر در ازدواج باکره به خاطر مصالح دختر و دوری از مفاسد است و در زمان پیامبر (صلی الله علیه و آله) نیز رعایت می شده.
٤ – اذن پدر شرط صحت عقد
سؤال: آیا اذن پدر در متعه شرط لزوم متعه است یا شرط صحت؟
جواب: شرط صحت آن است.
٥ – اذن پدری که از غلات محسوب می شود
سؤال: آیا ازدواج موقت با دختری که خود شیعه بوده اما پدر اهل فرقه ای است که جزیی از غلات محسوب می شوند نیاز به اذن پدر دارد؟
جواب: در صورتکیه دختر سن کمی نداشته باشد و دارای رشد کافی عقلی و جسمی و تشخیص مصالح خود بوده باشد مانعی ندارد.
٦ – معنی عدم بکارت در عقد موقت
سؤال: من 21 ساله و دانشجو هستم که مدتی است با دختر خانمی مومن و محجبه آشنا شدم و قصد داشتم با او ازدواج کنم ولی خانواده هامون مخالفت کردند حال میخواهم بدانم آیا این دختر خانم که خود او با این ازدواج موافق است میتواند خود باکره بودن خود را از بین ببرد که ما با هم بتوانیم صیغه محرمیت بخوانیم ولی با هم رابطه جنسی نداشته باشیم؟ با تشکر
جواب: ازاله بکارت باید از طریق ازدواج مشروع صورت بگیرد و بر فرض ازاله بکارت باز هم بدون اجازهء پدر جایز نیست. تنها در صورتی جایز است که یکبار با اجازهء پدر ازدواج کرده باشد؛ بار دوّم اجازهء پدر شرط نیست.
٧ – اذن پدر برای ازدواج دختر رشیده
سؤال: آیا اذن پدر در ازدواج (موقت یا دایم) دختری که رشیده است و صلاح و فساد خود را درک می کند شرط است؟ اگر جواب مثبت است آیا شرط تکلیفی است؟
این کار بدون کسب اجازه ولىّ دختر جایز نیست. و منظور از باکره دخترى است که قبلا شوهر نکرده است، خواه عضو بکارت موجود باشد، یا نه.
جواب: این شرط جنبه وضعی دارد.
٨ – مخالفت پدر با ازدواج فرزند
سؤال: اگر پدر دختر باکره دلیل قانع کننده ای برای مخالفت نداشته ولی مخالفت کند آیا شرط اجازه پدر از بین می رود؟
جواب: چنانچه به تصدیق بزرگترهاى فامیل خواستگار کفو و متناسب دختر باشد، و پدر دختر بدون دلیل معقول مخالفت کند، اذن او ساقط است، و آنها مى توانند با هم ازدواج کنید. هر چند شایسته است در صورت امکان رضایت پدر دختر جلب شود.
٩ – لزوم اذن پدر در عقد موقت برای دختران باکره
سؤال: نظر حضرت عالی در مورد نکاح موقت بدون اذن پدر در صورتی که دختر باکره بوده ولی امور زندگی خویش را خود تامین می کند چیست؟
جواب: بدون اجازه پدر جائز نیست .
١٠ – منظور از رشیده
سؤال: منظور از رشیده دقیقاً چه کسی است؟
جواب: معمولاً دخترهای بالای سی سال در مسائل ازدواج رشیده هستند.
١١ – منظور از رشیده
سؤال: منظور از رشیده دقیقاً چه کسی است؟
جواب: معمولاً دخترهای بالای سی سال در مسائل ازدواج رشیده هستند.
١٢ – عدم دسترسی یا مخالفت غیر منطقی ولی دختر
سؤال: اگر پسر و دخترى بخواهند از طریق ازدواج موقّت رابطه متعارف شغلى یا تحصیلى داشته باشند (بدون استمتاع جنسى و دخول) مستدعى است در دو فرض زیر حکم اجازه پدر دختر را بیان کنید.الف) امکان دسترسى به ولىّ دختر نیست و فرضاً ایجاد رابطه شرعى، ضرورى و فورى است.
ب) امکان دسترسى هست امّا ولىّ دختر بدون منطق مخالفت مى کند و اصلا رضایت نمى دهد.
جواب: در هر صورت استیذان از ولىّ لازم است ، در ضمن تجربه نشان داده است که این رابطه ها مخصوصاً در جوانها معمولا در یک حد محدود و معیّنى ثابت نمى ماند و تدریجاً توسعه مى یابد ومایه مشکلات فراوانى مى شود.
١٣ – خواستگاری بدون اطلاع ولی
سؤال: کسى که قصد ازدواج موقّت دارد آیا مى تواند بدون اطّلاع ولىّ دختر از او خواستگارى کند؟ در دو صورت باکره بودن و بیوه بودن زن، حکم آن را بیان فرمایید.
جواب: خواستگارى در هر صورت مانعى ندارد، ولى جارى کردن صیغه عقد بدون اذن ولى در باکره اشکال دارد امّا در بیوه رضایت طرفین براى اجراى صیغه عقد کافى است.
١٤ – عقد موقتی که بدون اذن پدر جاری شده
سؤال: دخترى با مردى برخورد و تماس داشته است، مثلا در یک مکان با یکدیگر کار مى کرده اند و یا تحصیل مى نموده اند، آن مرد این دختر را جهت محرمیّت و عدم وقوع در گناه، بدون اذن پدرش به عقد موقّت خود درآورده هر چند به صرف محرمیّت اکتفا نشده و تقبیل و لمس انجام داده اند با توجّه به این مقدّمه به دو سؤال زیر پاسخ دهید:
الف) آیا این دو گناهکارند و مرتکب معصیت گردیده اند؟
ب) آیا مادر دختر به این مرد محرم شده است؟
جواب: الف) چنین عقدى خالی از اشکال نیست و به صورت نامحرم با یکدیگر رفتار کنند و براى رعایت احتیاط مرد باقیمانده مدّت را ببخشد.
ب) در مورد مادر هم باید احتیاط کند.
١٥ – مخالفت پدر با ازدواج دختر عاقله رشیده
سؤال: در رساله جنابعالى آمده: «اگر دختر عاقله بالغه رشیده نیاز به شوهر داشته باشد، و پدر او را از ازدواج با مردى که شرعاً و عرفاً کفو او است منع کند، اجازه پدر در این جا شرط نیست.» آیا منظور، ازدواج دائم است یا شامل موقّت هم مى شود؟ اگر شامل ازدواج موقّت مى شود، هم کفو بودن در آن به چه معنایى است؟
جواب: تفاوتى نمى کند; ولى معمولا ازدواج موقّت به مصلحت دختران باکره نیست، و مخالفت پدر بجاست.
١٦ – ازدواج دختر باکره بدون اذن پدر با رضایت جد پدری
سؤال: دختر باکره یی که پدرش راضی نیست و اذن به ازدواج او را نمیدهد ولی جد پدری دختر (پدر پدرش) به عقد راضی است و اذن میدهد آیا صحیح است؟
جواب: مانعی ندارد.
١٧ – اجازه پدر برای ازدواج موقت پسر
سؤال: آیا پسر برای ازدواج موقت نیاز به اجازه ی پدر دارد؟
جواب: پسر نیازی به اذن پدر ندارد.
١٨ – عقد موقت دختری که پدر و جد پدری ندارد
سؤال: آیا دختری که پدر و جد پدری اش در قید حیات نیستند با اجازه مادرش میتواند با پسری (بدون داشتن رابطه جنسی ) صیغه محرمیت بخواند؟
جواب: اگر ازدواج او با آن فرد به تصدیق بزرگترهای فامیل مناسب باشد می تواند با او عقد دایم نماید.
١٩ – رضایت ولی بعد از عقد موقت
سؤال: آثار رضا و تنفیذ لاحق ولی در نکاح منقطع چیست؟
جواب: حکم اجازه قبلی را دارد.
٢٠ – اذن برادر در ازدواج موقت
سؤال: اگر شخصى با زن بى شوهرى ازدواج موقّت کند و این زن به برادرش اطّلاع ندهد، آیا این کار خیانت به برادر محسوب مى شود؟ در صورتى که برادر با این ازدواج مخالف باشد و زن شرایط ازدواج موقّت را داشته باشد آیا این ازدواج جایز است؟
جواب: اجازه برادر معتبر نیست و اطّلاع ندادن به او خیانت محسوب نمى شود ولى مشورت با او مناسب است.
٢١ – رابطه دختر و پسر از طریق ازدواج موقت
سؤال: اگر پسر و دخترى بخواهند از طریق ازدواج موقّت با همدیگر رابطه شرعى داشته باشند در صورتهاى زیر چه شرایطى معتبر است:
الف) اگر رابطه صرفاً رابطه متعارف شغل یا تحصیلى باشد.
ب) اگر رابطه صرفاً به خاطر استمتاع جنسى بدون دخول باشد.
ج) اگر رابطه به خاطر آمیزش جنسى (دخول) باشد.
جواب: عقد موقّت یک نوع بیشتر نیست و همه این آثار در آن جمع است مگر این که در ضمن عقد شرط کنند که آمیزش جنسى نباشد و در هر حال اذن پدر شرط است.
