هومن جوکار، امیرحسین خالقی، سام رجبی، طاهر قدیریان، نیلوفر بیانی، سپیده کاشانی، مراد طاهباز از جمله فعالان محیط زیست هستند که از اوایل بهمن‌ماه ٩٦ «به اتهام جاسوسی» در زندان به سر می‌برند. کاووس سیدامامی استاد ۶۳ ساله‌ی دانشگاه که او هم فعال محیط زیست بود همزمان با این گروه دستگیر شد، اما دو هفته بعد در زندان درگذشت.
به گزارش
«آزادی»، در پی درخواست خانواده‌ها و پیگیری‌هایشان، حسن روحانی رئیس جمهور ایران هیاتی با حضور وزیر دادگستری، وزیر کشور، وزیر اطلاعات و معاون امور حقوقی رئیس جمهور، برای بررسی این پرونده تشکیل داد.
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، خرداد ماه ٩٧ در این باره گفت: «این هیات چهار نفره به این نتیجه رسیده است که هیچ سندی برای اثبات اتهام‌های این گروه وجود ندارد».
کلانتری که در همایش روز تنوع محیط زیستی صحبت می‌کرد افزود: «وزارت اطلاعات هم به این نتیجه رسیده که هیچ مدرکی دال بر جاسوسی فعالان محیط زیست که بازداشت شدند وجود ندارد و قاعدتا این افراد باید به زودی آزاد شوند.»
رییس سازمان حفاظت از محیط زیست، از وجود یک طیف قدرتمند به گفته او «گروه فشار» در حکومت ایران سخن گفت که «قدرت بسیاری دارند»، ولی اساساً «اهل گفتگو» نیستند.
روایت محمد درویش از دیدار با نخستین رییسی که فعالان محیط‌زیست را دعوت کرد:بلاتکلیفی این زندانیان، انگیزه‌ی فعالیت در سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی را به شدت کاهش دادهمحمد درویش فعال محیط زیست و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، در گفتگوی اختصاصی با
«آزادی»، دیدار با رییس قوه قضاییه را به این دلیل مهم می‌داندکه «تاکنون هیچ یک از روسای ۳قوه در طول ۴۰سال گذشته حاضر به برگزاری چنین جلسه‌ای اختصاصاً با فعالان محیط‌زیست نشده‌اند».
درویش با اشاره به اینکه دیدار با رییسی صبح شنبه ٢٢ تیر صورت گرفت، گفت: «در این نشست به سه مطالبه پرداختم، نخست اجرایی‌شدن عملی ماده ۶۶ آیین دادرسی تا همه سمن‌ها به راحتی بتوانند از این ابزار قانونی برای طرح شکایت و پیگیری علیه شخصیت‌های حقیقی و حقوقی مخرب محیط‌زیست بهره برند.»
این فعال محیط زیست مطالبه‌ی دیگر خود را اینگونه تشریح می‌کند: «دومین مطالبه ام قصه پرغصه مدارس طبیعت بود؛ اینکه چگونه در دولت نخست حسن روحانی مدارس طبیعت، با هزار امید و آرزو شکل می‌گیرند و گروهی از ایرانیان در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند و تعداد مدارس به ۸۱ در ۲۹ استان افزایش می‌یابد و آنگاه به ناگهان با تغییر رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، فرمان تعطیلی مدارس صادر می‌شود».
سومین مطالبه‌ی عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور در دیدار با سکاندار قوه قضاییه، به بازداشت فعالان محیط زیست مربوط می‌شود. او در این باره گفت: «بنده و خانم مژگان جمشیدی از آقای رییسی، خواستار پایان دادن به ماجرای بیش از پانصد و سی روز بازداشت گروهی از فعالان محیط‌زیست به اتهام جاسوسی شدیم. در این مدت طولانی هیچ نوع اطلاع رسانی راجع به این اتفاق انجام نشده. ما اعلام کردیم اگر این افراد جرمی مرتکب شدند، انتظار می‌رود که به طور شفاف توضیح داده شود، حکمشان مشخص شود واگر ثابت شد بی گناهند فورا آزاد شوند».
درویش در ادامه افزود: «این وضعیت نامشخص، سبب شده است تا یک حالت بیم و نگرانی در بین همه‌ی فعالان محیط زیست بوجود آید و شرایطی حاصل شود که انگیزه‌ی فعالیت در سازمان‌های مردم نهاد محیط زیستی به شدت کاهش پیدا کند. تا جایی که بسیاری از جوانان به من می‌گویند که دیگر خانواده هایشان از ترس اتفاقاتی این چنینی، حتی اجازه جمع کردن داوطلبانه‌ی زباله را هم به آن‌ها نمی‌دهند».
«رییسی» این افراد را «جاسوس» خطاب نکرد و تاکید داشت همگی اجازه دهند «قاضی» در موردشان اعلام نظر کنداین فعال شناخته شده‌ی محیط زیست، با ارزیابی مثبت از نشست فعالین این حوزه با یک مقام عالی رتبه، خاطرنشان کرد: «رییسی برخورد نسبتا امیدوارکننده‌ای با این ماجرا داشت. جالب اینکه او لفظ «جاسوس محیط زیستی» را که برخی برای این افراد استفاده می‌کنند، به کار نبرد و به صراحت گفت: این فعالان محیط زیست «متهم» هستند. در حقیقت رییسی به ما اطمینان داد که بهترین و مجرب‌ترین بررسی‌ها روی این افراد در حال انجام است و جوانب مختلف در حال پیگیری دقیق است. رییس قوه قضاییه به ماگفت اجازه بدهید که «قاضی» در مورد این افراد اعلام نظر کند. او قول داد همه‌ی توان قوه قضاییه معطوف بر این است حکمی صادر شود که به عدالت نزدیک‌تر باشد».
درویش به دو فردی که در این نشست خود را فعال محیط زیست نامیدند اشاره کرد و گفت: «در همین جلسه دو نفر بودند که خودشان را فعال محیط زیست معرفی کردند، ولی من در طول ٣٠ سال فعالیتم در این حوزه، حتی اسمشان را هم نشنیده بودم. یکی از آن‌ها که خانم دکتر حجازی نام داشت حرف عجیبی زد. او به صراحت گفت: خیلی از فعالین محیط زیست جاسوس هستند، ولی هنوز دستشان رو نشده! نفر دوم آقای قویدل بود که اصرار داشت این افراد جاسوس اند و باید اعدام شوند. چرا معطل می‌کنید؟ تا جایی که خود آقای رییسی به آن‌ها هشدار داد که از قاضی سبقت نگیرید. (طبق مشاهدات «آزادی» در بخش اخبار شبانگاهی شبکه سوم که هر شب ساعت ٢٢ پخش می‌شود و شنبه شب نیز به پوشش خبر «دیدار رییس قوه قضاییه با فعالین محیط زیست» پرداخته بود، به این قسمت مهم از صحبت‌های رییسی، هیچگونه اشاره‌ای نشد.)
درویش، به ادامه‌ی اظهارات رییس دستگاه قضا اشاره کرد که گفته بود: «نگاه افراط و تفریطی را کنار بگذارید و اجازه بدهید که قاظی دادگستری با خیال راحت تمام جوانب را بررسی کند و عادلانه‌ترین حکم را صادر کند».
به باور این فعال محیط زیست، «رییسی بسیار شفاف و قاطعانه از محیط زیست دفاع کرد». او در ادامه افزود: «رییسی به صراحت گفت: مهم‌ترین امر به معروف امروز، دفاع از محیط‌زیست ایران است». این نگاه، امیدوار کننده است.
درویش در پایان با اشاره به برخی افرادکه معتقدند این رویکرد قاضی القضات جدید، شاید تنها ژست سیاسی باشد و تمام این اقدامات برای اهدافی بلندمدت صورت می‌گیرد گفت: «باید صبر کرد و دید. چرا که رییسی به ما قول داد این گونه نشست‌ها و گفتگو‌های بی پرده در آینده هم ادامه داشته باشد. در کل ما به آینده امیدواریم.»
تکمیلی:
دکتر یوسف قویدل در واکنش به این خبر توضیحاتی برای «تابناک» ارسال کرد که عینا منتشر می شود:
سلام
امروز مطلبی از سایت تابناک در گروه‌ها و کانال‌های اصلاح طلب دانشگاه تحت عنوان جزئیاتی تازه از دیدار فعالین زیست محیطی با رئیسی به تاریخ ۲۴ تیرماه دیدم که در آن به نقل از آقایی به نام محمد درویش درج شده که حاوی تهمت و دروغ علیه بنده می‌باشد. ایشان یا سایت شما عنوان کرده اید که:
نفر دوم آقای قویدل بود که اصرار داشت این افراد جاسوس اند و باید اعدام شوند. چرا معطل می‌کنید؟
مستدعی است فیلم کامل جلسه مذکور را روئیت و نسبت دروغی که در این ارتباط از طرف سایت یا آقای درویش به بنده داده شده را تصحیح و عذرخواهی نماید در غیر این صورت از طریق مجاری قانونی پیگیری خواهم نمود.
وسلام من التبع الهدی.
