فتاوای آیت الله العظمی سیستانی (مدظله)
حجاب
سؤال: اخیراً مجموعه ای از استفتاءات پیرامون حجاب در بعضی از سایتهای خبری به آیت الله سیستانی نسبت داده شده . از جمله اینکه مرد حق اجبار همسر و دخترش را بر حجاب ندارد . و اینکه حضور در مجالس عروسی مختلط زنان و مردان و همراه با رقص و موسیقی جایز است . آیا اینها صحت دارد ؟
جواب: مقصود از اینکه شوهر و پدر حق اجبار بر حجاب را ندارند اینست که ـ بنابر احتیاط لازم ـ آنان نمی توانند بدون اجازه حاکم شرع از إعمال قوه ـ مانند گوش مالیدن و کتک و حبس ـ در امر به حجاب استفاده نمایند ؛ اما استفاده از روشهای مسالمت آمیز ـ حتی تند خویی اگر ملایمت موثر نباشد ـ جایز بلکه با مراعات شرایط یاد شده در رساله عملیه واجب است .
و نیز حضور در مجالس عروسی مختلط و یا مشتمل بر گناه های دیگر در صورتی جایز است که به هیچ وجه تایید عملی حرام محسوب نشود ؛ و شخص با حضورش به گناهی ـ مانند نظر حرام و گوش دادن به آواز ـ مبتلا نگردد ؛ و در اینصورت باید ـ طبق شرایط یاد شده در رساله عملیه ـ حاضرین را امر به معروف و نهی از منکر کند ؛ بلکه اگر احتمال تاثیر را هم نمی دهد باید ـ بنابر احتیاط لازم ـ با ترش رویی در مقابل گناه کاران ناراحتی و تنفر خود را از کار آنان اظهار نماید .
سؤال: آیا زن مؤمنه می تواند از روی باز و مستقیم و با خنده با نامحرم حرف بزند؟
جواب: چنانچه مهیج نباشد اشکال ندارد.
سؤال: بر سر گذاشتن کلاه گیس به نیت خوشگل تر شدن ومورد توجه بانوان قرار گرفتن در مجالس ویژه خانمها جهت پیدا شدن خواستگار، جایز است؟ و آیا چنان کاری عیب پوشی به حساب می آید؟
جواب: اگر تنها به نیت آرایش باشد و نه فریبکاری و عیب پوشی از چشم خواستگاران، چنان کاری اشکال ندارد.
سؤال: آیا بیرون گذاشتن قسمتی از روسری از زیر چادر برای زنان اشکال دارد؟
جواب: مانعی ندارد ولی موهایش را باید بپوشاند.
سؤال: آیا پوشیدن جورابی که ساتر است امّا پا را مجسّم می کند، جایز است؟
جواب: پوشیدن چنان جورابی فی حد ذاته جایز است.
سؤال: آیا یک زن جوان می تواند جوراب به رنگ پا که ساق پا را زیباتر نشان می دهد به عنوان حجاب بپوشد؟
جواب: پوشیدن چنان جورابی اشکالی ندارد امّا اگر آن، زینت به حساب آید باید آن را از دید نامحرمان بپوشاند.
سؤال: زنی که روی خود را نمی گیرد می تواند موهای صورت و ابروان را بردارد و پودر طبیعی و سبک بر صورت بزند؟
جواب: برداشتن موی صورت، و باریک کردن ابروان، مانع از بازگذاشتن رو نمی شود به شرط آنکه از وقوع در حرام، ایمن باشد و بازگذاشتن صورت به انگیزه نگاه نامحرمان، نباشد امّا پس از به کار بردن پودر و وسایل آرایشی، پوشاندن صورت واجب است.
سؤال: برخی آرایشگاههای زنانه به کارگر زن، احتیاج دارند آیا یک زن مسلمان می تواند در چنین آرایشگاهی مشغول کار شود و زنان بی حجاب را اعم از مسلمان و غیر مسلمان که در برابر مردان نامحرم، آرایش کرده ظاهر می شوند، آرایش کند؟
جواب: اگر آرایش کردن آنان، نوعی ترویج فساد و اشاعه گناه، محسوب گردد او چنان حقی را ندارد امّا تحقّق این عنوان، بعید به نظر می رسد.
سؤال: آیا زن با حجاب تنها می تواند از مرد نامحرم رانندگی یاد بگیرد در صورتی که هنگام آموزش، بیم وقوع در حرام هم نباشد؟
جواب: با وجود ایمنی از فساد، جایز است.
سؤال: اگر پوشیه و نقاب زدن بر چهره در یک شهری مایه شگفتی و پرس و جو شود و لباس شهرت تلقی گردد واجب است آن را کنار گذاشت؟
جواب: واجب نمی شود مگر زمانی که پوشیه زدن بر صورت توجّه بیشتری را جلب کند و یا مردم شهر آن را زشت و غیر عادی بشمارند و لباس شهرت به حساب آید که کنار گذاشتن آن واجب است
سؤال: عده ای از زنان با حجاب مسلمان، عادت کرده اند که چانه و قسمتی از زیر چانه را باز می گذارند امّا گردن را می پوشانند. آیا چنین کاری جایز است؟ و چه اندازه ای از صورت را می توان باز گذاشت و آیا گوشها را هم می توان بیرون گذاشت؟
جواب: صورت شامل دو گوش نمی شود، پس پوشاندن آنها واجب است امّا چانه و مقدار اندکی از زیر چانه، در حکم صورت می باشد.
سؤال: آیا عکس گرفتن بی حجاب و بدون روسری در مجلس دوستانه اشکال دارد و اگر دوستان قول بدهند که عکس فرد را به نامحرم نشان ندهند اما بعداً نشان دهند گناه آن به عهده کیست با توجه به این که شخص به گفته دوستان خود اعتماد کند تکلیف این شخص چیست ؟
جواب: گرفتن عکس در چنین مواردی فی حد نفسه اشکال ندارد . مسؤولیت به عهده کسی است که عکس را نشان داده است .
سؤال: آیا گرفتن صورت برای حفظ حجاب واجب است ؟
جواب: پوشاندن صورت لازم نیست .
سؤال: به نظر شما درکشور ما به دبستان ودانشگاهها به خانمهای با حجاب اجازه نمیدهند که بروند میشود که از روی روسری موی مصنوعی پوشید؟
جواب: استفاده از روسری برای حجاب کا فی است .
سؤال: آیا والدین حق دارند که حجاب را به فرزندان بالغ تحمیل نمایند؟
جواب: حق دارند ولی نه با کتک ومانند آن.
سؤال: درس دادن یا سخنرانی کردن یک مرد در مقابل زنهائی که حجاب اسلامی دارند چه حکمی دارد ؟
جواب: مانعی ندارد .
سؤال: حکم نگاه کردن وصحبت کردن با زن مسلمان که حجاب خود را به طور کامل رعایت نمی کند چیست ؟
جواب: اگر نگاه شهوی ، یا خوف وقوع در حرام باشد جایز نیست .
سؤال: اگر زن به رعایت حجاب مصمم است ولی در اثر بی احتیاطی وحواس پرتی گاهی اوقات موی از پوشش بیرون می زند ، آیا شوهر وظیفه تذکر دارد ؟ اگر آری آیا حق دارد در صورت تکرار همراه تذکر دادن با عصبانیت برخورد کند ؟
جواب: می تواند تذکر بدهد وموردی برای عصبانیت نیست .
سؤال: اگر زنی چادر نمی پوشیده وقبل از عقد هم شرط کرده که نمی تواند چادر سر کند ، در صورتی که از حد شرعی حجاب تخطی نمی کند آیا مرد مأذون است اورا به چادر مجبور نماید ؟
جواب: چنین حقی برای اونیست .
سؤال: نپوشانیدن وجه وکفین وکعبین چه حکمی دارد ؟
جواب: پوشاندن کعبین در خانم ها از نامحرم لازم است .
سؤال: ایا یک زن مسلمان دارو ساز میتواند در داروخانه کار کند ؟
جواب: با رعایت حجاب و حدود شرعی اشکال ندارد.
سؤال: گردی صورت تا چه حد جایز است ؟ اگر ابروها برداشته شده باشد حکم چیست ؟ایا با مقنعه مشکی که زیر چانه را بپوشاند و کنار صورت وتا بالای ابروان بیاید و مانتو کاملا گشاد مشکی بلند وشلوار، حجاب رعایت شده یا نه ؟ اگر مقنعه یا مانتو رنگی باشد اشکال دارد؟
جواب: حجاب کافی ان است که موها و بدن را بپوشانده و خود زینت شمرده نشود و برجستگیهای زن را نمایان نسازد و صورت و دستها تا مچ لازم نیست پوشانده شود و چانه و مقداری از زیر چانه که معمولا مقنعه ان را نمیپوشاند لازم نیست پوشانده شود و چهره پیرایش کرده از قبیل ابرو برداشتن لازم نیست پوشانده شود ولی باید که با ارایش زینت نشده باشد .
سؤال: در صورتی که زن در محیطی امن و مطمئن بخواهد نماز بخواند که هیچ نا محرمی وجود ندارد ایا برای نماز نیاز به حجاب دارد؟
جواب: پوشش در هنگام نماز –ولو نامحرمی نباشد- لازم است.
سؤال: ایا زن میتواند موهای مصنوعی خود را ( چه پوستیک و چه چسبیده) به نا محرم نشان دهد؟
جواب: اگرزینت باشد باید پوشانده شود.
سؤال: اگر چادر نماز از پشت آن سایه بدن پیدا باشد اشکال دارد یا نه؟ میزان ضخامت چادرهای معمولی به گونه ای است که کمی سایه می اندازد؟
جواب: اشکال دارد.
سؤال: ۱- آیا عکس انداختن بدون روسری و حجاب کامل حرام است یا نه ؟
۲- و برای ظاهر کننده نگاتیو چه حکمی دارد ؟
جواب: ۱- فی نفسه مانعی ندارد .
۲- اگر صاحب عکس را نشناسد و نگاه با شهوت نداشته باشد اشکال ندارد .
سؤال: آیا می توانیم عکس خودمان را( بدون حجاب ) به دوستان بدیم ؟
جواب: جایز نیست .
سؤال: زن از چه سن می تواند حجاب نداشته باشد ؟
جواب: قبل از سن بلوغ که نه سال قمری کامل .
سؤال: آیا یک زن مسلمان دارو ساز میتواند در داروخانه کار کند ؟
جواب: با رعایت حجاب و حدود شرعی اشکال ندارد.
سؤال: ایا نشستن یک دختر در کنار یک پسر در یک کلاس دانشگاه چه حکمی دارد؟
جواب: با رعایت حدود شرعی اشکال ندارد.
سؤال: ایا من باید خودم را از پسرهای ۱۳ –۱۴ ساله فامیل بپوشانم؟
جواب: زن باید موی سر و بدن غیر از صورت و دستهای خود را از مرد نا محرم بپوشاند و احتیاط لازم ان است که بدن و موی خود را از پسری هم که بالغ نشده ولی خوب و بد را میفهمد و احتمال میرود که نگاهش به بدن زن موجب تحریک شهوتش شود بپوشاند ولی زن میتواند صورت و دستهایش را تا مچ از مرد نا محرم نپوشاند مگر در صورتی که بترسد به حرام بیفتد یا به قصد مبتلا کردن مرد به نگاه حرام که پوشانیدن در این صورت واجب است.
سؤال: آیا رانندگی برای خانم ها جایز است ؟ با چه شرایطی؟
جواب: رانندگی برای زن با حفظ حجاب اسلامی و سایر شئون جایز است.
سؤال: آیا رعایت حجاب کامل در مقابل پسر ممیزی که هنوز به سن تکلیف نرسیده واجب است یا خیر ؟
جواب: واجب است .
سؤال: آیا پدر ومادر شوهر اجازه اجباری نمودن چادر را برای عروس بعد یا قبل از ازدواج دارند ؟
جواب: نمیتوانند اجبار کند ولی شوهر میتواند اجازه ی خارج شدن از منزل را بدون چادر به همسر خود ندهد.
سؤال: آیا حجاب اسلامی برای خانواده های مذهبی و روحانی متفاوت از دیگران می باشد ؟
جواب: شرعا تفاوت نمی کند ولی باید شؤونات خانواده حفظ شود .
سؤال: آیا زینت کردن (در حد معمول) دستها تا مچ و یا آرایش ساده صورت محل اشکال است؟(برای غیر همسر در جامعه)؟
جواب: چهره آرایش کرده لازم است پوشانده شود.
سؤال: آیا برای حجاب می توان از مانتو و روسری استفاده کرد؟
جواب: مانعی ندارد.
سؤال: آیا دیدن موی زن کافر حرام است؟
جواب: بدون شهوت اشکال ندارد.
سؤال: حکم نگاه کردن و صحبت کردن با زن مسلمان که حجاب خود را به طور کامل رعایت نمی کند چیست ؟
جواب: اگر نگاه شهوی ، یا خوف وقوع در حرام باشد جایز نیست .
سؤال: نپوشانیدن وجه و کفین و کعبین چه حکمی دارد ؟
جواب: پوشاندن کعبین در خانم ها از نامحرم لازم است.
سؤال: آیا ابروی اصلاح شده برای زن حکم زینت را دارد؟ تا چه حد باید پوشانده شود؟ آیا ابرو به طور کامل باید پوشانده شود؟
جواب: پوشاندن ابروی اصلاح شده لازم نیست.
سؤال: آیا در جایی که نداشتن حجاب مستوجب به گناه انداختن کسی نمیشود پوشاندن سر برای خانمها واجب هست (مشروط بر اینکه بقیه نقاط بدن کاملا پوشیده باشد). مثلا در اروپا که مردم اهمیتی برای حجاب قائل نیستند دیده شدن موی سر یک خانم چه مشکلی می تواند ایجاد کند. کما اینکه در قرآن آمده است خودتان را بپوشانید تا مانع از تحریک مردان نشوید. البته همینطور گفته شده است که با حجاب شما از غیر مسلمان میشوید. یعنی ارزش برای زن مسلمان قائل شده است.
جواب: حجاب بر بانوان واجب است ولو اینکه بی حجابی وی موجب به گناه افتادن دیگری نشود.
سؤال: آیا پوشیدن پوشیه بر خانمها واجب است؟
جواب: پوشاندن صورت بر خانمها واجب نیست.
سؤال: تا چه حد می توان به فرزندان در مورد نماز و حجاب اجبار کرد ؟
جواب: نسبت به بالغین باید امر به معروف و نهی از منکر کند و بدون اجازه حاکم شرع بنابر احتیاط واجب زدن و مانند آن جایز نیست ولی می تواند از روشهایی مانند منع بعضی کمکها استفاده نماید .
سؤال: پوشاندن پا برای خانمها با جوراب تا چه حدی باید باشد ؟
جواب: اگر پا و ظاهر آن مرئی نباشد اشکال ندارد و لو اینکه حجم آن را نشان بدهد .
سؤال: آیا پوشیدن حجاب برای زن دراسلام فرض است ؟ حتی درکشورهای خارجی ؟ ومقصودم از حجاب روسری است ؟
جواب: واجب است که زن تمام بدن خود را به استثناء صورت ودستهای تا مچ از چشم نامحرم با حجابهای که خود زینت نباشد مستور کند .
سؤال: نحوه پوشش با چادر و یا مانتو چگونه باید باشد؟
جواب: زن باید لباسی بپوشد که زینت نباشد و گرنه مانند هر زینتی دیگر باید پوشانده شود و همچنین لباس نباید موجب فریفته شدن مردان و جلب توجه آنان شود .
سؤال: نقاب برای زن جوان چه حکمی دارد ؟
جواب: واجب نیست .
سؤال: من جوانی هستم ۲۴ساله وقصد دارم با دختری ازدواج نمایم که در اروپا زندگی مینماید واز نظر حجاب کمی سهل‌انگار است ، مثلا با موی برهنه رفت وآمد می کند. حال اگر بخواهم با این قبیل اشخاص ازدواج نمایم ، آیا از نظر احکام خداوند در این دنیا ودر دنیای آخرت مسئولیت وبازخواستی برای من وجود دارد؟
جواب: قبل از ازدواج مسئولیتی ندارید ولی بعد از آن مسؤول حفظ حجاب او هستید وباید اورا از بیرون رفتن بدون حجاب منع کنید پس باید از هم اکنون محاسبه کنید که آیا می توانید با چنین زنی اینطور برخورد نمایید ووظیفه تان انجام دهید.
سؤال: آیا مرد اجازه دارد که حجاب را به همسر خود تحمیل کند؟
جواب: مرد نمی تواند همسر خود را مجبور کند به رعایت کردن حجاب ولی می تواند او را از بیرون رفتن منع کند حتی با حجاب. پس می تواند شرط کند که اگر حجاب کامل پوشید حق دارد خارج شود.
سؤال: چرا حجاب زن غیر مسلمان در یک کشور اسلامی واجب است ولی کشف حجاب زن مسلمان در یک کشور غیر اسلامی ممنوع می باشد؟
جواب: بر زن حجاب واجب است مسلمان باشد یا غیر مسلمان، در کشور اسلامی باشد یا غیر اسلامی.
سؤال: آیا منظور از حجاب پاکی و عفت زن و جلوگیری از انحراف جامعه و عدم نگاه آمیخته با گناه به زن نیست ؟ در این صورت اگر زنی بتواند با پوشیدن لباسهای ساده ای که ابدا جلب توجه نمی کند عفت را رعایت و از نگاه شهوت آمیز مردان جلوگیری کند آیا لازم است روری سر کند و اگر بله چرا ؟
جواب: حجاب یعنی مستور کردن تمام بدن و زینتها و مواضع فتنه انگیز زن با پوششی که خود زینت یا موجب تحقیر و استهجان نباشد واجب است و علل احکام از راه شرع معلوم می شود و علتی برای این حکم بیان نشده است .
سؤال: آیا پوشاندن روی پا برای زن در نماز واجب است ؟
جواب: واجب نیست ولی از نامحرم باید پوشاند .
سؤال: من دختری ۱۷ ساله هستم که مادرم با مردی دارای یک پسر ۱ ساله ازدواج کرده. خواهشمند است حکم حجاب مرا در برابر این پدر و پسر بیان فرمائی؟
جواب: پدر بر شما محرم است ولی پسر نامحرم است.
سؤال: شغل اینجانب پرستاری است و در بیمارستان کار می کنم آیا معاینه و لمس بدن نامحرم اشکال شرعی دارد؟
جواب: بدون پوشش مانند دستکش جایز نیست مگر این که نشود کار را انجام داد و بیمار مضطر به معالجه متوقف بر لمس باشد و مردی که این کار را بتواند انجام دهد نباشد.
