واقعا در سمنان چه اتفاقی افتاده؟ / دو تحلیل از توییت ترامپ در مورد پرتاب ماهواره ایران

دونالد ترامپ ادعا كرده كه آمریكا هیچ ارتباطی با گزارش های مربوط به پرتاب ناموفق ماهواره ایران ندارد و برای ایرانیان، بهترین آرزوها و آرزوی موفقیت را در تعیین آنچه واقعا در سایت سمنان رخ داده، کرده است.

زبان توئیت رئیس جمهور آمریکا با توجه به لفاظی‌های معمول او علیه ایران و توئیت‌های خصمانه بسیاری که در گذشته منتشر کرده، کمی تعجب آور است. لحن این توییت فوق العاده مؤدبانه و محترمانه بود و می‌توان آن را به دو طریق مختلف خواند.

با فرض اینکه واقعا یک پرتاب ناکام در سمنان اتفاق افتاده است، احتمال دارد همان طور که ترامپ می گوید ایالات متحده هیچ دخالتی در این ماجرا نداشته باشد و ترامپ واقعاً متأسف است و احساسات خود را با زبانی مؤدبانه ابراز می کند. این خوانش با تلاش ترامپ برای احترام گذاشتن به رهبران ایران و ایجاد زمینه ای برای دیدار احتمالی با رئیس جمهور ایران حسن روحانی در هفته های آتی در سازمان ملل در نیویورک بیشتر مطابقت دارد. تلاش های پرتاب ماهواره در ایران در گذشته نیز نقایصی داشته و این یک اتفاق غیرعادی نبود؛ برای نمونه دیگری از پرتاب های ناموفق در گذشته، همین چند ماه پیش در ژانویه سال 2019، پرتاب ماهواره پیام ایران ناموفق بود.

با این حال، همچنان این احتمال هست که این حادثه با دخالت ایالات متحده رخ داده باشد و حالا ترامپ سعی دارد از طریق این توییت به ظاهر مؤدب، در بازی یافتن مقصر پیش باشد. مقامات ایرانی در گذشته آمریکایی ها را به چنین مداخلاتی متهم کرده اند. و دولت آمریكا برنامه محرمانه ای دارد كه به گفته مقامات فعلی و پیشین آمریكا، در راستای خرابکاری در برنامه پرتاب ماهواره ها و موشك های ایران است و روزنامه های نیویورك تایمز در اوایل سال جاری گزارش داد كه کاخ سفید ترامپ این برنامه مخفی را تسریع کرده است.

ترامپ در گذشته اظهارات خاص خود را در مورد موضوعات حساس بیان کرده، که بعداً مشخص شده نادرست هستند، بنابراین این مساله نیز بی سابقه نیست و وزیر امور خارجه آمریكا، مایك پومپئو نیز پرتاب ماهواره های ایران را، با این ادعا كه قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل را نقض كرده اند، محکوم نموده است.

توماس جوناو، استاد دانشگاه اتاوا و تحلیلگر دفاعی سابق که متخصص مسائل ایران است، به Independent گفته: این احتمال وجود دارد که ایالات متحده، در بخشی یا کل پرتاب ناکام ایران نقش داشته باشد.

وی افزود: اما توییت ترامپ از بسیاری جهات نامناسب بود. از نظر اخلاقی، من فکر نمی کنم این کار مناسبی باشد که رئیس جمهور ایالات متحده دشمنانی مانند ایران را دست بیندازد. ایالات متحده باید مثل یک قدرت بزرگ مسئول رفتار کند. در عوض وقتی ترامپ مانند یک کودک پرخاشگر رفتار می کند، در واقع به آمریکا صدمه می زند. همچنین مشخص نیست که دقیقاً آن تصویر از کجا آمده است؛ اما می توانیم چیزی که احتمالا سایه عکاس است روی آن افتاده و نشان می دهد که شخصی قبل از اینکه ترامپ آن را توییت کند، از تصویر ماهواره ای عکس گرفته.

وی گفت: احتمالاً اگر کسی غیر از رئیس جمهور این کار را کرده باشد، یک نقض امنیتی بوده است. این مسأله مجددا، یک سابقه و نمونه بد را نشان می دهد.

در همین حال، مقامات ایرانی بیان کرده اند که هیچ حادثه ای در سمنان رخ نداده است. وزیر اطلاعات و فناوری ارتباطات، محمدجواد آذری جهرمی، در توییتر خود نوشت: «خیلی‌ها جویای احوال ماهواره‌ی ما شده‌اند. ظاهرا اخباری منتشر شده که سومین تلاش برای استقرار ماهواره در مدار ناموفق بوده. راستش ناهید۱ حالش خوبه، الان هم در آزمایشگاه مستقره. خبرنگاران هم میتونن بیان بازدیدش». وی همچنین یک فیلم تبلیغاتی از ماهواره ناهید 1 را از یک کانال ایرانی به توییت خود پیوست کرد.

اما انکار ایران از این حادثه نیز شواهد کافی در اختیار نمی گذارد. مقامات ایرانی برنامه ماهواره ای خود را به عنوان نشانه میهن پرستی و غرور ملی تبلیغ می کنند و اذعان به عدم موفقیت این برنامه ها آسان نیست، به ویژه اگر چنین ناکامی هایی به دلیل مداخلات آمریکا اتفاق بیفتد.

جمعه آخر هفته در ایران است. از آنجا که هفته ایران از شنبه آغاز می شود، باید منتظر اطلاعات بیشتری از سوی مقامات و رسانه های ایرانی باشیم تا بهتر درک کنیم که واقعاً در سمنان چه اتفاقی افتاده و توییت ترامپ را با وضوح بیشتری قضاوت کنیم.