فتاوای آیت الله العظمی خوئی (قدس سره)
مساجد
سؤال 1175- تعريف و شرايط مسجد جامع چيست؟
جواب: آن مسجدى است كه برپا مىشود نماز جماعت از تمام اهالى شهر و مقابل آن مسجد قبيله خاصه است.
سؤال 1176- شخصى كه مسجد يا حسينيهاى را وقف مىكند و خود را متولى آن قرار مىدهد چه مقدار مىتواند ولايت داشته باشد؟
جواب: ولايتش رعايت مصالحى است كه براى مسجد است يا آن مصلحتى را كه صحيح است براى خود قرار دهد.
سؤال 1177- حدود ولايت واقف مسجد كه براى خود قرار داده، و همچنين واقف حسينيه، چيست؟
جواب: بايد مراعات نمايد مصالحى را كه براى خود قرار داده از مواردى كه صحيح است اعتبار آن.
سؤال 1178- آيا جارى مىشود احكام مسجديت (مسجد حرام و مسجد نبوى) بر توسعهاى كه حاصل گرديده بعد از عهد پيغمبر صلى الله عليه و آله از قبيل عدم جواز مرور جنب و نحو آن و حصول ثواب نماز در آن دو مسجد؟
جواب: بله جارى است بنا بر احوط.
سؤال 1179- اراضى موقوفهاى را كه معمولاً مسجد مىسازند احكام مسجد بر آجر و فرش و همچنين بر بناى آن جارى است يا نه؟
جواب: حكم مسجد ندارد. واللََّه العالم.
سؤال 1180- مسجدى بوده و غصب گرديده و خانه شده آيا جايز است دخول در آن براى غاصب و غير او و حكم نماز و غسل نمودن در آن چيست؟
جواب: جايز نيست.
سؤال 1181- مقدارى از زمين مسجد را راه قرار دادهاند عبور از آن چه صورت دارد؟
جواب: در صورت محتاج اليه بودن مانعى ندارد.
سؤال 1182- ميان مساجد و صحنها حوضهايى احداث مىكنند كه قبلاً نبوده و بر فرض مباح بودن آبش آيا وضو گرفتن جايز است يا خير؟
جواب: جايز و مانعى ندارد.
سؤال 1183- از صحن مسجد كه وسيع است، به نفع مسجد جايز است دكان بسازند و به اجاره بدهند يا خير؟
جواب: جايز نيست.
سؤال 1184- معروف است كه جايز نيست دفن نمودن مردهها در مسجدها و ليكن مىبينيم زيادى از مساجد معروفه در آن قبور هست مانند مسجد الحرام و مسجد نبوى و مسجد طوسى و غير آنها آيا اين قبور جزو مسجد است يا خير؟
جواب: اين قبور در مساجد ذكر شده قبل از قرار گرفتن مسجد بوده.
سؤال 1185- شخصى در همسايگى مسجد سكونت دارد به خاطر اياب و ذهاب و راه به صحن مسجد، آيا مىتواند از حياط خود به سوى صحن مسجد درى باز نمايد يا خير؟
جواب: در صورتى كه موجب تصرف در ديوار مسجد يا بر خلاف مصلحت مسجد باشد جايز نيست.
سؤال 1186- مساجدى كه ساخته مىشود معمولاً داخل شبستان و خارج آن كه صحن مسجد است مورد وقف واقع مىشود و بسيار است كه بعدها شبستان را خراب كرده و بزرگتر مىسازند بفرمائيد اين مقدارى كه وقف بوده لكن تنجيس آن حرام نبوده حالا كه داخل در مسجد شده آيا نجس كردن آن حرام است و بايد تطهير شود يا نه؟
جواب: اگر به عنوان مسجد و جزو آن بوده تنجيس آن حرام است، و اگر از مرافق مسجد و عنوان صحن مسجد بدون اينكه جزو آن باشد شمرده شود، به جز كردن حكم مسجد را پيدا نمىكند. واللََّه العالم.
سؤال 1187- سابقاً در دهى مسجدى ساخته شده و حالا كوچك است در جلوى مسجد مقدارى زمين نظير ميدانى مىباشد آيا اجازه مىفرمائيد از اين زمين براى توسعه مسجد استفاده شود يا خير؟
جواب: هر گاه از اراضى موات و مباحه باشد مانعى ندارد. واللََّه العالم.
سؤال 1188- درب و پنجره مسجدى زياد است و چون به مسجد ديگرى هم كه قدرى جستجو كردهايم لازم نيست طبق مسئله 919 توضيح فروش شده، بفرمائيد تنجيس آنها بعد از فروش هم حرام است يا نه و به فرض حرمت آن آيا تطهيرش واجب است يا نه و معلوم است كه اعلام اين امر به مشترى موجب تنزل قيمت درب و پنجره يا غير آنها است و هم چنين خاك داخلى مسجد كه زيادى است و بايد مبلغى داده تا خاك را ببرند آيا بعد از خارج كردن از مسجد تنجيس آن خاك حرام نيست تا آنكه موجب رغبت خريدار شده و يا استفاده تمام شود يا تنجيس حرام است؟
جواب: تنجيس آنها حرام نيست بعد از جدا كردن و خارج نمودن اگر چه هنوز نفروخته باشيد. واللََّه العالم.
سؤال 1189- در محلى سماورى وقف بر مسجد شده چون مردم آنجا به جاى ديگرى كوچ كردهاند و عده قليلى در آن ده باقى مانده و بالنتيجه اين سماور تعطيل است آيا اجازه فروش اين سماور و صرف ثمن آن را در مصارف امور دينيه مىفرمائيد يا نه؟ و هم چنين سماور و اشياء اضافى مسجد و حسينيه.
جواب: در صورت امكانِ استفادهء از آن در مسجد ديگر به آنجا منتقل شود كه از آن در آنجا استفاده شود، و اگر در همه جا مساوى باشد بدون فايده بودنش، عمل به صورت سؤال نمايند. واللَّه العالم.
سؤال 1190- اشيايى است زيادى در مسجد يا تكيهها از قبيل فرش يا پرچم و بخارى و غير اينها كه مىشود در مساجد يا تكيههاى ديگرى استعمال شود در عين حال آيا اجازه مىفرمائيد كه فروش شود و براى همان مسجد يا تكيه اوّلى چيزى خريده شده و وقف شود، يا به مصارف آن مثل تعمير مسجد و محل، يا احتياجات ديگرش مصرف شود و همچنين قالىهايى در مسجدى نخ نما شده ولى هنوز قابل استفاده است آيا مىشود آنها را بفروشيم و قالى بهترى بخريم يا جايز نيست؟
جواب: در صورتى كه اشياى مذكوره وقف همان مسجد است و قابل استفاده مىباشد فروش آن جايز نيست، و اما اگر وقف نباشد، و يا وقفيت آنها معلوم نباشد، يا قابل استفاده نيست، فروش آنها در اين سه صورت جايز است به شرط نظارت يكى از وكلاى اين جانب و وقف نمودن اشيايى كه خريده مىشود به نحو سابق، و اما قالى چنانچه قابل استفاده است فروش آن جايز نيست. واللَّه العالم.
سؤال 1191- اگر مهرهايى كه وقف مسجدى شده بشكنند آيا از وقف بودن مىافتند و جايز است كه آنان را برداشت؟ و اگر شخصى اين مهرهاى شكسته را درست نمود مالك آنان مىشود؟
جواب: با شكسته شدن از وقفيت نمىافتند، و اگر كسى اين مهرها را درست كرد مالك آنها نمىشود، و بايد به مكانى كه قبل بودند بازگردانده شوند.
سؤال 1192- مهرهايى در بعضى مساجد است كه خاك گرديده و خاكهاى آنها را خارج كرده اند و در جاى پاكى قرار داده اند سپس بعضى مؤمنين آن خاكها را در قالب گذاشته و مهر كردهاند آيا جايز است خارج كردن از مسجد اوّل يا خير؟
جواب: اگر ممكن باشد انتفاع بردن به آنها به همان صورت براى نماز جايز نيست خارج كردن آنها.
سؤال1193- مهرهايى كه از خاك مهر درست شده آيا واجب است برگرداندن آنها به مسجد اوّل آن، يا جايز است وضع آن در هر مسجدى؟
جواب: بله مختص است به همان مسجد اوّل.
سؤال 1194- آيا تصرف در اين مهرها بعد از خاك گرديدن آنها احتياج به اذن حاكم شرع است يا خير؟
جواب: جايز نيست تصرف در صورتى كه ممكن باشد انتفاع به آن، و اما قرار دادن آنها را مانند حالت اوّل پس اشكال ندارد.
