فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
ازدواج های حرام
١ – حکم ازدواج فرزند خوانده با سرپرست
سؤال: اخیرا در جراید مباحثی در مورد ازدواج سرپرست با فرزند خوانده مطرح شده است؛ مستدعی است نظر شریفتان را در مورد حکم شرعی این ازدواج مرقوم فرمایید؟
جواب: با توجه به اين که اين ازدواج بايد شرعا به مصلحت فرزند خوانده باشد و به اصطلاح فقها، غبطه او رعايت شود و اين کار غالبا به مصلحت فرزند خوانده نيست و راه را براي سوء استفاده پدر خوانده باز مي کند از نظر ما شرعا جايز نيست
٢ – تکلیف زنی که شوهرش عمدا به ائمه توهین می کند
سؤال: اگر مردی به ائمه علیهم السلام توهین کند و همسر او یقین دارد که وی عمدا چنین کرده، وظیفه این زن چیست؟
جواب: باید از شوهرش جدا شود و نیازی به طلاق نیست
٣ – ازدواج با فرد همجنس باز یا استمنا کننده
سؤال: ازدواج با کسی که همجنس بازی میکند و یا استمنا انجام میدهد چه حکمی دارد ؟
جواب: در صورتیکه آنها از کار خود جدا توبه کننند و با اعمال صالح ، گذشته خود را جبران نمایند ، ازدواج با آنها مانعی ندارد .
٤ – ازدواج مرد با زنی که قبلا با او زنا محصنه کرده است
سؤال: لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:
1ـ اگر کسى با زن شوهردار زنا کند، ازدواج با آن زن بعد از طلاق یا فوت شوهرش چه صورت دارد؟
2ـ آیا فرقى بین دخول در قُبل و دُبر هست؟
3ـ آیا صورت علم به مسأله و جهل به آن تفاوتى دارد؟
4ـ اگر ازدواج صورت بگیرد و صاحب اولاد شوند، حکم چیست؟
جواب: جواب 1 تا 4: ما دلیلى بر حرمت نیافته ایم; لذا در صورتى که ازدواج کرده باشند ازدواج آنهارا بر هم نمى زنیم. ولى اگر ازدواج نکرده باشند، مى گوییم احتیاط کنند. و فرقى بین علم و جهل، و دخول از طرفین نیست.
٥ – عروس و داماد
سؤال: شخصى پس از فوت همسرش دوباره ازدواج کرده و مادرزن اوّل او نیز دوباره ازدواج کرده است، آیا هنوز با مادر زن اوّل محرم است؟ در صورت طلاق چطور؟ اگر پسر کسى بمیرد و عروس او شوهر دیگرى کند یا عروسش طلاق بگیرد و با دیگرى ازدواج کند، آیا باز هم به پدر شوهر اوّل محرم است؟
جواب: مادر زن در هر حال محرم است و عروس هم در هر حال به پدر شوهر محرم است.
٦ – حرمت خواهر و دختر کسی که لواط داده بر لواط کننده
سؤال: اگر کسی با پسر عمویش لواط کرده باشد آیا میتواند با خواهر او ازدواج کند؟
جواب: مادر، خواهر و دختر پسری که لواط داده بر لواط کننده حرام است، در صورتیکه لواط کننده بالغ باشد و دخول انجام شده باشد.
٧ – ازدواج زن شوهر دار در غیاب شوهر
سؤال: زمانی که شوهر زن جوانی به مسافرت طولانی مدت رفته در واقع زن شوهری کنار خود ندارد و نمی تواند نیازهای جنسی خود را ارضا کند و وقتی اطمینان دارد شوهرش تا مثلاً یک سال دیگر باز نمی گردد ممکن است که به گناه بیافتد، پس چرا نمی توانند همانند مردی که از زن خود جداست از عقد موقت استفاده کند؟ چرا اسلام به نیازهای جنسی مرد توجه می کند اما به زن بی توجه است؟
جواب: مرد حق ندارد زن دائمی خود را طوری ترک کند که نه مانند زن شوهردار باشد نه بی شوهر و مرد نمى تواند بیش از چهار ماه، نزدیکى با همسر دائمى خود را ترک کند، بلکه اگر زن جوان باشد و در این مدّت بیم آن مى رود که به گناه بیفتد احتیاط واجب آن است که طورى رفتار کند که او به گناه نیفتد.
٨ – زنی که در عدّه وفات با مرد دیگری ازدواج کرده
سؤال: زنی در عده وفات بوده و از روی ندانستن مسئله ازدواج کرده است. حال پس از سه سال متوجه مسئله شده درحالیکه از این ازدواج فرزندی هم دارد. وظیفه ی ایشان چیست؟
جواب: اگر صیغه عقد را خودشان خوانده اند به یکدیگر حرام ابد هستند و باید از هم جدا شوند و اگر خودشان نخوانده اند باید از نو صیغه عقد را بخوانند و اشکالی ندارد.
٩ – ازدواج با مردی که به ضروریات دین اعتقاد ندارد و عمل نمیکند
سؤال: مردی گرچه مسلمان زاده ولی کافر است و ضروریاتی مانند اعتقاد به نبی و نماز و روزه و حج و ... را نه اعتقاد دارد و نه انجام میدهد بلکه گاها تمسخر نیز می کند فرزند حاصل از ازدواج این مرد با زنی مسلمان از نظر شرع حرام زاده محسوب می شود یا حلال زاده است؟(جد پدری و جد مادری و مادر این فرزندمسلمانند ولی پدرش کافر)
جواب: ازدواج او با زن مسلمان باطل است و اگر زن این حکم را بداند، فرزند آنها نامشروع است ولی اگر نمی دانسته فرزند مشروع می باشد.
١٠ – ازدواج زنی که نماز طواف نساء او باطل بوده
سؤال: نماز طواف نساء زنی باطل بوده است و مدت ها بعد ازدواج کرده است. آیا شرعاً زن و شوهر محسوب می شوند؟
جواب: اگر «طواف نساء» را ترک کند، خواه از روى عمد باشد، یا جهالت، یا فراموشى عمره مفرده او باطل نیست و کفّاره هم ندارد ولى همسر بر او حرام است، تا بازگردد و طواف کند. و اگر بازگشت ممکن نیست، یا مشکل است، نایب بگیرد و بعد از انجام این عمل عقد ازدواج را تکرار کند
١١ – ازدواج زنی که نماز طواف نساء او باطل بوده
سؤال: نماز طواف نساء زنی باطل بوده است و مدت ها بعد ازدواج کرده است. آیا شرعاً زن و شوهر محسوب می شوند؟
جواب: اگر «طواف نساء» را ترک کند، خواه از روى عمد باشد، یا جهالت، یا فراموشى عمره مفرده او باطل نیست و کفّاره هم ندارد ولى همسر بر او حرام است، تا بازگردد و طواف کند. و اگر بازگشت ممکن نیست، یا مشکل است، نایب بگیرد و بعد از انجام این عمل عقد ازدواج را تکرار کند.
١٢ – ازدواج در عدّه بدون دخول
سؤال: اگر زنی قبل از آنکه عدّه اش تمام شود با مرد دیگری ازدواج موقت نماید در حالی که دخول محقق نشود و لذت های دیگر را از یکدیگر ببرند، آیا در این صورت نیز زنا کرده اند و بر یکدیگر حرام ابدی می شوند؟
جواب: این کار حرام و گناه بوده ولی با توجه به اینکه دخول صورت نگرفته به یکدیگر حرام ابد نمی شوند.
١٣ – علم اجمالی نسبت به ، در عده بودن یکی از دو زنها
سؤال: اگر مردی نسبت به دو زن علم اجمالی داشته باشد به اینکه یکی از آن دو در عده میباشد ولی به طور معین نداند کدامیک از آنهاست حکم قضیه چیست؟
جواب: باید از هر دو اجتناب کند.
١٤ – محرمیت پسر با همسران موقت قبلی پد
سؤال: فردی چند سال پس از اتمام مدت عقد ازدواج موقت با زن دیگری ازدواج دایم میکند و از او صاحب اولاد پسر میشود. این پسر به همسر قبلی موقت پدرش محرم است یا خیر؟
جواب: آری، با او محرم است.
١٥ – زنا با زن شوهردار
سؤال: دخترى در ایّام عقد با یک نفر زنا کرده است، شوهرش که فعلا صورت عقدش معلوم نیست، او را طلاق داده و بعد از طلاق، زانى این دختر را عقد کرده است آیا این عقد شرعاً درست است؟
جواب: در صورتى که عقد قبلى با رضایت انجام شده و صحیح بوده و زنا با زن شوهردار واقع شده، آن دختر بر زانى حرام ابدى است (بنابر احتیاط واجب) ولى اگر حكم را نمىدانسته و ازدواج كرده اند، مىتوانند به زندگى خود ادامه دهند.
١٦ – ازدواج با دختری که مقید به مسائل شرعی نیست
سؤال: آیا ازدواج با دخترى که به ظاهر مسلمان است ولى اهل نماز نیست، مثل ازدواج با کافر است؟
جواب: این ازدواج جایز است ولى باید تدریجاً او را دعوت به انجام واجبات نمود.
١٧ – ازدواج با زنی که در عده است
سؤال: اگر مردى با زنى که در عدّه است از روى جهل به مسأله ،عقد دائم یا موقّت بخواند، آیا این زن بر او حرام ابدى مى شود؟ حکم صورت عمد را نیز بیان فرمایید؟
جواب: در دو صورت حرام ابدى مى شود یکى آن که ازدواج و دخول کند هرچند از روى جهل باشد دوّم آن که آگاهانه ازدواج کند، هر چند دخول ننماید.
١٨ – ازدواج با خواهرزاده زن مطلقه
سؤال: آیا جایز است خواهرزاده زن مطلقه اى را که در عدّه طلاق رجعى است بدون اجازه خاله مطلقه اش صیغه کرد؟
جواب: بدون اذن او جایز نیست، مگر بعد از گذشتن عدّه.
١٩ – دختر زن مطلقه فرد از شوهر دیگر
سؤال: اگر زید زنش را طلاق دهد و آن زن بعد از طلاق و عدّه، با فردى دیگر ازدواج کند و از این ازدواج دخترى متولّد شود، آیا زید مى تواند بعد از رسیدن آن دختر به سنّ ازدواج با او ازدواج کند؟
جواب: دختر زن انسان از شوهر دیگر با او محرم است (به شرط دخول با آن زن) و فرقى میان دخترانى که قبل از نکاح و بعد از طلاق متولّد شده اند نیست.
٢٠ – دختران زنی که فرد با او نزدیکی کرده است
سؤال: مردى زنى را براى مدّت کوتاهى صیغه کرده، بعد از انقضاى مدّت، محرمیّت بین مرد با دختر زنى که صیغه شده باقى است ـ چه زن زنده باشد یا فوت کرده باشد ـ آیا نسبت به دختر دختر این زن و همچنین هر چه پایین رود، نیز محرمیّت باقى است؟
جواب: چنانچه با آن زن نزدیکى کرده باشد دختران آن زن مطلقاً براو حرامند.
٢١ – ازدواج با خواهر همسر در زمان حیات همسر
سؤال: در چه صورت انسان میتواند با حفظ همسر دائم خود خواهر او را که از شوهرش طلاق گرفته را به عقد موقت خود در آورد؟
جواب: در هیچ صورت نمی توان با حفظ همسر، با خواهر وی ازدواج کرد.
٢٢ – حرمت ازدواج خواهر مفعول بر شخص لواط کننده
سؤال: آیا ازدواج با خواهر دو شخص لواط کننده برای یکدیگر در سن نوجوانی در هر صورت حرام است یا اینکه شرایطی دارد؟
جواب: تنها خواهر مفعول بر شخص فاعل حرام است. آن هم در صورتی که فاعل بالغ باشد و دخول حاصل شده باشد.
٢٣ – حرمت ابدی مادر و مادربزرگ زن
سؤال: آیا اگر مرد زن دیگری بگیرد باز هم مادر و مادر بزرگ زن فوت شده قبلی اش،تا ابد با او محرمند ؟
جواب: آری محرم هستند.
٢٤ – ازدواج همزمان با دو خواهر
سؤال: حکم ازدواج همزمان با دو خواهر چیست؟
جواب: حرام است.
٢٥ – آگاهی از مسلمان نبودن همسر بعد از عقد
سؤال: اگر زن بعد از ازدواج بفهمد شوهرش مسلمان نیست، حکمش چیست؟
جواب: نمى تواند با او زندگى کند و ازدواجش باطل است.
٢٦ – ازدواج غیر سید با زن سیده
سؤال: آیا ازدواج غیر سیّد با زن سیّده جایز است؟ چون بعضى معتقدند که در ازدواج کفو بودن شرط است و سیّده با غیر سیّد کفو نیست و ثانیاً اگر احتمال درگیرى باشد حکم مسأله چیست؟
جواب: جایز مى باشد و در زمان ائمّه معصومین(علیهم السلام) فراوان بوده است ولى اگر خطر درگیرى باشد از آن صرف نظر کنید.
٢٧ – شک در بلوغ لواط کننده
سؤال: شخصى با پسرى لواط کرده است ولى شک دارد که در زمان این عمل بالغ بوده یا نه، آیا ازدواج او با خواهر یا دختر یا مادر آن پسر جایز است؟
جواب: در صورتى که فاعل، مشکوک البلوغ باشد، خواهر و مادر و دختر آن پسر بر او حرام نمى شود.
٢٨ – ازدواج زنی که شوهرش مفقود شده
سؤال: زنى که معلوم نیست همسرش در فلان حادثه کشته یا مفقود شده است و مدّت چهارسال است که خبرى از او نیست، آیا مى تواند با شخص دیگرى ازدواج کند؟
جواب: نمى تواند با مرد دیگرى ازدواج کند، مگر این که یقین به فوت او پیدا کند یا مراجعه به حاکم شرع کرده تا او دستور تحقیق درباره شخص مورد نظر را صادر نماید و پس از طىّ مراحل شرعى او را طلاق دهد.
٢٩ – زنا در عده عقد موقت
سؤال: زنا در عدّه عقد موقّت چه حکمى دارد؟ آیا موجب حرمت ابدى مى شود؟ فتواى امام(قدس سره) در این مورد چیست؟
جواب: زنا در عدّه متعه مسلّماً حرام است، ولى موجب حرمت ابدى آن زن نمى شود بنابراین اجراى صیغه عقد پس از گذشت عدّه اشکال ندارد و فتواى امام(رحمه الله) در تحریرالوسیله و توضیح المسائل نیز همین است.
٣٠ – ازدواج همزمان با دو خواهر ناتنی و رضاعی
سؤال: خواهشمند است بفرمایید حکم قرآنی : ( و لا تجمعو بین الاختین ) ناظر بر خواهران تنی است و یا عام بوده و شامل خواهران ناتنی و رضاعی نیز میشود؟
جواب: تفاوتی نمی کند.
٣١ – ازدواج با خواهر خنثی مشکله ای که با او نزدیکی کرده
سؤال: چنانچه شخصى با خنثاى مشکل عمل شنیع از قُبل یا دُبر انجام دهد، یا خنثاى مشکل با شخصى این کار را بکند، وضعیّت حرمت نزدیکان آنها بر دیگرى چگونه خواهد بود؟
جواب: در مواردى که حرمت مشکوک شود; بنابر حلّیت مى گذارند.
٣٢ – شیر دادن کودک توسط مادر زن
سؤال: زن و شوهرى به مسافرت رفته، و فرزند شیرخوار خود را به مادر آن زن مى سپارند. او از شیر خود یک ماه تمام به آن بچّه شیر مى دهد. با توجّه به این که تمام شرایط نشر حرمت حاصل شده، طبق فتاواى موجود، دامادش بر دخترش، نامحرم است، و باید از یکدیگر جدا شوند. لطفاً بفرمایید:
اوّلا: اگر مادر زن به کلّى نسبت به این حکم جاهل بوده، چه صورتى دارد؟
ثانیاً: در فرض ایجاد حرمت، اگر دختر با شوهرش همبستر شود و فرزندى منعقد گردد، چه حکمى دارد؟
جواب: طبق فتواى اخیر ما این زن به شوهرش حرام نمى شود. هر چند خالى از کراهت نیست.
٣٣ – شک در صحت اعمال حج تمتع در کودکی
سؤال: بچه ای قبل از سن تکلیف همراه پدر و مادر خود اعزام به حج تمتع شد و بخاطر کودک بودن بعضی از مراسم واجب حج را بجا نیاورد، یا در خواب بوده است. الان که به سن بلوغ رسیده و قصد ازدواج دارد شبهه شده است که ایشان باید قبل از ازدواج به حج رود و مناسک حج تمتع را دوباره بجا آورد در غیر این صورت زن بر او حرام است. آیا چنین موضوعی از نظر شرعی درست است یا خیر؟
جواب: اگر اعمال خود را زیر نظر والدین خود انجام داده و الان دقیقا نمی داند چگونه انجام داده است حمل به صحت کند.
٣٤ – ازدواج زانی با زانیه
سؤال: اگر مرد و زنی باهم زنای (محصنه یا غیر محصنه) کردند و بعد از مدتی زن طلاق گرفت، آیا بعد از گذراندن عده مرد میتواند او را به عقد خود در آورد؟
جواب: اشکالی ندارد ولی اگر زن شوهر دار بوده احتیاط آن است که با او ازدواج نکند.
٣٥ – مردی که زنش مسیحی شده
سؤال: خانمی مسلمان بوده و مسیحی شده وظیفه شوهر او چیست؟
جواب: از زمان مسیحی شدن زن، مرد به اندازه عده وفات صبر می کند و اگر توبه نکرد از او جدا می شود.
٣٦ – شک در بلوغ لواط کننده
سؤال: شخصى با پسرى لواط کرده است ولى شک دارد که در زمان این عمل بالغ بوده یا نه، آیا ازدواج او با خواهر یا دختر یا مادر آن پسر جایز است؟
جواب: در صورتى که فاعل، مشکوک البلوغ باشد، خواهر و مادر و دختر آن پسر بر او حرام نمى شود.
٣٧ – ازدواج حضرت یعقوب با دو خواهر
سؤال: آیا ازدواج با دو خواهر بطور همزمان امکان دارد ؟ با توجه به فیلم حضرت یوسف (ع) که از سیما پخش شد.
جواب: اوّلاً ازدواج با دو خواهر در مورد حضرت یعقوب ثابت نیست ، ثانیاً ممکن است در آن زمان دستوری به منع حرمت ازدواج وجود نداشته و حرمت ازدواج همزمان با دو خواهر بعداً در شریعت های بعدی تشریح شده .
٣٨ – ازدواج با مرد مسیحی با علم به حرام بودن
سؤال: اگر زن مسلمان با مرد مسیحی ازدواج کند و بداند این ازدواج حرام است چه حکمی دارد و اگر آنها صاحب فرزند شده باشند فرزند آنها چه حکمی دارد ؟
جواب: به یکدیگر محرم نیستند، باید از یکدیگر جدا شوند و فرزند از او ارث نمی برد.
٣٩ – زنا با عروس
سؤال: اگر مردی (نعوذ بالله) به عروس خود تجاوز کند آیا عروس به همسر خود حرام می شود؟
جواب: حرام نمی شود ولی ارتکاب چنین زنائی مجازات سنگینی دارد.
