شب بيست و سوم، از دو شب قبل برتر است و از احاديث متعدد اينگونه احتمال داده ميشود كه شب قدر همين شب است. در روايتي از امام باقر(ع) نقل شده است كه مردي در ماه رمضان خدمت رسول خدا (ص) آمد و به آن حضرت عرض كرد: من در بيرون مدينه به سر ميبرم و شتر و گوسفند دارم كه نميتوانم همه شب در مدينه حاضر شوم. دوست دارم شبي را به من معرفي كني تا آن شب را به مدينه بيايم و در نماز و عبادت حاضر باشم. حضرت او را به نزد خود فراخواند و به طور در گوشي آن شب را معرفي كرد.
آن مرد نيز وقتي شبهاي بيست و سوم ماه رمضان فرا ميرسيد، با همه خانواده و فرزندان و غلامان به مدينه ميآمد و آن شب را ميماند و صبحگاهان به منزل خويش بر ميگشت.
همچنين در روايت ديگري نقل شده است كه رسول خدا(ص) در شب بيست و سوم ماه رمضان به سر و روي خانوادهاش آب ميپاشيد تا به خواب نروند ( و از فضيلت اين شب بهره بگيرند).
روايات متعدد ديگري نيز داريم كه ميگويد: شب قدر، شب بيست و سوم است. مرحوم "علامه مجلسي" نيز در كتاب "زادالمعاد" ميگويد: "اكثر احاديث معتبر دلالت دارد كه شب بيست و سوم، شب قدر است".
اعمال مشترك شب هاي قدر:
1- غسل. (مقارن غروب آفتاب، كه بهتر است نماز عشاء را با غسل خواند.)
2- دو ركعت نماز وارد شده است كه در هر ركعت بعد از حمد، هفت مرتبه توحيد بخواند و بعد از فراغ هفتاد مرتبه اَستَغفُرِاللهَ وَ اَتوبُ اِلَيهِ و در روايتي است كه از جاي خود برنخيزد تا حق تعالي او و پدر و مادرش را بيامرزد.
3- قرآن مجيد را بگشايد و بگذارد در مقابل خود و بگويد: اَللّهُمَّ اِنّي اَسئَلُِكَ بِكِتابِكَ المُنزَلِ وَ ما فيهِ اسمُكَ الاَكبَرُ و اَسماۆُكَ الحُسني وَ ما يُخافُ وَ يُرجي اَن تَجعَلَني مِن عُتَقائِكَ مِنَ النّار. پس هر حاجت كه دارد بخواهد.
4- مصحف شريف را بگيرد و بر سر بگذارد و بگويد:
اَللّهمَّ بِحَقِّ هذاالقُرآنِ وَ بِحَقِّ مَن اَرسَلتَه بِه وَ بِحَقِ كُلِّ مومنٍ مَدَحتَه ُ فيهِ وَ بِحَقِّكَ عَلَيهِم فلا اَحَدَ اَعرَفُبِ بِحَقِّكَ مِنكَ.
ده مرتبه بگويد: بِكَ يا الله
ده مرتبه: بِمُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِعليٍّ
ده مرتبه: بِفاطِمَةَ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ
ده مرتبه: بِالحُسَين ِ
ده مرتبه: بِعليّ بنِ الحُسين
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِجَعفَر بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِموُسي بنِ جَعفَر ٍ
ده مرتبه: بِعليِّ بنِ مُوسي
ده مرتبه: بِمُحَمَّدِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِعَلِيِّ بنِ مُحَمَّدٍ
ده مرتبه: بِالحَسَنِ بنِ عَلِيٍّ
ده مرتبه: بِالحُجَّةِ.
پس از اين عمل هر حاجتي كه داري طلب كن.
5- زيارت امام حسين عليه السلام است؛ كه در روايت آمده است كه چون شب قدر ميشود منادي از آسمان هفتم ندا ميكند كه حق تعالي آمرزيد هر كسي را كه به زيارت قبر امام حسين عليه السلام آمده است.
6- احيا داشتن اين شبها. در روايت آمده هر كس احيا كند شب قدر را گناهان او آمرزيده شود هر چند به عدد ستارگان آسمان و سنگيني كوهها و وزن درياها باشد.
7- صد ركعت نماز بخواند كه فضيلت بسيار دارد، و افضل آنست كه در هر ركعت بعد از حمد ده مرتبه توحيد بخواند.
8- اين دعا خوانده شود: اَللّهُمَّ اِنّي اَمسَيتُ لَكَ عَبدًا داخِرًا لا اَملِكُ لِنَفسي وَ اَعتَرِفُ...
اعمال مخصوص شب بيست و سوم ماه رمضان
1- سوره عنكبوت و سوره روم را بخواند كه امام صادق(ع) فرمود: " هركس در شب بيست و سوم، سورههاي عنكبوت و روم را بخواند، به خدا سوگند! اهل بهشت است".
2- هزار مرتبه سوره "انا انزلناه" (سوره قدر) را بخواند.
3- سوره " حم دخان" (سوره دخان) را بخواند.
4- اين دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي ، وَ أَوْسِعْ لِي فِي رِزْقِي ، وَ أَصِحَّ لِي جِسْمِي ، وَ بَلِّغْنِي أَمَلِي ، وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِيَاءِ فَامْحُنِي مِنَ الْأَشْقِيَاءِ وَ اكْتُبْنِي مِنَ السُّعَدَاءِ ، فَإِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَي نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ.
5- اين دعا را كه مخصوص شب بيست و سوم است بخواند:
يَا رَبَّ لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَ جَاعِلَهَا خَيْرا مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ، وَ رَبَّ اللَّيْلِ وَ النَّهَارِ وَ الْجِبَالِ وَ الْبِحَارِ ، وَ الظُّلَمِ وَ الْأَنْوَارِ وَ الْأَرْضِ وَ السَّمَاءِ ، يَا بَارِئُ يَا مُصَوِّرُ يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ ، يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا اللَّهُ يَا قَيُّومُ ، يَا اللَّهُ يَا بَدِيعُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ يَا اللَّهُ ، لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَي وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْيَا وَ الْكِبْرِيَاءُ وَ الْآلاءُ ، أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّيَ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ فِي السُّعَدَاءِ ، وَ رُوحِي مَعَ الشُّهَدَاءِ ، وَ إِحْسَانِي فِي عِلِّيِّينَ، وَ إِسَاءَتِي مَغْفُورَةً ،وَ أَنْ تَهَبَ لِي يَقِينا تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي ، وَ إِيمَانا يُذْهِبُ الشَّكَّ عَنِّي ، وَ تُرْضِيَنِي بِمَا قَسَمْتَ لِي ، وَ آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً ، وَ قِنَا عَذَابَ النَّارِ الْحَرِيقِ ، وَ ارْزُقْنِي فِيهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ الرَّغْبَةَ إِلَيْكَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ ، وَ التَّوْفِيقَ لِمَا وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍ عَلَيْهِمُ السَّلامُ .
6- اين دعا را كه امام صادق(ع) نقل شده است، بخواند:
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ فِيمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ ، وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ ، أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا ، اَلْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ ،
اَلْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ، اَلْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، اَلْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ، وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي ، وَ تُوَسِّعَ لِي فِي رِزْقِي.
7- اين دعا را كه از امام حسين (ع) نقل شده است بخواند:
يَا بَاطِنا فِي ظُهُورِهِ ، وَ يَا ظَاهِرا فِي بُطُونِهِ ، وَ يَا بَاطِنا لَيْسَ يَخْفَي ، وَ يَا ظَاهِرا لَيْسَ يُرَي ، يَا مَوْصُوفا لا يَبْلُغُ بِكَيْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ ، وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ ، وَ يَا غَائِباً غَيْرَ مَفْقُودٍ ، وَ يَا شَاهِداً غَيْرَ مَشْهُودٍ يُطْلَبُ فَيُصَابُ،
وَ لا يَخْلُو مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَيْنَهُمَا طُرْفَةَ عَيْنٍ ، لا يُدْرَكُ بِكَيْفٍ وَ لا يُؤَيَّنُ بِأَيْنٍ وَ لا بِحَيْثٍ ، أَنْتَ نُورُ النُّورِ ، وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ ، أَحَطْتَ بِجَمِيعِ الْأُمُورِ ، سُبْحَانَ مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ، وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ
سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لا هَكَذَا غَيْرُهُ .
8- همچنين از معصومين (ع) روايت شده است كه در شب بيست و سوم ماه رمضان، در سجود و ايستاده و نشسته دعاي زير را ميخواندند، بلكه مناسب است در تمام ماه رمضان و در زمانهاي ديگر پس از تمجيد و ستايش خداوند و صلوات بر محمد و آلش ( مثلا حداقل با گفتن الحمدلله و الصلاه علي رسول الله و آله الطاهرين ) اين دعا خوانده شود:
اَللهمَّ كُن لوليكَ الحُجةِ بنِ الحَسَنِ ، صَلَواتُكَ عَلَيهِ و عَلي ابائهِ في هذهِ السّاعةِ، و في كُلّ ساعَة ، وَليا و حافظا، وقائِداً وَ ناصِراً ، وَ دَليلاً وَ عَيناً ، حَتّي تُسكِنَهُ اَرضَكَ طَوعاً ، و تُمَتّعَهُ فيها طَويلًا.
9- همچنين اين دعا را در حالي كه دستان خود را به سوي آسمان بلند ميكند، بخواند:
يا مُدَبّرَ الاُموُرِ ، يا باعِثَ مَن في القُبُور ، يا مُجرِي البُحُور ، يا مُلَينَ الحَديدِ لِداوُد،صَل عَلي مُحَمَّدٍ و آلِ مُحَمَّدٍ وَافعَل بي كَذا وَ كَذا .
و بجاي كلمات كذا و كذا حاجات خود را بخواهد و سپس اضافه كند: الليله الليله، الساعه الساعه. اين دعا را در حال ركوع، سجده، ايستاده و نشسته به طور مكرر بخواند.
10- مرحوم "علامه مجلسي"، در "زادالمعاد" فرموده است: در اين شب هر مقدار كه ممكن باشد، قرآن بخواند و از دعاهاي "صحيفه كامله سجاديه" نيز استفاده كند؛ مخصوصا دعاي «مكارم الاخلاق» و دعاي «توبه».
روزهاي شب قدر را نيز بايد حرمت داشت و به عبادت و دعا به سر برد؛ در احاديث فراواني آمده است كه روز قدر نيز در فضيلت مثل شب قدر است.
